عفت در فقه اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
}} | }} | ||
== | == معناشناسی == | ||
[[عفت]] در لغت به معنای [[خویشتن داری]] و اظهار نیاز نکردن نزد [[مردم]] آمده است<ref> لسان العرب و مجمع البحرین، واژه «عفف».</ref> و مراد از آن در [[شرع]]، | [[عفت]] در لغت به معنای [[خویشتن داری]] و اظهار نیاز نکردن نزد [[مردم]] آمده است<ref> لسان العرب و مجمع البحرین، واژه «عفف».</ref> و مراد از آن در [[شرع]]، پاکدامنی و خویشتن داری از ارتکاب [[اعمال ناشایست]] است؛ از این رو، علمای [[اخلاق]] در تعریف آن گفتهاند: عفت عبارت از [[اعتدال]] [[قوه]] شهوی بدون [[افراط]] و [[تفریط]]<ref>رسائل الشهید الثانی، ج۱، ص۶۲؛ الوافی، ج۱، ص۶۶.</ref>. | ||
در روایتی، تهتک (پرده دری و [[افراط]] در قوّه شهوی) ضدّ عفت بر شمرده شده است | در روایتی، تهتک (پرده دری و [[افراط]] در قوّه شهوی) ضدّ عفت بر شمرده شده است<ref>الکافی (کلینی)، ج۱، ص۲۱.</ref>. | ||
عفت و [[عفاف]] در [[روایات]]، بیشتر بر [[عفت شکم]] و [[فرج]] اطلاق شده و مراد از آن، بازنگهداشتن آن دو، از [[شهوات]] و | عفت و [[عفاف]] در [[روایات]]، بیشتر بر [[عفت شکم]] و [[فرج]] اطلاق شده و مراد از آن، بازنگهداشتن آن دو، از [[شهوات]] و لذتهای [[حرام]]، بلکه از مکروهات و مشتبهات؛ اعم از خوردنی، [[آشامیدنی]] و [[روابط]] [[نامشروع]] و حتی از مقدمات آنها، همچون تحصیل [[مال]] حرام، بوسیدن، لمس کردن و نگاه حرام است<ref>مرآة العقول، ج۸، ص۶۶؛ ملاذ الاخیار، ج۱۲، ص۳۱۰.</ref>. | ||
== [[فضیلت]] == | == [[فضیلت]] عفت == | ||
[[عفّت]] از [[صفات پسندیده]] شمرده شده و روایات متعدد آن را ستوده و بر تحصیل آن تأکید کرده است. بر اساس مفاد بعضی روایات، [[خداوند]] به عبادتی [[برتر]] از عفت شکم و فرج [[پرستش]] نشده است | [[عفّت]] از [[صفات پسندیده]] شمرده شده و روایات متعدد آن را ستوده و بر تحصیل آن تأکید کرده است. بر اساس مفاد بعضی روایات، [[خداوند]] به عبادتی [[برتر]] از عفت شکم و فرج [[پرستش]] نشده است<ref>الکافی (کلینی)، ج۲، ص۷۹.</ref>. | ||
کسی که [[تصمیم]] بر [[ازدواج]] دارد، [[مستحب]] است همسری [[عفیف]] برگزیند و | کسی که [[تصمیم]] بر [[ازدواج]] دارد، [[مستحب]] است همسری [[عفیف]] برگزیند و پاکدامنی او را بر [[دارایی]] و ثروتش ترجیح دهد<ref>مستند الشیعة، ج۱۶، ص۱۴؛ جواهر الکلام، ج۲۹، ص۳۸.</ref>. | ||
حتی در [[ازدواج موقت]] نیز، [[انتخاب]] همسری عفیف و [[مؤمن]]، [[استحباب]] دارد | حتی در [[ازدواج موقت]] نیز، [[انتخاب]] همسری عفیف و [[مؤمن]]، [[استحباب]] دارد<ref>جواهرالکلام، ج۳۰، ص۱۵۷؛ تحریرالاحکام، ج۳، ص۵۲۲.</ref>. | ||
چنان که عفت و | چنان که عفت و پاکدامنی از جمله صفاتی است که مستحب است در انتخاب دایه مدّ نظر [[ولیّ]] [[کودک]] قرار گیرد<ref>جواهر الکلام، ج۲۹، ص۳۰۶؛ تحریر الوسیلة، ج۲، ص۲۷۶.</ref>. | ||
