ابلیس در فقه اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-==منابع== +== منابع ==)) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | |||
| موضوع مرتبط = ابلیس | |||
| عنوان مدخل = ابلیس | |||
| مداخل مرتبط = [[ابلیس در قرآن]] - [[ابلیس در علوم قرآنی]] - [[ابلیس در کلام اسلامی]] - [[ابلیس در نهج البلاغه]] - [[ابلیس در فقه اسلامی]] - [[ابلیس در معارف و سیره رضوی]] | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
[[شیطان]] به هر موجود [[طغیانگر]] و دور از [[رحمت]] [[خداوند متعال]] که کارش [[وسوسه]] [[خلق]] و [[دعوت]] آنان به بدیها است، اطلاق میگردد؛ چنان که بر موجود [[سرکش]] و [[متمرد]] معروف؛ یعنی [[ابلیس]] که از [[سجده]] بر [[حضرت آدم]]{{ع}} سر باز زد و نیز بر [[فرزندان]] او که از جنس [[جنّ]] میباشند اطلاق می‌شود. <ref>لسان العرب، واژه «شطن»؛ المیزان، ج۲، ص:۴۱۲</ref>. | [[شیطان]] به هر موجود [[طغیانگر]] و دور از [[رحمت]] [[خداوند متعال]] که کارش [[وسوسه]] [[خلق]] و [[دعوت]] آنان به بدیها است، اطلاق میگردد؛ چنان که بر موجود [[سرکش]] و [[متمرد]] معروف؛ یعنی [[ابلیس]] که از [[سجده]] بر [[حضرت آدم]] {{ع}} سر باز زد و نیز بر [[فرزندان]] او که از جنس [[جنّ]] میباشند اطلاق می‌شود. <ref>لسان العرب، واژه «شطن»؛ المیزان، ج۲، ص:۴۱۲</ref>. | ||
==[[پناه بردن به خدا]] از شیطان== | == [[پناه بردن به خدا]] از شیطان == | ||
[[پناه]] بردن به خداوند متعال از [[شر]] شیطان با گفتن {{عربی|"أعُوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَجیم"}} و مانند آن در هرحال، به‌ویژه اوقات زیر [[مستحب]] است: هنگام [[تلاوت قرآن]] [[کریم]]؛ {{متن قرآن|فَإِذَا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ}}<ref>«پس، چون قرآن بخوانی از شیطان رانده به خداوند پناه جو؛» سوره نحل، آیه ۹۸.</ref> پیش از قرائت در [[نماز]]؛ <ref>جواهر الکلام، ج۹، ص:۴۲۰</ref> هنگام آمیزش <ref>العروة الوثقی، ج۵، ص:۴۸۹</ref> و [[زمان]] ورود به مستراح <ref>جواهر الکلام، ج۲، ص:۵۶؛ وسائل الشیعة، ج۱، ص:۳۰۶</ref>. | [[پناه]] بردن به خداوند متعال از [[شر]] شیطان با گفتن {{عربی|"أعُوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَجیم"}} و مانند آن در هرحال، به‌ویژه اوقات زیر [[مستحب]] است: هنگام [[تلاوت قرآن]] [[کریم]]؛ {{متن قرآن|فَإِذَا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ}}<ref>«پس، چون قرآن بخوانی از شیطان رانده به خداوند پناه جو؛» سوره نحل، آیه ۹۸.</ref> پیش از قرائت در [[نماز]]؛ <ref>جواهر الکلام، ج۹، ص:۴۲۰</ref> هنگام آمیزش <ref>العروة الوثقی، ج۵، ص:۴۸۹</ref> و [[زمان]] ورود به مستراح <ref>جواهر الکلام، ج۲، ص:۵۶؛ وسائل الشیعة، ج۱، ص:۳۰۶</ref>. | ||
==حالات حضور شیطان== | == حالات حضور شیطان == | ||
برخی [[افعال]] و حالات در [[انسان]]، بستر و زمینه ساز حضور شیطان و نزدیک شدن او به انسان میگردد؛ از این رو، در [[روایات]] از چنین افعال و حالاتی [[نهی]] شده است و [[فقها]] به [[کراهت]] آنها [[حکم]] کردهاند، مانند [[خضاب کردن]](-->خضاب) در حال جنابت <ref>الحدائق الناضرة، ج۳، ص: ۱۴۸؛ وسائل الشیعة، ج۲، ص:۲۲۳</ref> و حیض؛ <ref>الحدائق الناضرة، ج۳، ص:۲۷۴؛ وسائل الشیعة، ج۲، ص:۳۵۳</ref> تخلّی بر روی [[قبر]]؛ <ref>جواهر الکلام، ج۲، ص:۷۵؛وسائل الشیعة، ج۱، ص:۳۲۹</ref> ایستاده بول کردن؛ ادرار کردن در آب؛ <ref>وسائل الشیعة، ج۱، ص:۳۴۰ ـ ۳۴۱ و ۳۵۳</ref> تنها بودن در [[خانه]]؛ <ref>وسائل