وصیت در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
== انواع [[وصایت]] == | == انواع [[وصایت]] == | ||
# [[فقه]] به معنای [[ولایت]] دادن به غیر برای اخراج یا استیفای [[حق]] میت و [[سرپرستی]] طفل و دیوانه از [[وارثان]] میت است که معمولا این | # [[فقه]] به معنای [[ولایت]] دادن به غیر برای اخراج یا استیفای [[حق]] میت و [[سرپرستی]] طفل و دیوانه از [[وارثان]] میت است که معمولا این منصب به پس از فوت موصی مربوط میشود<ref>ر. ک: معجم فقه الجواهر، ج ۶، ص ۲۵۶.</ref>. و کسی که عهده‌دار این [[مسؤولیت]] میشود، [[وصی]] است. | ||
# [[وصایت]] در [[علم کلام]]، [[تعیین جانشین]] برای [[پیامبران]] و [[امامان]] {{ع}} است. اوصیای [[انبیا]] [[وظیفه]] دارند کارهای [[پیامبران]] را پس از فوتشان به پایان برسانند و ادامه دهندۀ راه آنان باشند. | # [[وصایت]] در [[علم کلام]]، [[تعیین جانشین]] برای [[پیامبران]] و [[امامان]] {{ع}} است. اوصیای [[انبیا]] [[وظیفه]] دارند کارهای [[پیامبران]] را پس از فوتشان به پایان برسانند و ادامه دهندۀ راه آنان باشند. | ||
# [[وصیت]] در بُعد [[اخلاقی]] به [[پند]] و موعظه‌ای گفته میشود که یک شخص به دیگری می‌‌گوید تا به آن عمل کند، مثل وصایای [[امیرالمؤمنین]] به [[فرزندان]] و شیعیانش، یا [[وصیت]] [[امام صادق]] {{ع}} به پیروانش نسبت به اهمیت [[نماز]]. این وصیت‌ها گاهی مکتوب است و گاهی شفاهی و گفتاری<ref>ر. ک: [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]]، ص۲۴۳-۲۴۴؛ [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۴۵۵.</ref>. وصیت‌نامۀ [[الهی]] [[سیاسی]] [[امام خمینی]] یکی از | # [[وصیت]] در بُعد [[اخلاقی]] به [[پند]] و موعظه‌ای گفته میشود که یک شخص به دیگری می‌‌گوید تا به آن عمل کند، مثل وصایای [[امیرالمؤمنین]] به [[فرزندان]] و شیعیانش، یا [[وصیت]] [[امام صادق]] {{ع}} به پیروانش نسبت به اهمیت [[نماز]]. این وصیت‌ها گاهی مکتوب است و گاهی شفاهی و گفتاری<ref>ر. ک: [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]]، ص۲۴۳-۲۴۴؛ [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۴۵۵.</ref>. وصیت‌نامۀ [[الهی]] [[سیاسی]] [[امام خمینی]] یکی از جامع‌ترین وصیت‌هاست که در ابعاد مختلف می‌تواند سرمشق عملی [[مسلمانان]] قرار گیرد<ref>ر. ک: [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۵۹۲.</ref>. | ||
== وجود [[وصایت]] در تمام [[ادیان]] == | == وجود [[وصایت]] در تمام [[ادیان]] == | ||
نسخهٔ ۵ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۲۶
این مدخل زیرشاخهٔ بحث وصیت است. وصیت از چند منظر متفاوت، بررسی میشود: وصیت در قرآن - وصیت در کلام اسلامی - وصیت در حقوق اسلامی - پرسش مرتبط نداردمعناشناسی
"وصایت" در لغت، سفارش کردن، توصیه، نوعی عهد و قرارداد مالی است[۱] و اصطلاحی کلامی، فقهی و اخلاقی است[۲].
انواع وصایت
- فقه به معنای ولایت دادن به غیر برای اخراج یا استیفای حق میت و سرپرستی طفل و دیوانه از وارثان میت است که معمولا این منصب به پس از فوت موصی مربوط میشود[۳]. و کسی که عهده‌دار این مسؤولیت میشود، وصی است.
- وصایت در علم کلام، تعیین جانشین برای پیامبران و امامان (ع) است. اوصیای انبیا وظیفه دارند کارهای پیامبران را پس از فوتشان به پایان برسانند و ادامه دهندۀ راه آنان باشند.
- وصیت در بُعد اخلاقی به پند و موعظه‌ای گفته میشود که یک شخص به دیگری می‌‌گوید تا به آن عمل کند، مثل وصایای امیرالمؤمنین به فرزندان و شیعیانش، یا وصیت امام صادق (ع) به پیروانش نسبت به اهمیت نماز. این وصیت‌ها گاهی مکتوب است و گاهی شفاهی و گفتاری[۴]. وصیت‌نامۀ الهی سیاسی امام خمینی یکی از جامع‌ترین وصیت‌هاست که در ابعاد مختلف می‌تواند سرمشق عملی مسلمانان قرار گیرد[۵].
وجود وصایت در تمام ادیان
اینکه انسان، کسی را برای حفظ آنچه از خویش بر جای می‌گذارد، به وصایت تعیین کند، مقبول عقل و فطرت انسانی است و همۀ شریعت‌ها و دین‌ها آن را پسندیده‌اند. شریعت اسلام نیز برای وصایت حدود و قوانینی مشخص کرده است. پیامبران الهی (ع) در امت‌های پیشین نیز هنگام غیبت یا برای روزگار پس از خویش، وصی برمی‌گزیدند تا آیین و شریعت خویش را ماندگار سازند و رسالت خود را دوام بخشند و پس از آنان به تبلیغ دین و بیان شریعت بپردازند. آدم، شیث را به وصایت گمارد و نوح، سام را و ابراهیم، اسحاق را و موسی، هارون را و عیسی، شمعون را و سرانجام، پیامبر اسلام (ص) علی (ع) و یازده فرزند معصوم او را به وصایت برنهاد. حقیقت وصایت همان ولایت ـ یعنی سرپرستی و زعامت امور دینی و دنیوی ـ است و پیامبر اسلام (ص) بر آن بسیار ارج می‌نهاد و بارها، با پافشاری تمام، از اهمیت آن سخن گفت که وصایت و ولایت حضرت علی (ع) سیّد الأوصیاء و یازده فرزندش، همسنگ نبوت و قرآن و بلکه روح نبوت است. احادیث در این باره بسیارند و به روشنی و صراحت از اهمیت وصایت و ولایت سخن می‌گویند[۶].
منابع
پانویس
- ↑ ر. ک: لسان العرب، ج ۱۵، ص۳۹۴؛ مجمع البحرین، واژۀ وصیّ.
- ↑ ر. ک: محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی، ص۲۴۳-۲۴۴؛ فرهنگ شیعه، ص ۴۵۵.
- ↑ ر. ک: معجم فقه الجواهر، ج ۶، ص ۲۵۶.
- ↑ ر. ک: محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی، ص۲۴۳-۲۴۴؛ فرهنگ شیعه، ص ۴۵۵.
- ↑ ر. ک: محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۵۹۲.
- ↑ ر. ک: فرهنگ شیعه، ص ۴۵۶؛ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۵۹۲.