(۴۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۸ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱:
خط ۱:
{{ویرایش غیرنهایی}}
{{مدخل مرتبط
{{امامت}}
| موضوع مرتبط = وظایف امت نسبت به اهل بیت
| عنوان مدخل =
| مداخل مرتبط =
| پرسش مرتبط =
}}
==[[وظایف]] معرفتی==
'''[[وظایف]] معرفتی''' آن است که یک [[انسان]] [[مسلمان]]، [[بینش]] درستی از شخصیت، جایگاه [[حقوق]] و معارف [[اهل بیت]] {{عم}} داشته باشد تا در مقام عمل و [[رفتار]] نسبت به آنها درست عمل نماید. مهم‌ترین [[وظایف]] معرفتی درباره [[اهل بیت]] {{عم}} عبارت‌اند از: شناخت شخصیت و جایگاه اهل بیت؛ شناخت حقوق ایشان و شناخت سیره و معارف اهل بیت {{عم}}.
*[[وظایف]] معرفتی آن است که یک [[انسان]] [[مسلمان]]، [[بینش]] درستی از شخصیت، [[جایگاه]] [[حقوق]] و [[معارف]] [[اهل بیت]]{{عم}} داشته باشد تا در [[مقام عمل]] و [[رفتار]] نسبت به آنها درست عمل نماید.
*مهم‌ترین [[وظایف]] معرفتی درباره [[اهل بیت]]{{عم}} چند چیز است<ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[وظایف امت نسبت به قرآن و عترت (کتاب)|وظایف امت نسبت به قرآن و عترت]]، ص ۶۱.</ref>:
===یکم: [[شناخت]] شخصیت و [[جایگاه]] [[اهل بیت]]{{عم}}===
*آنچه بر عهده [[امت]] است، [[شناخت]] شخصیت و [[جایگاه]] [[اهل بیت]]{{عم}} است، نه [[شناخت]] شناسنامه‌ای و شخصی، گرچه [[شناخت]] شخصی آنها نیز لازم است.
*[[امام عسکری]]{{ع}} می‌فرمایند: [[زمین]] تا [[روز قیامت]] از [[حجت خدا]] بر خلقش خالی نیست. هر که بمیرد، در حالی که [[امام زمان]] خود را نشناسد به [[مرگ جاهلیت]] مرده است: <ref>{{متن حدیث|أَنَّ الْأَرْضَ لَا تَخْلُو مِنْ حُجَّةٍ لِلَّهِ عَلَى خَلْقِهِ وَ أَنَّ مَنْ مَاتَ وَ لَمْ يَعْرِفْ إِمَامَ زَمَانِهِ مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّةً}}؛ وسائل الشیعه، ج۱۶، ص۲۴۶.</ref>.
*در فرازهای پایانی [[زیارت جامعه کبیره]]، این‌گونه از خدای متعالی درخواست می‌کنیم: خدایا از تو می‌خواهم که من را از جمله [[عارفان]] به [[اهل بیت]]{{عم}} و [[حق اهل بیت]] قرار دهی<ref>{{متن حدیث|أَسْأَلُكَ أَنْ تُدْخِلَنِي فِي جُمْلَةِ الْعَارِفِينَ بِهِمْ وَ بِحَقِّهِمْ}}.</ref>.
*[[امام صادق]]{{ع}} می‌فرمایند: ماییم که [[خدا]] [[اطاعت]] ما را [[واجب]] ساخته است. [[مردم]] راهی جز [[معرفت]] ما ندارند و بر نشناختن ما معذور نیستند. هر که ما را بشناسد، [[مؤمن]] است و هر که [[انکار]] کند، [[کافر]] است و کسی که نشناسد و [[انکار]] هم نکند، [[گمراه]] است تا آن هنگام که به سوی هدایتی که [[خدا]] بر او [[واجب]] ساخته و آن [[اطاعت]] حتمی ماست، برگردد و اگر به همان حال [[گمراهی]] بمیرد، [[خدا]] هر چه خواهد با او می‌کند: <ref>{{متن حدیث|نَحْنُ الَّذِينَ فَرَضَ اللَّهُ طَاعَتَنَا لَا يَسَعُ النَّاسَ إِلَّا مَعْرِفَتُنَا وَ لَا يُعْذَرُ النَّاسُ بِجَهَالَتِنَا مَنْ عَرَفَنَا كَانَ مُؤْمِناً وَ مَنْ أَنْكَرَنَا كَانَ كَافِراً وَ مَنْ لَمْ يَعْرِفْنَا وَ لَمْ يُنْكِرْنَا كَانَ ضَالًّا حَتَّى يَرْجِعَ إِلَى الْهُدَى الَّذِي افْتَرَضَ اللَّهُ عَلَيْهِ مِنْ طَاعَتِنَا الْوَاجِبَةِ فَإِنْ يَمُتْ عَلَى ضَلَالَتِهِ يَفْعَلِ اللَّهُ بِهِ مَا يَشَاءُ}}؛ کافی، ج۱، ص۱۸۷.</ref><ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[وظایف امت نسبت به قرآن و عترت (کتاب)|وظایف امت نسبت به قرآن و عترت]]، ص ۶۲.</ref>.
