حکومت مستضعفان در معارف مهدویت: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '== جستارهای وابسته ==↵{{:فرهنگنامه مهدویت (نمایه)}}' به '') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = | | موضوع مرتبط = حکومت مستضعفان | ||
| عنوان مدخل = حکومت مستضعفان | | عنوان مدخل = حکومت مستضعفان | ||
| مداخل مرتبط = [[حکومت مستضعفان در معارف مهدویت]] | | مداخل مرتبط = [[حکومت مستضعفان در معارف مهدویت]] | ||
| پرسش مرتبط = امام مهدی (پرسش) | | پرسش مرتبط = امام مهدی (پرسش) | ||
}} | }} | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
تشکیل [[دولت]] [[مستضعفان]] و تحقق بخشیدن به [[آرمان]] والا و [[الهی]] [[حکومت]] فرودستان و عقب نگهداشته شدگان، از برنامههای اصلی و اقدامهای اساسی و تردیدناپذیر [[امام مهدی|مهدی موعود]] {{ع}} است. در [[جامعه]] و نظامی که [[امام مهدی]] {{ع}} بنیاد مینهد، زمام همه امور در دست طبقات [[محروم]] است و مستضعفان بر آن [[حکم]] میرانند و به اداره جامعه میپردازند. چنین آرمانی، [[هدف]] اصلی همه [[ادیان آسمانی]] به ویژه [[اسلام]] بوده است. در [[تعالیم]] [[ادیان]]، معیارها و اصولی بیان شده که جهتگیری کلّی به سود مستضعفان و تحقّقبخش [[حاکمیت]] آنان است و [[رویارویی]] و [[نبرد]] اصلی [[پیامبران]] {{عم}}، با همین طبقات اشراف، مسرفان، مترفان و [[مستکبران]] بوده است؛ یعنی طبقاتی که همواره از تن دادن به [[حق]] و عدل سرباز میزدهاند و [[خوی]] و [[خصلت]] برتریجویی، سلطهطلبی، حقکشی و [[بیدادگری]] راه و روش ایشان بوده است. از آیاتی که درباره [[پیشوایی]] مستضعفان سخن به میان آورده و به حکومت [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} [[ارتباط]] دارد این [[آیه]] است: {{متن قرآن|وَنُرِيدُ أَن نَّمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ}}<ref>و خواستیم بر کسانی که در آن سرزمین فرودست شده بودند، منّت نهیم و آنان را پیشوایان مردم گردانیم و ایشان را وارث زمین کنیم؛ سوره قصص، آیه۵.</ref> | تشکیل [[دولت]] [[مستضعفان]] و تحقق بخشیدن به [[آرمان]] والا و [[الهی]] [[حکومت]] فرودستان و عقب نگهداشته شدگان، از برنامههای اصلی و اقدامهای اساسی و تردیدناپذیر [[امام مهدی|مهدی موعود]] {{ع}} است. در [[جامعه]] و نظامی که [[امام مهدی]] {{ع}} بنیاد مینهد، زمام همه امور در دست طبقات [[محروم]] است و مستضعفان بر آن [[حکم]] میرانند و به اداره جامعه میپردازند. چنین آرمانی، [[هدف]] اصلی همه [[ادیان آسمانی]] به ویژه [[اسلام]] بوده است. در [[تعالیم]] [[ادیان]]، معیارها و اصولی بیان شده که جهتگیری کلّی به سود مستضعفان و تحقّقبخش [[حاکمیت]] آنان است و [[رویارویی]] و [[نبرد]] اصلی [[پیامبران]] {{عم}}، با همین طبقات اشراف، مسرفان، مترفان و [[مستکبران]] بوده است؛ یعنی طبقاتی که همواره از تن دادن به [[حق]] و عدل سرباز میزدهاند و [[خوی]] و [[خصلت]] برتریجویی، سلطهطلبی، حقکشی و [[بیدادگری]] راه و روش ایشان بوده است. از آیاتی که درباره [[پیشوایی]] مستضعفان سخن به میان آورده و به حکومت [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} [[ارتباط]] دارد این [[آیه]] است: {{متن قرآن|وَنُرِيدُ أَن نَّمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ}}<ref>و خواستیم بر کسانی که در آن سرزمین فرودست شده بودند، منّت نهیم و آنان را پیشوایان مردم گردانیم و ایشان را وارث زمین کنیم؛ سوره قصص، آیه۵.</ref> | ||
| خط ۱۹: | خط ۲۰: | ||
