اسماعیلیه در علوم قرآنی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-==منابع== +== منابع ==)) |
جز (جایگزینی متن - 'دست' به 'دست') |
||
| (۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{نبوت}} | {{نبوت}} | ||
{{مدخل مرتبط | |||
| موضوع مرتبط = اسماعیلیه | |||
| عنوان مدخل = [[اسماعیلیه]] | |||
| مداخل مرتبط = [[اسماعیلیه در کلام اسلامی]] - [[اسماعیلیه در تاریخ اسلامی]] - [[اسماعیلیه در معارف مهدویت]] - [[اسماعیلیه در علوم قرآنی]]- [[اسماعیلیه در فقه اسلامی]] | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
[[اسماعیلیه]] که به [[اسماعیل]] فرزند ارشد امام صادق{{ع}} منسوب‌اند، به فرقه‌ای [[سیاسی]] شبیه‌ترند تا فرقه‌ای مذهبی. اینان [[امامت]] پس از [[امام صادق]]{{ع}} را [[حق]] اسماعیل می‌دانند. | [[اسماعیلیه]] که به [[اسماعیل]] فرزند ارشد امام صادق {{ع}} منسوب‌اند، به فرقه‌ای [[سیاسی]] شبیه‌ترند تا فرقه‌ای مذهبی. اینان [[امامت]] پس از [[امام صادق]] {{ع}} را [[حق]] اسماعیل می‌دانند. | ||
اسماعیلیه برای [[کسب قدرت]]، [[عقاید]] خاص مذهبی را بهانه و مخفیانه [[تبلیغ]] می‌کردند و در مدتی اندک، [[دعوت]] ایشان نمونه کامل [[خلع]] [[شریعت]] به استناد [[تأویل]] دلخواه در [[قرآن]] و [[سنت]] و [[احکام]] شد. | اسماعیلیه برای [[کسب قدرت]]، [[عقاید]] خاص مذهبی را بهانه و مخفیانه [[تبلیغ]] می‌کردند و در مدتی اندک، [[دعوت]] ایشان نمونه کامل [[خلع]] [[شریعت]] به استناد [[تأویل]] دلخواه در [[قرآن]] و [[سنت]] و [[احکام]] شد. | ||
این [[طایفه]] را [[باطنیه]] نیز خوانده‌اند؛ این شاید از دو نظر باشد: | این [[طایفه]] را [[باطنیه]] نیز خوانده‌اند؛ این شاید از دو نظر باشد: | ||
#به دلیل [[اعتقاد]] به [[باطن قرآن]]، نه ظاهر آن؛ | # به دلیل [[اعتقاد]] به [[باطن قرآن]]، نه ظاهر آن؛ | ||
#به دلیل [[اعتقاد به امام]] [[باطن]] مستور. | # به دلیل [[اعتقاد به امام]] [[باطن]] مستور. | ||
[[شیوه تفسیری]] اسماعیلیه همان شیوه [[تفسیر]] باطنیان است. آنها درپی مستندی از [[عقل]] یا نقل برای آرای [[تفسیری]] خود نبودند؛ بلکه [[تفسیر قرآن]] تابع [[اراده]] [[رهبران]] یا به اصطلاح [[امام]] یا [[معلم]] ایشان بود که همیشه بر حسب میل و اراده و تشخیص او هم قابل [[تغییر]] بود. | [[شیوه تفسیری]] اسماعیلیه همان شیوه [[تفسیر]] باطنیان است. آنها درپی مستندی از [[عقل]] یا نقل برای آرای [[تفسیری]] خود نبودند؛ بلکه [[تفسیر قرآن]] تابع [[اراده]] [[رهبران]] یا به اصطلاح [[امام]] یا [[معلم]] ایشان بود که همیشه بر حسب میل و اراده و تشخیص او هم قابل [[تغییر]] بود. | ||
با این که باطنیه (اسماعیلیه) [[تأویل قرآن]] را شیوه‌ای برای رسیدن به اغراض خود کرده بودند، به کتاب‌های مستقلی از ایشان در تفسیر | با این که باطنیه (اسماعیلیه) [[تأویل قرآن]] را شیوه‌ای برای رسیدن به اغراض خود کرده بودند، به کتاب‌های مستقلی از ایشان در تفسیر قرآندست نیافته‌ایم؛ شاید چون اینان نتوانسته‌اند عقاید خود را با [[آیات قرآن]] تطبیق دهند. | ||
