احتکار در لغت: تفاوت میان نسخهها
(صفحهای تازه حاوی «{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = احتکار | عنوان مدخل = احتکار | مداخل مرتبط = احتکار در لغت - احتکار در قرآن - احتکار در فقه اسلامی - احتکار در فقه سیاسی - احتکار در فقه تطبیقی - احتکار در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی | پرسش مرتبط = }} ==معنای اح...» ایجاد کرد) برچسب: پیوندهای ابهامزدایی |
|||
خط ۶: | خط ۶: | ||
}} | }} | ||
== | ==مقدمه== | ||
«احتکار» از «حَکر» گرفته شده است. [[فراهیدی]] مینویسد: حَکْر: [[ستم]] در نقصان و [[بدرفتاری]] است و حکرِ طعام و مانند آن از چیزهایی که خورده میشود و معنای آن، جمع کردن است و صاحب این کار محتکر نامیده میشود که با نگه داری آن، [[منتظر]] گرانیِ کالاست<ref>فراهیدی، العین، ج۳، ص۶۱: {{عربی|الحَکَر: الظلمُ فی النَقْص و سُوءِ المَعاشِرَة...و الحَکْر: ما احْتَکَرْت مِن طَعامٍ و نَحْوِهِ مِمّا یُؤکَلُ، و مَعْناه: الجمعُ، و الفِعْل: احْتَکَرَ و صاحِبَه مُحْتَکِر یَنْتظِرُ باحتباسِه، الغلاءَ}}.</ref>. | |||
در | در کتاب لغت «المحیط» مینویسد: حَکْر به معنای ستم و بدرفتاری است<ref>صاحب بن عباد، المحیط فی اللغه، ج۲، ص۳۷۸: {{عربی|الحَکْرُ: الظُّلْمُ و سُوْءُ العِشْرَة}}.</ref>. در [[تاج العروس]] حکر را به معنای ستم، تنقّص و کمی نیز دانسته است<ref>زبیدی، تاج العروس، ج۶، ص۳۰۰.</ref>. در [[لسان العرب]] حَکر را به معنای ذخیره کردن طعام به [[انتظار]] قیمت مناسب دانسته است که [[مسئول]] این کار، محتکر نامیده میشود و احتکار به معنای جمع طعام و مانند آن است از آنچه خورده میشود و نگه داری آن به [[امید]] بالا رفتن قیمت آن. و حَکَر و حُکَر هر دو به معنی آنچه احتکار شده است و حکْر و حکْره اسم از آن است یعنی آنچه جمع شده، که در [[حدیث]] از آن [[نهی]] شده است<ref>ابنمنظور، لسان العرب، ج۴، ص۲۰۸: {{عربی|الحَکْرُ: ادِّخارُ الطعام للتَّرَبُّضِ، و صاحبُه مُحْتَکِرٌ.... الاحْتِکارُ جمعُ الطَّعامِ و نَحُوهُ مِمّا یُؤکَلُ و احتِباسُه انْتِظارَ وقت الغَلاء بِه...}}.</ref>. | ||
بنابراین، اگر به معنای لغوی اوّلیه آن توجه کنیم، ذخیره کردن هر کالایی که باعث [[ستم]] به دیگران شود و [[رفتار]] [[سوء]] با [[مردم]] را به دنبال داشته باشد احتکار نامیده و باعث کمبود آن در [[بازار]] میشود. ولی چون در [[روایات]] احتکار به ذخیره کردن طعام اطلاق شده آن را به ذخیرهسازی غذا و طعام برای فروش به قیمت بیشتر دانستهاند، به همین دلیل لغویان این نکته را در معنای احتکار در نظر گرفتهاند. | بنابراین، اگر به معنای لغوی اوّلیه آن توجه کنیم، ذخیره کردن هر کالایی که باعث [[ستم]] به دیگران شود و [[رفتار]] [[سوء]] با [[مردم]] را به دنبال داشته باشد احتکار نامیده و باعث کمبود آن در [[بازار]] میشود. ولی چون در [[روایات]] احتکار به ذخیره کردن طعام اطلاق شده آن را به ذخیرهسازی غذا و طعام برای فروش به قیمت بیشتر دانستهاند، به همین دلیل لغویان این نکته را در معنای احتکار در نظر گرفتهاند. |
نسخهٔ کنونی تا ۶ دسامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۴۲
مقدمه
«احتکار» از «حَکر» گرفته شده است. فراهیدی مینویسد: حَکْر: ستم در نقصان و بدرفتاری است و حکرِ طعام و مانند آن از چیزهایی که خورده میشود و معنای آن، جمع کردن است و صاحب این کار محتکر نامیده میشود که با نگه داری آن، منتظر گرانیِ کالاست[۱].