*[[راوی]] از [[امام صادق]]{{ع}} درباره [[برترین]] [[اعمال]] پس از [[معرفت خدا]] می‌پرسد. [[حضرت]] در پاسخ می‌فرمایند: هیچ چیز پس از [[معرفت]]، با [[نماز]] [[برابری]] نمی‌کند و چیزی پس از [[معرفت]] و [[نماز]]، برابر [[زکات]] نیست. پس از اینها، چیزی با [[روزه]] [[برابری]] نمی‌کند و پس از آن، هیچ چیز با [[حج]] برابر نیست و مقدمه همه اینها [[معرفت]] ما و پایان آن هم، [[معرفت]] ماست و چیزی پس از آن، همچون [[نیکی]] کردن به [[برادران]] و [[مواسات]] از راه بخشیدن درهم و [[دینار]] به دیگران نیست<ref>{{متن حدیث|مَا مِنْ شَيْءٍ بَعْدَ الْمَعْرِفَةِ يَعْدِلُ هَذِهِ الصَّلَاةَ، وَ لَا بَعْدَ الْمَعْرِفَةِ وَ الصَّلَاةِ شَيْ‌ءٌ يَعْدِلُ الزَّكَاةَ، وَ لَا بَعْدَ ذَلِكَ شَيْ‌ءٌ يَعْدِلُ الصَّوْمَ، وَ لَا بَعْدَ ذَلِكَ شَيْ‌ءٌ يَعْدِلُ الْحَجَّ، وَ فَاتِحُةُ ذَلِكَ كُلِّهِ مَعْرِفَتُنَا، وَ خَاتِمَتُهُ مَعْرِفَتُنَا، وَ لَا شَيْ‌ءَ بَعْدَ ذَلِكَ كَبِرِّ الْإِخْوَانِ وَ الْمُوَاسَاةِ بِبَذْلِ الدِّينَارِ وَ الدِّرْهَمِ}}؛ الأمالی، طوسی، ص۶۹۴.</ref>.
*[[امام صادق]]{{ع}} به [[زراره]] سفارش می‌کنند، که در [[عصر غیبت]] این [[دعا]] را بخوان: بار خدایا، خویش را به من بشناسان. پس به‌درستی که تو اگر خویش را به من نشناسانی، [[پیغمبر]] تو را نشناسم. خداوندا، [[رسول]] خود را به من بشناسان، پس به‌درستی که تو اگر [[رسول]] خود را به من نشناسانی، [[حجّت]] تو را نشناسم. خداوندا، [[حجّت]] خود را به من بشناسان، پس به‌درستی که تو اگر [[حجّت]] خود را به من نشناسانی، از [[دین]] خویش [[گمراه]] می‌شوم<ref>{{متن حدیث|اللَّهُمَّ عَرِّفْنِي نَفْسَكَ فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِي نَفْسَكَ لَمْ أَعْرِفْ نَبِيَّكَ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِي رَسُولَكَ فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِي رَسُولَكَ لَمْ أَعْرِفْ حُجَّتَكَ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِي حُجَّتَكَ فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِي حُجَّتَكَ ضَلَلْتُ عَنْ دِينِي}}؛کافی، ج۱، ص۳۳۷.</ref><ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[وظایف امت نسبت به قرآن و عترت (کتاب)|وظایف امت نسبت به قرآن و عترت]]، ص ۶۳.</ref>.
*[[رهبر]] معظم [[انقلاب]] می‌فرماید: در درجه اول، طبعاً خود [[پیروان اهل بیت]] باید [[اقرار]] و اعتراف به این [[هویت]] والا بکنند و خودشان این گوهر گران‌بهایی را که در دستشان هست، بشناسند تا بعد بتوانند آن را عرضه کنند. این جرأت را پیدا کنند که در بازارِ متاع‌های گوناگون، این گوهر گران‌بها را در معرض قرار بدهند؛ در برابر چشم دیگران قرار بدهند<ref>بیانات در دیدار میهمانان شرکت‌کننده در چهارمین مجمع جهانی اهل بیت{{عم}} ۲۸/۵/۱۳۸۶.</ref>.
*و در جایی دیگر می‌فرماید: [[معرفت]] [[اهل بیت]]{{عم}} و ارادت به [[اهل بیت]]{{عم}} [[نعمت]] بزرگی است. اگر همه عمرمان را برای [[شکر]] این [[نعمت]] بزرگی صرف کنیم که [[خدای متعال]] چشم ما را [[نابینا]] و [[ناتوان]] از [[درک]] [[حقیقت]] قرار نداد، توانستیم این [[انوار]] طالعه و مضیئه را به‌قدر استعداد خودمان ببینیم، [[درک]] کنیم، به آنها [[عشق]] و ارادت بورزیم و از آنها غافل نباشیم، واقعاً کم است<ref>بیانات در دیدار جمعی از مداحان سراسر کشور ۲۳/۲/۱۳۹۱.</ref>.