این نظام‌ها و جریانهای [[ضد]] بشری، هنگامی پایان مییابند که [[حکومت]] و [[قدرت سیاسی]] و نظامی [[جامعه]]، به دست طبقات [[محروم]] و [[مستضعف]] سپرده شود. [[دفاع]] از [[حقوق]] پایمال شده فرودستان و [[مستضعفان]]، آنگاه امکان دارد که [[حاکمیت]] به دست آنان سپرده شود. هر [[حکومتی]] ـ هرچه [[صالح]] باشد ـ نمیتواند حقوق [[محرومان]] را به آنان بازگرداند؛ مگر اینکه خود از این طبقه باشد و دردهای این طبقه را با تمام وجود خویش لمس کرده باشد. از اینرو، باید مستضعفان حاکمیت یابند و این از شاخههای اصلی [[اجرای عدالت]] مطلق است<ref>محمد حکیمی، عصر زندگی، ص ۱۷۴- ۱۶۵، با تصرف</ref>.<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص۱۸۸ - ۱۹۱.</ref> | این نظام‌ها و جریانهای [[ضد]] بشری، هنگامی پایان مییابند که [[حکومت]] و [[قدرت سیاسی]] و نظامی [[جامعه]]، به دست طبقات [[محروم]] و [[مستضعف]] سپرده شود. [[دفاع]] از [[حقوق]] پایمال شده فرودستان و [[مستضعفان]]، آنگاه امکان دارد که [[حاکمیت]] به دست آنان سپرده شود. هر [[حکومتی]] ـ هرچه [[صالح]] باشد ـ نمیتواند حقوق [[محرومان]] را به آنان بازگرداند؛ مگر اینکه خود از این طبقه باشد و دردهای این طبقه را با تمام وجود خویش لمس کرده باشد. از اینرو، باید مستضعفان حاکمیت یابند و این از شاخههای اصلی [[اجرای عدالت]] مطلق است<ref>محمد حکیمی، عصر زندگی، ص ۱۷۴- ۱۶۵، با تصرف</ref>.<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص۱۸۸ - ۱۹۱.</ref> | ||
== پرسش مستقیم == | == پرسش مستقیم == | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۲: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:حکومت امام مهدی]] | [[رده:حکومت امام مهدی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۴ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۵۶
این مدخل زیرشاخهٔ بحث حکومت مستضعفان است. حکومت مستضعفان از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: حکومت مستضعفان در معارف مهدویت - پرسش‌های مرتبطمقدمه
تشکیل دولت مستضعفان و تحقق بخشیدن به آرمان والا و الهی حکومت فرودستان و عقب نگهداشته شدگان، از برنامههای اصلی و اقدامهای اساسی و تردیدناپذیر مهدی موعود (ع) است. در جامعه و نظامی که امام مهدی (ع) بنیاد مینهد، زمام همه امور در دست طبقات محروم است و مستضعفان بر آن حکم میرانند و به اداره جامعه میپردازند. چنین آرمانی، هدف اصلی همه ادیان آسمانی به ویژه اسلام بوده است. در تعالیم ادیان، معیارها و اصولی بیان شده که جهتگیری کلّی به سود مستضعفان و تحقّقبخش حاکمیت آنان است و رویارویی و نبرد اصلی پیامبران (ع)، با همین طبقات اشراف، مسرفان، مترفان و مستکبران بوده است؛ یعنی طبقاتی که همواره از تن دادن به حق و عدل سرباز میزدهاند و خوی و خصلت برتریجویی، سلطهطلبی، حقکشی و بیدادگری راه و روش ایشان بوده است. از آیاتی که درباره پیشوایی مستضعفان سخن به میان آورده و به حکومت حضرت مهدی (ع) ارتباط دارد این آیه است: 
وَنُرِيدُ أَن نَّمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ
[۱]
این آیه طبق فرمایش امام علی (ع) و روایاتی چند از دیگر امامان (ع)، ناظر به پیروزی مستضعفان بر مستکبران است و اینکه سرانجام، جهان از آن شایستگان خواهد شد. آیه یاد شده، هرگز از یک برنامه موضعی و خصوصی مربوط به بنی اسرائیل سخن نمیگوید؛ بلکه بیانگر یک قانون کلی برای همه عصرها و قرنهاست. این، بشارتی در زمینه پیروزی حق بر باطل و ایمان بر کفر است. نمونه کاملتر آن، حکومت پیامبر اسلام (ص) و یاران آن حضرت بعد از ظهور اسلام بود. گستردهترین نمونه آن نیز، ظهور حکومت حق و عدالت در تمام کره زمین به دست امام مهدی|حضرت مهدی (ع) خواهد بود. این آیه از جمله آیاتی است که به روشنی، بشارت به "ظهور" چنین حکومتی میدهد؛ از اینرو اهل بیت (ع)، در تفسیر آن به این ظهور بزرگ اشاره کردهاند.