در کتاب لغت «المحیط» مینویسد: حَکْر به معنای ستم و بدرفتاری است[۲]. در تاج العروس حکر را به معنای ستم، تنقّص و کمی نیز دانسته است[۳]. در لسان العرب حَکر را به معنای ذخیره کردن طعام به انتظار قیمت مناسب دانسته است که مسئول این کار، محتکر نامیده میشود و احتکار به معنای جمع طعام و مانند آن است از آنچه خورده میشود و نگه داری آن به امید بالا رفتن قیمت آن. و حَکَر و حُکَر هر دو به معنی آنچه احتکار شده است و حکْر و حکْره اسم از آن است یعنی آنچه جمع شده، که در حدیث از آن نهی شده است[۴].
بنابراین، اگر به معنای لغوی اوّلیه آن توجه کنیم، ذخیره کردن هر کالایی که باعث ستم به دیگران شود و رفتار سوء با مردم را به دنبال داشته باشد احتکار نامیده و باعث کمبود آن در بازار میشود. ولی چون در روایات احتکار به ذخیره کردن طعام اطلاق شده آن را به ذخیرهسازی غذا و طعام برای فروش به قیمت بیشتر دانستهاند، به همین دلیل لغویان این نکته را در معنای احتکار در نظر گرفتهاند.
نراقی مینویسد: احتکار حبس چیزی است به امیدِ گرانی. این اجماعی است[۵].
و ادامه میدهد: این که احتکار را به طعام اختصاص دادهاند، منظور احتکاری است که شرعاً ممنوع است؛ به همین دلیل برخی در تعریف احتکار از آن سخن گفتهاند.
مازندرانی مینویسد:احتکار طعام نگه داری آن است تا کم شود؛ پس گران گردد. بنا به قول مشهورتر این کار مطلقاً (بدون شرط) حرام است[۶].[۷]
منابع
پانویس
- ↑ فراهیدی، العین، ج۳، ص۶۱: الحَکَر: الظلمُ فی النَقْص و سُوءِ المَعاشِرَة...و الحَکْر: ما احْتَکَرْت مِن طَعامٍ و نَحْوِهِ مِمّا یُؤکَلُ، و مَعْناه: الجمعُ، و الفِعْل: احْتَکَرَ و صاحِبَه مُحْتَکِر یَنْتظِرُ باحتباسِه، الغلاءَ.
- ↑ صاحب بن عباد، المحیط فی اللغه، ج۲، ص۳۷۸: الحَکْرُ: الظُّلْمُ و سُوْءُ العِشْرَة.
- ↑ زبیدی، تاج العروس، ج۶، ص۳۰۰.
- ↑ ابنمنظور، لسان العرب، ج۴، ص۲۰۸: الحَکْرُ: ادِّخارُ الطعام للتَّرَبُّضِ، و صاحبُه مُحْتَکِرٌ.... الاحْتِکارُ جمعُ الطَّعامِ و نَحُوهُ مِمّا یُؤکَلُ و احتِباسُه انْتِظارَ وقت الغَلاء بِه....
- ↑ الإحتکار و هوَ حَبْسُ الشئِ انْتظاراً لغلائه اجْماعا؛ نراقی، مستند الشّیعه، ج۱۴، ص۴۴.
- ↑ إحتکارُ الطّعام وَ هُوَ حبْسُهُ لِیَقِلَّ فیَغْلُوا، حرامٌ مُطلقاً عَلَی الأشهَرِ؛ ملاصالح مازندرانی، شرح الکافی، ج۱۱، ص۳۰۷.
- ↑ ذاکری، علی اکبر، سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین ج۴، ص ۷۲۱ - ۷۲۲.