*[[شناخت]] شخصیت و [[جایگاه]] [[اهل بیت]]{{عم}} محورهای متعددی دارد که در [[قرآن]]، [[روایات]] و [[زیارات]] [[اهل بیت]]{{عم}} فراوان [[تبیین]] شده است. مهم‌ترین محورهای [[شناخت]] [[اهل بیت]]{{عم}} چند چیز است:
#'''[[اهل بیت]]{{عم}}، خلفای الهی‌اند:''' خدای متعالی در [[قرآن]] می‌فرماید: {{متن قرآن|وَإِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلَائِكَةِ إِنِّي جَاعِلٌ فِي الْأَرْضِ خَلِيفَةً}}<ref>«و (یاد کن) آنگاه را که پروردگارت به فرشتگان فرمود: می‌خواهم جانشینی در زمین بگمارم» سوره بقره، آیه ۳۰.</ref>. [[امام رضا]]{{ع}} در [[تبیین]] مصادیق این [[آیه]] [[شریف]] می‌فرمایند:[[اهل بیت]]{{عم}}، [[خلفای خدا]] در زمین‌اند{{متن حدیث|الْأَئِمَّةُ خُلَفَاءُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِي أَرْضِهِ}}<ref>کافی، ج۱، ص۱۹۳.</ref>.
#'''[[اهل بیت پیامبر]]{{عم}}، [[منصوب]] از سوی خدایند:''' خدای متعالی در [[قرآن]] می‌فرماید: {{متن قرآن|وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا وَأَوْحَيْنَا إِلَيْهِمْ فِعْلَ الْخَيْرَاتِ وَإِقَامَ الصَّلَاةِ وَإِيتَاءَ الزَّكَاةِ وَكَانُوا لَنَا عَابِدِينَ}}<ref>«و آنان را پیشوایانی کردیم که به فرمان ما راهبری می‌کردند و به آنها انجام کارهای نیک و برپا داشتن نماز و دادن زکات را وحی کردیم و آنان پرستندگان ما بودند» سوره انبیاء، آیه ۷۳.</ref>. [[امام باقر]]{{ع}} در [[تبیین]] [[آیه]] می‌فرمایند: [[ائمه]]، از [[فرزندان]] [[فاطمه]]{{س}} هستند که به آنها [[وحی]] می‌شود: <ref>{{متن حدیث|يَعْنِي الْأَئِمَّةَ مِنْ وُلْدِ فَاطِمَةَ يُوحَى إِلَيْهِمْ بِالرَّوْحِ فِي صُدُورِهِمْ}}؛ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۱۵۸.</ref>. [[امام صادق]]{{ع}} می‌فرمایند: ما [[ائمه]] [[مسلمانان]] و [[حجت‌های خدا]] بر عالمیان هستیم<ref>{{متن حدیث|نَحْنُ أَئِمَّةُ الْمُسْلِمِينَ وَ حُجَجُ اللَّهِ عَلَى الْعَالَمِينَ}}؛ بحارالأنوار، ج۲۳، ص۵.</ref>.
#[[اهل بیت پیامبر]]، اولیای الهی‌اند: خدای متعالی در [[قرآن]] می‌فرماید: {{متن قرآن|إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ}}<ref>«سرور شما تنها خداوند است و پیامبر او و (نیز) آنانند که ایمان آورده‌اند، همان کسان که نماز برپا می‌دارند و در حال رکوع زکات می‌دهند» سوره مائده، آیه ۵۵.</ref>. [[امام صادق]]{{ع}} می‌فرمایند: {{متن قرآن|وَالَّذِينَ آمَنُوا...}}، [[علی]]{{ع}} و [[امامان]] از ذریه او تا روز قیامت‌اند<ref>{{متن حدیث|يَعْنِي عَلِيّاً وَ أَوْلَادَهُ الْأَئِمَّةَ{{عم}} إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ}}؛ کافی، ج۲، ص۱۱.</ref><ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[وظایف امت نسبت به قرآن و عترت (کتاب)|وظایف امت نسبت به قرآن و عترت]]، ص ۶۵.</ref>.
#'''[[ اهل بیت پیامبر]]، [[گواهان]] اعمالند:''' خدای متعالی در [[قرآن]] می‌فرماید: {{متن قرآن|وَكَذَلِكَ جَعَلْنَاكُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِتَكُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ وَيَكُونَ الرَّسُولُ عَلَيْكُمْ شَهِيدًا}}<ref>«و بدین گونه شما را امّتی میانه کرده‌ایم تا گواه بر مردم باشید و پیامبر بر شما گواه باشد» سوره بقره، آیه ۱۴۳.</ref>. [[امام صادق]]{{ع}} نیز در [[تبیین]] [[آیه]] بالا می‌فرمایند: ما [[امت]] وسط و [[شاهدان]] [[خدا]] بر خلق [[خدا]] و حجت‌های او در [[زمین]] هستیم <ref>{{متن حدیث|نَحْنُ الْأُمَّةُ الْوُسْطَى وَ نَحْنُ شُهَدَاءُ اللَّهِ عَلَى خَلْقِهِ وَ حُجَجُهُ فِي أَرْضِهِ}}؛ کافی، ج۱، ص۱۹۰.</ref>.