امام علی (ع) فرمود: "دنیا، پس از چموشی و سرکشی ـ همچون شتری که از دادن شیر به دوشندهاش خودداری میکند و برای بچهاش نگه میدارد ـ به ما روی میآورد... سپس آیه وَنُرِيدُ أَن نَّمُنَّ... را تلاوت فرمود[۲]، در حدیث دیگری میفرماید: "این گروه آل محمد (ص) هستند، خداوند سبحانه و تعالی مهدی آنها را بعد از زحمت و فشاری که بر آنان وارد می‌شود، برمیانگیزد و به ایشان عزّت میدهد و دشمنانشان را ذلیل و خوار میکند"[۳].
این آیه به صراحت از امامت مستضعفان سخن گفته و فرودستان و مستضعفان را میراثبر آن زمین معرفی کرده است، روشن است که در دوران ظهور و قیام مهدی آل محمد (ص) این وعده خدایی تحقق میپذیرد و حکومت آل محمد (ص)؛ یعنی، همان حکومت مردم مستضعف و رسیدن محرومان به حق خود.
از نظر دیگر، برای اجرای عدالت راستین، حاکمیت فرودستان محروم ضرورت دارد؛ زیرا در تمامی دوران گذشته تاریخ، مورد اصلی ظلم و بیعدالتی، طبقات محروم بودهاند و سرانجام باید پدیده ناهنجار و ضد بشری "استضعاف" ـ که تعبیری از همه ظلمها و ستمها است ـ از میان برود و انسان از زیر بار سنگین و شکننده آن آزاد شود.
برای این امر مهم، مبارزه با علل اصلی "استضعاف" ضرورتی اجتنابناپذیر است. روشن است که زورمندان و زرمداران، دو عامل اصلی استضعاف در گذشته و اکنون بودهاند. هر ظلم و ستمی که به محرومان و بیپناهان شده است، یا مستقیم به دست حکومتهای اشرافی و مرفّه انجام گرفته است و یا به دست طبقات اشراف و سرمایهدار که در زیر چتر حمایت حکومتهای مستکبر قرار داشتند و با حکایت قانونی و عملی آنها، راه ظلم، تحمیل و استثمار را هموار میساختند.
این نظام‌ها و جریانهای ضد بشری، هنگامی پایان مییابند که حکومت و قدرت سیاسی و نظامی جامعه، به دست طبقات محروم و مستضعف سپرده شود. دفاع از حقوق پایمال شده فرودستان و مستضعفان، آنگاه امکان دارد که حاکمیت به دست آنان سپرده شود. هر حکومتی ـ هرچه صالح باشد ـ نمیتواند حقوق محرومان را به آنان بازگرداند؛ مگر اینکه خود از این طبقه باشد و دردهای این طبقه را با تمام وجود خویش لمس کرده باشد. از اینرو، باید مستضعفان حاکمیت یابند و این از شاخههای اصلی اجرای عدالت مطلق است[۴].[۵]
پرسش مستقیم
منابع
پانویس
- ↑ و خواستیم بر کسانی که در آن سرزمین فرودست شده بودند، منّت نهیم و آنان را پیشوایان مردم گردانیم و ایشان را وارث زمین کنیم؛ سوره قصص، آیه۵.
- ↑ «لَتَعْطِفَنَ الدُّنْيَا عَلَيْنَا بَعْدَ شِمَاسِهَا عَطْفَ الضَّرُوسِ عَلَى وَلَدِهَا وَ تَلَا عَقِيبَ ذَلِكَ»
وَ نُرِيدُ أَنْ نَمُنَ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثِين
؛ سیّد رضی، نهج البلاغه، ص ۵۰۶.
- ↑ «هُمْ آلُ مُحَمَّدٍ يَبْعَثُ اللَّهُ مَهْدِيَّهُمْ بَعْدَ جَهْدِهِمْ فَيُعِزُّهُمْ وَ يُذِلُ عَدُوَّهُمْ»، شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۱۸۴
- ↑ محمد حکیمی، عصر زندگی، ص ۱۷۴- ۱۶۵، با تصرف
- ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص۱۸۸ - ۱۹۱.