آن‌چه از اسماعیلیه در تفسیر یا تأویل قرآن یافت شده [[نصوص]] متفرقی است که در کتاب‌های گوناگون وجود دارد و تا حدودی تصویری از [[فکر]] و موقعیت تفسیری اینان ارائه می‌دهد<ref>ذهبی، محمد حسین، التفسیروالمفسرون، جلد۲، صفحه (۲۵۶-۳۱)و ۲۵۲؛ کمالی دزفولی، علی، تاریخ تفسیر، صفحه ۱۲۳.</ref> | آن‌چه از اسماعیلیه در تفسیر یا تأویل قرآن یافت شده [[نصوص]] متفرقی است که در کتاب‌های گوناگون وجود دارد و تا حدودی تصویری از [[فکر]] و موقعیت تفسیری اینان ارائه می‌دهد<ref>ذهبی، محمد حسین، التفسیروالمفسرون، جلد۲، صفحه (۲۵۶-۳۱)و ۲۵۲؛ کمالی دزفولی، علی، تاریخ تفسیر، صفحه ۱۲۳.</ref><ref>[[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|فرهنگ نامه علوم قرآنی]]، ج۱، ص۱۷۵۶.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۷: | ||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
==پانویس== | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:اسماعیلیه]] | [[رده:اسماعیلیه]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۴۴
این مدخل زیرشاخهٔ بحث اسماعیلیه است. اسماعیلیه از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: اسماعیلیه در کلام اسلامی - اسماعیلیه در تاریخ اسلامی - اسماعیلیه در معارف مهدویت - اسماعیلیه در علوم قرآنی- اسماعیلیه در فقه اسلامی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
اسماعیلیه که به اسماعیل فرزند ارشد امام صادق (ع) منسوب‌اند، به فرقه‌ای سیاسی شبیه‌ترند تا فرقه‌ای مذهبی. اینان امامت پس از امام صادق (ع) را حق اسماعیل می‌دانند.
اسماعیلیه برای کسب قدرت، عقاید خاص مذهبی را بهانه و مخفیانه تبلیغ می‌کردند و در مدتی اندک، دعوت ایشان نمونه کامل خلع شریعت به استناد تأویل دلخواه در قرآن و سنت و احکام شد.
این طایفه را باطنیه نیز خوانده‌اند؛ این شاید از دو نظر باشد:
- به دلیل اعتقاد به باطن قرآن، نه ظاهر آن؛
- به دلیل اعتقاد به امام باطن مستور.
شیوه تفسیری اسماعیلیه همان شیوه تفسیر باطنیان است. آنها درپی مستندی از عقل یا نقل برای آرای تفسیری خود نبودند؛ بلکه تفسیر قرآن تابع اراده رهبران یا به اصطلاح امام یا معلم ایشان بود که همیشه بر حسب میل و اراده و تشخیص او هم قابل تغییر بود.
با این که باطنیه (اسماعیلیه) تأویل قرآن را شیوه‌ای برای رسیدن به اغراض خود کرده بودند، به کتاب‌های مستقلی از ایشان در تفسیر قرآندست نیافته‌ایم؛ شاید چون اینان نتوانسته‌اند عقاید خود را با آیات قرآن تطبیق دهند.
آن‌چه از اسماعیلیه در تفسیر یا تأویل قرآن یافت شده نصوص متفرقی است که در کتاب‌های گوناگون وجود دارد و تا حدودی تصویری از فکر و موقعیت تفسیری اینان ارائه می‌دهد[۱][۲]
منابع
پانویس
- ↑ ذهبی، محمد حسین، التفسیروالمفسرون، جلد۲، صفحه (۲۵۶-۳۱)و ۲۵۲؛ کمالی دزفولی، علی، تاریخ تفسیر، صفحه ۱۲۳.
- ↑ فرهنگ نامه علوم قرآنی، ج۱، ص۱۷۵۶.