#'''[[اهل بیت پیامبر]]، معصوم‌اند:''' در [[قرآن]] آمده است: {{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا}}<ref>«جز این نیست که خداوند می‌خواهد از شما اهل بیت هر پلیدی را بزداید و شما را به شایستگی پاک گرداند» سوره احزاب، آیه ۳۳.</ref>. [[رسول خدا]]{{صل}} درباره [[آیه]] بالا می‌فرمایند: این [[آیه]] درباره پنج نفر نازل شده است: من و [[علی]] و [[حسن]] و [[حسین]] و [[فاطمه]]<ref>{{متن حدیث|نَزَلَتْ هَذِهِ الْآيَةُ فِي خَمْسَةٍ: فِيَّ وَ فِي عَلِيٍّ وَ حَسَنٍ وَ حُسَيْنٍ وَ فَاطِمَةَ}}؛ تفسیر القرآن العظیم (ابن کثیر)، ج۶، ص۳۶۸؛ تفسیر القرآن العظیم (ابن کثیر)، ج۶، ص۳۶۸؛ شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، ج۲، ص۴۰؛ الکشف و البیان عن تفسیر القرآن، ج۸، ص۴۱.</ref><ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[وظایف امت نسبت به قرآن و عترت (کتاب)|وظایف امت نسبت به قرآن و عترت]]، ص ۶۶.</ref>.
#'''[[اهل بیت پیامبر]]، دارای [[مقام حکومت]] و رهبری‌اند:''' [[خدای متعال]] می‌فرماید: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ فَإِنْ تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَالرَّسُولِ إِنْ كُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ ذَلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلًا}}<ref>«ای مؤمنان، از خداوند فرمان برید و از پیامبر و زمامدارانی که از شمایند فرمانبرداری کنید و اگر به خداوند و روز بازپسین ایمان دارید، چون در چیزی با هم به ستیز برخاستید آن را به خداوند و پیامبر بازبرید که این بهتر و بازگشت آن نیکوتر است» سوره نساء، آیه ۵۹.</ref>. [[برید عجلی]] می‌گوید: از [[امام باقر]]{{ع}} درباره [[آیه]] پرسیدم. [[حضرت]] فرمود: [[اولی‌الامر]] فقط ما هستیم: <ref>{{متن حدیث|عَنْ بُرَيْدٍ الْعِجْلِيِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ{{ع}} عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ، إِيَّانَا عَنَى خَاصَّةً- أَمَرَ جَمِيعَ الْمُؤْمِنِينَ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ بِطَاعَتِنَا}}؛ کافی، ج۱، ص۲۷۶.</ref>.
*همان گونه که اشاره شد، عرصه‌ها و محورهای شناخت‌های [[اهل بیت]]{{عم}} بسیار زیاد است و باید به کتاب‌ها و منابع مرتبط مراجعه کرد، زیارت‌نامه‌های [[اهل بیت]]{{عم}} به ویژه [[زیارت جامعه کبیره]]، عرصه‌های [[شناخت]] [[اهل بیت]]{{عم}} را به [[بهترین]] گونه اشاره نموده است<ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[وظایف امت نسبت به قرآن و عترت (کتاب)|وظایف امت نسبت به قرآن و عترت]]، ص ۶۷.</ref>.
===دوم: [[شناخت]] [[حقوق اهل بیت]]{{عم}}===
*دومین جنبهای که در عرصه [[شناخت]] [[اهل بیت]]{{عم}} باید به آن توجه داشته باشیم [[شناخت]] [[حقوق اهل بیت]]{{عم}} است.
*[[پیامبر اسلام]]{{صل}} می‌فرمایند: به [[خداوند]] [[سوگند]] بنده‌ای از [[اعمال]] خود سود نمی‌برد مگر اینکه [[حق]] ما را بشناسد<ref>{{متن حدیث|وَ الَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ لَا يَنْفَعُ عَبْداً عَمَلُهُ إِلَّا بِمَعْرِفَةِ حَقِّنَا}}؛ بحارالأنوار، ج۲۷، ص۱۷۰؛ فضائل الخمسة من الصحاح الستة، ج۲، ص۷۹.</ref>.
*در [[زیارت جامعه کبیره]]، [[خدا]] و [[اهل بیت]]{{عم}} را بر اینکه عارف به [[حق اهل بیت]]{{عم}} هستیم [[گواه]] می‌گیریم<ref>{{متن حدیث|أُشْهِدُ اللَّهَ وَ أُشْهِدُكُمْ أَنِّي مُؤْمِنٌ بِكُمْ... عَارِفٌ بِحَقِّكُمْ}}؛ قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان، زیارت جامعه کبیره.</ref> و در پایان [[زیارت]] از [[خدا]] درخواست می‌کنیم که ما را از [[عارفان]] به [[حق امام]] قرار دهد <ref>{{متن حدیث|أَسْأَلُكَ أَنْ تُدْخِلَنِي فِي جُمْلَةِ الْعَارِفِينَ بِهِمْ وَ بِحَقِّهِمْ}}؛ قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان، زیارت جامعه کبیره.</ref>.