شرط تحقق احصان که موجب ثبوت حدّ [[قذف]] | شرط تحقق احصان که موجب ثبوت حدّ [[قذف]] است، پاکدامنی از [[زنا]] در [[زن]] و لواط در مرد است. بنابراین، قذف زناکار یا لواط کار موجب ثبوت حدّ قذف نخواهد شد<ref>مفاتیح الشرائع، ج۲، ص۸۴؛ جواهر الکلام، ج۴۱، ص۴۱۷ ـ ۴۱۸.</ref>.<ref>[[سید محمود هاشمی شاهرودی|هاشمی شاهرودی، سید محمود]]، [[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (کتاب)|فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت]] ج۵، صفحه ۴۱۱.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
نسخهٔ ۱۰ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۳:۲۱
این مدخل زیرشاخهٔ بحث عفت است. عفت از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: عفت در قرآن - عفت در فقه اسلامی - عفت در حدیث - عفت در نهج البلاغه - عفت در اخلاق اسلامی - عفت در جامعه‌شناسی اسلامی - عفت در معارف و سیره فاطمی - پرسش مرتبط نداردمعناشناسی
عفت در لغت به معنای خویشتن داری و اظهار نیاز نکردن نزد مردم آمده است[۱] و مراد از آن در شرع، پاکدامنی و خویشتن داری از ارتکاب اعمال ناشایست است؛ از این رو، علمای اخلاق در تعریف آن گفتهاند: عفت عبارت از اعتدال قوه شهوی بدون افراط و تفریط[۲].
در روایتی، تهتک (پرده دری و افراط در قوّه شهوی) ضدّ عفت بر شمرده شده است[۳].
عفت و عفاف در روایات، بیشتر بر عفت شکم و فرج اطلاق شده و مراد از آن، بازنگهداشتن آن دو، از شهوات و لذتهای حرام، بلکه از مکروهات و مشتبهات؛ اعم از خوردنی، آشامیدنی و روابط نامشروع و حتی از مقدمات آنها، همچون تحصیل مال حرام، بوسیدن، لمس کردن و نگاه حرام است[۴].
فضیلت عفت
عفّت از صفات پسندیده شمرده شده و روایات متعدد آن را ستوده و بر تحصیل آن تأکید کرده است. بر اساس مفاد بعضی روایات، خداوند به عبادتی برتر از عفت شکم و فرج پرستش نشده است[۵].
کسی که تصمیم بر ازدواج دارد، مستحب است همسری عفیف برگزیند و پاکدامنی او را بر دارایی و ثروتش ترجیح دهد[۶].
حتی در ازدواج موقت نیز، انتخاب همسری عفیف و مؤمن، استحباب دارد[۷].
چنان که عفت و پاکدامنی از جمله صفاتی است که مستحب است در انتخاب دایه مدّ نظر ولیّ کودک قرار گیرد[۸].
شرط تحقق احصان که موجب ثبوت حدّ قذف است، پاکدامنی از زنا در زن و لواط در مرد است. بنابراین، قذف زناکار یا لواط کار موجب ثبوت حدّ قذف نخواهد شد[۹].[۱۰]
منابع
پانویس
- ↑ لسان العرب و مجمع البحرین، واژه «عفف».
- ↑ رسائل الشهید الثانی، ج۱، ص۶۲؛ الوافی، ج۱، ص۶۶.
- ↑ الکافی (کلینی)، ج۱، ص۲۱.
- ↑ مرآة العقول، ج۸، ص۶۶؛ ملاذ الاخیار، ج۱۲، ص۳۱۰.
- ↑ الکافی (کلینی)، ج۲، ص۷۹.
- ↑ مستند الشیعة، ج۱۶، ص۱۴؛ جواهر الکلام، ج۲۹، ص۳۸.
- ↑ جواهرالکلام، ج۳۰، ص۱۵۷؛ تحریرالاحکام، ج۳، ص۵۲۲.
- ↑ جواهر الکلام، ج۲۹، ص۳۰۶؛ تحریر الوسیلة، ج۲، ص۲۷۶.
- ↑ مفاتیح الشرائع، ج۲، ص۸۴؛ جواهر الکلام، ج۴۱، ص۴۱۷ ـ ۴۱۸.
- ↑ هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت ج۵، صفحه ۴۱۱.