*برخی از مهم‌ترین [[حقوق اهل بیت]]{{عم}} چند چیز است:
#[[اطاعت]] از [[اهل بیت]]{{عم}}
#[[پذیرش ولایت]] [[اهل بیت]]{{عم}}
#[[محبت]] و [[مودت]] به [[اهل بیت]]{{عم}}
#[[گوش به فرمان]] [[اهل بیت]]{{عم}}
#[[وفاداری]] در [[بیعت]] با [[اهل بیت]]{{عم}}<ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[وظایف امت نسبت به قرآن و عترت (کتاب)|وظایف امت نسبت به قرآن و عترت]]، ص ۶۸.</ref>.
===سوم: [[شناخت]] [[سیره]] و [[معارف]] [[اهل بیت]]{{عم}}===
*[[شناخت]] [[زندگی]] [[معصومان]]{{عم}}، دارای مراتب و مراحلی است که بخشی از آن به [[شناخت]] [[خاندان]] آن بزرگواران و بخشی به [[شناخت]] [[فضایل]]، [[مناقب]] و [[مصائب]] آنان اختصاص دارد و بخشی نیز با [[شناخت]] [[حکمت]] [[رفتار]] و نحوه عملکرد آنان به‌دست می‌آید.
*در میان [[مردم]]، بیشتر با یکی از دو رویکرد مسئله [[امامت]] مواجه هستیم: نخست، نگرش عرشی و توجه به [[عظمت]] [[مقام قدسی]] [[اهل بیت]]{{عم}} و [[فضائل]] و [[مناقب]] آنها و دوم، توجه به [[مصائب]] و [[مظلومیت]] آنان.
*در رویکرد نخست، بیشتر احادیثی مانند [[حدیث]] {{متن حدیث|لَوْلَاكَ مَا خَلَقْتُ الْأَفْلَاكَ}}<ref>بحارالانوار، ج۱۵، ص۲۸.</ref> که به بلندی [[مقام]] و [[منزلت]] ایشان اشاره دارد و آنان را به عنوان محبوب‌های دست‌نیافتنی و دارای [[مقام قدسی]] معرفی می‌نماید، مورد توجه است. در رویکرد دوم، بیشتر به ظلم‌هایی توجه می‌شود که بر آنان رفته و ثمره آن، [[دلسوزی]] و [[اشک]] و ناله بر آنان است.
*باید توجه داشت که هرچند هر دو رویکرد در جای خود درست و بجاست، ولی نباید از این نکته غافل بود که برجسته‌سازی یک‌جنبه از جنبه‌های زندگانی [[امامان]] و بی‌توجهی به جنبه‌های دیگر، موجب کم شدن توجه [[انسان]] از بُعد [[الگوگیری]] و [[پیروی]] از آنان گشته و یاد آن بزرگواران را تنها به [[مدح]] و ثنا و [[اشک]] و آه بر آنان محدود کرده است.
*از این‌رو توجه به [[منزلت]] [[اهل بیت]]{{عم}} در قالب نگاه مجموعی عملکردگرایانه، به نقش آنان در بستر [[جامعه]]، [[تاریخ]] و [[تمدن]] ضروری و نگاه تدبّری است. سعی ما در نگرش متدبّرانه، نفی سایر زوایای [[شناخت]] نیست، بلکه با بررسی [[رفتار]] و عملکرد [[اهل بیت]]{{عم}} به دنبال پاسخی درست برای خلاءهای [[فکری]]، [[فرهنگی]] و عملی هستیم<ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[وظایف امت نسبت به قرآن و عترت (کتاب)|وظایف امت نسبت به قرآن و عترت]]، ص ۶۹.</ref>.
*[[شناخت]] [[سیره]] به معنای [[فهم]] و دریافت سیر هدایتی [[اهل بیت]]{{عم}} در عرصه [[اجتماعی]] و [[تاریخی]] است. به دیگر سخن، [[شناخت]] [[سیره]]، نگرش روشمند و هماهنگی به عملکرد [[معصومان]]{{عم}} است.
*[[پیروی از ائمه]] اطهار{{عم}}، [[نیازمند]] [[شناخت]] [[سیره]] آنهاست تا در رویارویی با نیازهای پیش رو، مطابق با الگوی [[رفتاری]] [[ائمه هدی]]{{عم}} عمل نماید.
*[[حضرت صادق]]{{ع}} به داوودبن‌سرحان فرمودند: ای [[داود]] [[سلام]] و [[درود]] من را به [[دوستان]] و یارانم برسان، در حالی که من می‌گویم: [[خدا]] [[رحمت]] کند بنده‌ای را که با دیگری گرد آیند و امر ما را به یاد آورند و سومی آنها فرشته‌ای خواهد بود که برای آن دو [[استغفار]] می‌کند و دو نفر برای یادآوری ذکر ما کنار هم جمع نمی‌شوند، جز آنکه [[خدای تعالی]] به آنها بر [[فرشتگان]] فخر می‌نماید. پس هرگاه گرد هم آمدید، به یاد ما سرگرم شوید؛ زیرا در اجتماع و گرد آمدن و [[مذاکره]] و یادآوری‌تان، زنده کردن ما است و [[بهترین]] [[مردم]] پس از ما کسی است که کار ما را یادآوری و [[مردم]] را به ذکر و یاد ما [[دعوت]] نموده و بخواند <ref>{{متن حدیث|يَا دَاوُدُ أَبْلِغْ مَوَالِيَّ عَنِّي السَّلَامَ وَ أَنِّي أَقُولُ رَحِمَ اللَّهُ عَبْداً اجْتَمَعَ مَعَ آخَرَ فَتَذَاكَرَ أَمْرَنَا فَإِنَّ ثَالِثَهُمَا مَلَكٌ يَسْتَغْفِرُ لَهُمَا وَ مَا اجْتَمَعَ اثْنَانِ عَلَى ذِكْرِنَا إِلَّا بَاهَى اللَّهُ تَعَالَى بِهِمَا الْمَلَائِكَةَ فَإِذَا اجْتَمَعْتُمْ فَاشْتَغِلُوا بِالذِّكْرِ فَإِنَّ فِي اجْتِمَاعِكُمْ وَ مُذَاكَرَتِكُمْ إِحْيَاءَنَا وَ خَيْرُ النَّاسِ مِنْ بَعْدِنَا مَنْ ذَاكَرَ بِأَمْرِنَا وَ دَعَا إِلَى ذِكْرِنَا}}؛ بحارالأنوار، ج۱، ص۲۰۰.</ref><ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[وظایف امت نسبت به قرآن و عترت (کتاب)|وظایف امت نسبت به قرآن و عترت]]، ص ۷۰.</ref>.
*[[رهبر]] معظم [[انقلاب]] می‌فرماید: یکی از [[وظایف]] بسیار مهم [[مسلمانان]]، [[شناخت]] [[سیره]] و شخصیت [[ائمه طاهرین]]{{عم}} است.
*نیز می‌فرماید: [[علما]] بودند که در طول [[تاریخ]]، با [[ستمگران]] [[مبارزه]] کردند و [[پناه]] [[مظلومان]] و ملت‌های ضعیف و [[مردم]] [[مؤمن]] [[مستضعف]] شدند. [[علما]] بودند که از [[فرصت‌ها]] استفاده کردند، تا [[معارف اسلامی]] را گسترش بدهند و سرتاسر [[بلاد اسلامی]] را با [[ایمان]] [[اسلامی]] و با [[دین]] و در این مناطق، با [[محبت]] [[اهل بیت]]{{عم}} و با [[سیره]] آن بزرگواران آشنا کنند. [[علما]] بر اساس [[سیره]] [[انبیا]] و [[اولیا]] [[زندگی]] کرده‌اند<ref>سخنرانی در دیدار با جمعی از روحانیون، ائمه جماعات و وعاظ نقاط مختلف کشور، در آستانه ماه مبارک رمضان ۲۲/۱۲/۱۳۶۹.</ref><ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[وظایف امت نسبت به قرآن و عترت (کتاب)|وظایف امت نسبت به قرآن و عترت]]، ص ۷۱.</ref>.
== جستارهای وابسته ==
== وظایف معرفتی نسبت به اهل بیت ==
[[وظایف]] معرفتی آن است که یک [[انسان]] [[مسلمان]]، [[بینش]] درستی از شخصیت، جایگاه [[حقوق]] و معارف [[اهل بیت]] {{عم}} داشته باشد تا در مقام عمل و [[رفتار]] نسبت به آنها درست عمل نماید. مهم‌ترین [[وظایف]] معرفتی درباره [[اهل بیت]] {{عم}} چند چیز است:
==منابع==
=== شناخت شخصیت و جایگاه اهل بیت {{عم}} ===
* [[پرونده:34532.jpg|22px]] [[وظایف امت نسبت به قرآن و عترت (کتاب)|'''وظایف امت نسبت به قرآن و عترت''']]
{{اصلی|شناخت شخصیت اهل بیت|شناخت جایگاه اهل بیت}}
آنچه بر عهده [[امت]] است، [[شناخت]] [[شخصیت]] و جایگاه [[اهل بیت]] {{عم}} است، نه شناخت شناسنامه‌ای و شخصی، گرچه شناخت شخصی آنها نیز لازم است. [[امام عسکری]] {{ع}} می‌فرمایند: [[زمین]] تا [[روز قیامت]] از [[حجت خدا]] بر خلقش خالی نیست. هر که بمیرد، در حالی که [[امام زمان]] خود را نشناسد به [[مرگ جاهلیت]] مرده است<ref>{{متن حدیث|أَنَّ الْأَرْضَ لَا تَخْلُو مِنْ حُجَّةٍ لِلَّهِ عَلَى خَلْقِهِ وَ أَنَّ مَنْ مَاتَ وَ لَمْ يَعْرِفْ إِمَامَ زَمَانِهِ مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّةً}}؛ وسائل الشیعه، ج۱۶، ص۲۴۶.</ref>.
==پانویس==
[[شناخت]] شخصیت و جایگاه [[اهل بیت]] {{عم}} محورهای متعددی دارد که در [[قرآن]]، [[روایات]] و [[زیارات]] اهل بیت {{عم}} [[تبیین]] شده است؛ مهم‌ترین محورهای شناخت اهل بیت {{عم}} چند چیز است: ایشان خلفای الهی‌اند<ref>سوره بقره، آیه ۳۰ و اصول کافی، ج۱، ص۱۹۳.</ref>؛ [[اهل بیت پیامبر]] {{عم}}، [[منصوب]] از سوی خدایند<ref>سوره انبیاء، آیه ۷۳ و بحارالأنوار، ج۲۳، ص۵.</ref>؛ [[اهل بیت پیامبر]]، اولیای الهی‌اند<ref>سوره مائده، آیه ۵۵.</ref>؛ ایشان [[گواهان]] اعمالند<ref>سوره بقره، آیه ۱۴۳ و اصول کافی، ج۱، ص۱۹۰.</ref>؛ [[اهل بیت پیامبر]]، معصوم‌اند<ref>سوره احزاب، آیه ۳۳.</ref> و دارای [[مقام حکومت]] و رهبری<ref>سوره نساء، آیه ۵۹ و اصول کافی، ج۱، ص۲۷۶.</ref>.<ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[وظایف امت نسبت به قرآن و عترت (کتاب)|وظایف امت نسبت به قرآن و عترت]]، ص ۶۲ ـ ۶۷.</ref>
{{یادآوری پانویس}}
{{پانویس2}}
=== شناخت حقوق اهل بیت {{عم}} ===
{{اصلی|شناخت حقوق اهل بیت}}
جنبهای که در عرصه [[شناخت اهل بیت]] {{عم}} باید به آن توجه داشته باشیم [[شناخت]] [[حقوق اهل بیت]] {{عم}} است. [[پیامبر اسلام]] {{صل}} می‌فرمایند: به [[خداوند]] [[سوگند]] بنده‌ای از [[اعمال]] خود سود نمی‌برد مگر اینکه [[حق]] ما را بشناسد<ref>{{متن حدیث|وَ الَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ لَا يَنْفَعُ عَبْداً عَمَلُهُ إِلَّا بِمَعْرِفَةِ حَقِّنَا}}؛ بحارالأنوار، ج۲۷، ص۱۷۰؛ فضائل الخمسة من الصحاح الستة، ج۲، ص۷۹.</ref>.
برخی از مهم‌ترین حقوق اهل بیت {{عم}} چند چیز است: اطاعت از ایشان؛ [[پذیرش ولایت اهل بیت]] {{عم}}؛ محبت و [[مودت به اهل بیت]] {{عم}}؛ گوش به فرمان آنها بودن و وفاداری در بیعت<ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[وظایف امت نسبت به قرآن و عترت (کتاب)|وظایف امت نسبت به قرآن و عترت]]، ص ۶۸.</ref>.
=== شناخت سیره و معارف اهل بیت {{عم}} ===
{{اصلی|شناخت سیره اهل بیت|شناخت معارف اهل بیت}}
[[شناخت]] [[زندگی]] [[معصومان]] {{عم}}، دارای مراتب و مراحلی است که بخشی از آن به شناخت [[خاندان]] آن بزرگواران و بخشی به شناخت [[فضایل]]، [[مناقب]] و [[مصائب]] آنان اختصاص دارد و بخشی نیز با شناخت [[حکمت]] [[رفتار]] و نحوه عملکرد آنان به‌دست می‌آید.
[[شناخت]] [[سیره]] به معنای فهم و دریافت سیر هدایتی [[اهل بیت]] {{عم}} در عرصه [[اجتماعی]] و [[تاریخی]] است. به دیگر سخن، شناخت سیره، نگرش روشمند و هماهنگی به عملکرد [[معصومان]] {{عم}} است. [[پیروی از ائمه]] اطهار {{عم}}، [[نیازمند]] شناخت سیره آنهاست تا در رویارویی با نیازهای پیش رو، مطابق با الگوی [[رفتاری]] [[ائمه هدی]] {{عم}} عمل نماید. [[حضرت صادق]] {{ع}} به داوودبن‌سرحان فرمودند: ای [[داود]] [[سلام]] و [[درود]] من را به [[دوستان]] و یارانم برسان، در حالی که من می‌گویم: [[خدا]] [[رحمت]] کند بنده‌ای را که با دیگری گرد آیند و امر ما را به یاد آورند و سومی آنها فرشته‌ای خواهد بود که برای آن دو [[استغفار]] می‌کند و دو نفر برای یادآوری ذکر ما کنار هم جمع نمی‌شوند، جز آنکه [[خدای تعالی]] به آنها بر [[فرشتگان]] فخر می‌نماید. پس هرگاه گرد هم آمدید، به یاد ما سرگرم شوید؛ زیرا در اجتماع و گرد آمدن و [[مذاکره]] و یادآوری‌تان، زنده کردن ما است و [[بهترین]] [[مردم]] پس از ما کسی است که کار ما را یادآوری و [[مردم]] را به ذکر و یاد ما [[دعوت]] نموده و بخواند<ref>{{متن حدیث|يَا دَاوُدُ أَبْلِغْ مَوَالِيَّ عَنِّي السَّلَامَ وَ أَنِّي أَقُولُ رَحِمَ اللَّهُ عَبْداً اجْتَمَعَ مَعَ آخَرَ فَتَذَاكَرَ أَمْرَنَا فَإِنَّ ثَالِثَهُمَا مَلَكٌ يَسْتَغْفِرُ لَهُمَا وَ مَا اجْتَمَعَ اثْنَانِ عَلَى ذِكْرِنَا إِلَّا بَاهَى اللَّهُ تَعَالَى بِهِمَا الْمَلَائِكَةَ فَإِذَا اجْتَمَعْتُمْ فَاشْتَغِلُوا بِالذِّكْرِ فَإِنَّ فِي اجْتِمَاعِكُمْ وَ مُذَاكَرَتِكُمْ إِحْيَاءَنَا وَ خَيْرُ النَّاسِ مِنْ بَعْدِنَا مَنْ ذَاكَرَ بِأَمْرِنَا وَ دَعَا إِلَى ذِكْرِنَا}}؛ بحارالأنوار، ج۱، ص۲۰۰.</ref>.<ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[وظایف امت نسبت به قرآن و عترت (کتاب)|وظایف امت نسبت به قرآن و عترت]]، ص ۶۹ ـ ۷۱.</ref>
== منابع ==
{{منابع}}
# [[پرونده:IM010259.jpg|22px]] [[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[وظایف امت نسبت به قرآن و عترت (کتاب)|'''وظایف امت نسبت به قرآن و عترت''']]
وظایف معرفتی آن است که یک انسانمسلمان، بینش درستی از شخصیت، جایگاه حقوق و معارف اهل بیت (ع) داشته باشد تا در مقام عمل و رفتار نسبت به آنها درست عمل نماید. مهم‌ترین وظایف معرفتی درباره اهل بیت (ع) عبارت‌اند از: شناخت شخصیت و جایگاه اهل بیت؛ شناخت حقوق ایشان و شناخت سیره و معارف اهل بیت (ع).
وظایف معرفتی نسبت به اهل بیت
وظایف معرفتی آن است که یک انسانمسلمان، بینش درستی از شخصیت، جایگاه حقوق و معارف اهل بیت (ع) داشته باشد تا در مقام عمل و رفتار نسبت به آنها درست عمل نماید. مهم‌ترین وظایف معرفتی درباره اهل بیت (ع) چند چیز است:
برخی از مهم‌ترین حقوق اهل بیت (ع) چند چیز است: اطاعت از ایشان؛ پذیرش ولایت اهل بیت (ع)؛ محبت و مودت به اهل بیت (ع)؛ گوش به فرمان آنها بودن و وفاداری در بیعت[۱۰].
شناختزندگیمعصومان (ع)، دارای مراتب و مراحلی است که بخشی از آن به شناخت خاندان آن بزرگواران و بخشی به شناخت فضایل، مناقب و مصائب آنان اختصاص دارد و بخشی نیز با شناخت حکمترفتار و نحوه عملکرد آنان به‌دست می‌آید.
شناختسیره به معنای فهم و دریافت سیر هدایتی اهل بیت (ع) در عرصه اجتماعی و تاریخی است. به دیگر سخن، شناخت سیره، نگرش روشمند و هماهنگی به عملکرد معصومان (ع) است. پیروی از ائمه اطهار (ع)، نیازمند شناخت سیره آنهاست تا در رویارویی با نیازهای پیش رو، مطابق با الگوی رفتاریائمه هدی (ع) عمل نماید. حضرت صادق (ع) به داوودبن‌سرحان فرمودند: ای داودسلام و درود من را به دوستان و یارانم برسان، در حالی که من می‌گویم: خدارحمت کند بنده‌ای را که با دیگری گرد آیند و امر ما را به یاد آورند و سومی آنها فرشته‌ای خواهد بود که برای آن دو استغفار می‌کند و دو نفر برای یادآوری ذکر ما کنار هم جمع نمی‌شوند، جز آنکه خدای تعالی به آنها بر فرشتگان فخر می‌نماید. پس هرگاه گرد هم آمدید، به یاد ما سرگرم شوید؛ زیرا در اجتماع و گرد آمدن و مذاکره و یادآوری‌تان، زنده کردن ما است و بهترینمردم پس از ما کسی است که کار ما را یادآوری و مردم را به ذکر و یاد ما دعوت نموده و بخواند[۱۱].[۱۲]