الشیعة، ج۵، ص:۳۳۴</ref> به [[تنهایی]] [[مسافرت]] کردن؛ <ref>جواهر الکلام، ج۱۸، ص:۱۶۶؛ وسائل الشیعة، ج۱۱، ص:۴۱۰</ref> [[خلوت]] کردن [[زن]] و [[مرد]] [[اجنبی]] در یک مکان؛ <ref>جواهر الکلام، ج۳۲، ص:۳۴۳</ref> نگهداری زباله در [[منزل]] در شب و بیرون نبردن آن در [[روز]] <ref>وسائل الشیعة، ج۵، ص:۳۱۸</ref> و [[راه رفتن]] در یک [[کفش]]. <ref>وسائل الشیعة، ج۵، ص:۷۵</ref> | برخی [[افعال]] و حالات در [[انسان]]، بستر و زمینه ساز حضور شیطان و نزدیک شدن او به انسان میگردد؛ از این رو، در [[روایات]] از چنین افعال و حالاتی [[نهی]] شده است و [[فقها]] به [[کراهت]] آنها [[حکم]] کردهاند، مانند [[خضاب کردن]](-->خضاب) در حال جنابت <ref>الحدائق الناضرة، ج۳، ص: ۱۴۸؛ وسائل الشیعة، ج۲، ص:۲۲۳</ref> و حیض؛ <ref>الحدائق الناضرة، ج۳، ص:۲۷۴؛ وسائل الشیعة، ج۲، ص:۳۵۳</ref> تخلّی بر روی [[قبر]]؛ <ref>جواهر الکلام، ج۲، ص:۷۵؛وسائل الشیعة، ج۱، ص:۳۲۹</ref> ایستاده بول کردن؛ ادرار کردن در آب؛ <ref>وسائل الشیعة، ج۱، ص:۳۴۰ ـ ۳۴۱ و ۳۵۳</ref> تنها بودن در [[خانه]]؛ <ref>وسائل الشیعة، ج۵، ص:۳۳۴</ref> به [[تنهایی]] [[مسافرت]] کردن؛ <ref>جواهر الکلام، ج۱۸، ص:۱۶۶؛ وسائل الشیعة، ج۱۱، ص:۴۱۰</ref> [[خلوت]] کردن [[زن]] و [[مرد]] [[اجنبی]] در یک مکان؛ <ref>جواهر الکلام، ج۳۲، ص:۳۴۳</ref> نگهداری زباله در [[منزل]] در شب و بیرون نبردن آن در [[روز]] <ref>وسائل الشیعة، ج۵، ص:۳۱۸</ref> و [[راه رفتن]] در یک [[کفش]]. <ref>وسائل الشیعة، ج۵، ص:۷۵</ref> | ||
==عوامل دوری شیطان== | == عوامل دوری شیطان == | ||
برخی [[اعمال]] موجب دور شدن و فاصله گرفتن [[شیطان]] از [[انسان]] می‌شود، مانند ناخن گرفتن؛ <ref>الحدائق الناضرة، ج۵، ص:۵۷۰</ref> [[اذان]] گفتن در [[منزل]]؛ <ref>جواهر الکلام، ج۹، ص:۱۴۹؛ وسائل الشیعة، ج۲، ص:۱۳۲</ref> محافظت بر [[نماز]] و اوقات آن؛ <ref>وسائل الشیعة، ج۴، ص:۲۸ ـ ۳۰</ref> نگهداری کبوتر در منزل؛ <ref>وسائل الشیعة، ج۱۱، ص:۵۱۵</ref> [[انگشتر]] جذع [[یمانی]] | برخی [[اعمال]] موجب دور شدن و فاصله گرفتن [[شیطان]] از [[انسان]] می‌شود، مانند ناخن گرفتن؛ <ref>الحدائق الناضرة، ج۵، ص:۵۷۰</ref> [[اذان]] گفتن در [[منزل]]؛ <ref>جواهر الکلام، ج۹، ص:۱۴۹؛ وسائل الشیعة، ج۲، ص:۱۳۲</ref> محافظت بر [[نماز]] و اوقات آن؛ <ref>وسائل الشیعة، ج۴، ص:۲۸ ـ ۳۰</ref> نگهداری کبوتر در منزل؛ <ref>وسائل الشیعة، ج۱۱، ص:۵۱۵</ref> [[انگشتر]] جذع [[یمانی]] به دست کردن <ref>وسائل الشیعة، ج۵، ص:۹۶</ref> و خوردن انار. <ref>وسائل الشیعة، ج۲۵، ص:۱۵۳</ref> | ||
==نام گذاری به [[اسماء]] شیطان== | == نام گذاری به [[اسماء]] شیطان == | ||
نام گذاری فرزند به یکی از اسم‌های [[شیاطین]]، مانند [[ضریس]] و صفات آنها [[مکروه]] است. <ref>جواهر الکلام، ج۳۱، ص:۲۵۷</ref> | نام گذاری فرزند به یکی از اسم‌های [[شیاطین]]، مانند [[ضریس]] و صفات آنها [[مکروه]] است. <ref>جواهر الکلام، ج۳۱، ص:۲۵۷</ref> | ||
==شیطان و سِحر== | == شیطان و سِحر == | ||
به تصریح برخی، از اقسام [[سحر]] [[حرام]] و [[ممنوع]] [[ارتباط]] با شیاطین و [[کشف]] چیزهای پوشیده و پنهان از [[راه]] ایشان است <ref>الروضة البهیة، ج۳، ص:۲۱۵؛ مسالک الأفهام، ج۳، ص:۱۲۸.</ref> | به تصریح برخی، از اقسام [[سحر]] [[حرام]] و [[ممنوع]] [[ارتباط]] با شیاطین و [[کشف]] چیزهای پوشیده و پنهان از [[راه]] ایشان است <ref>الروضة البهیة، ج۳، ص:۲۱۵؛ مسالک الأفهام، ج۳، ص:۱۲۸.</ref><ref> [[سید محمود هاشمی شاهرودی|هاشمی شاهرودی، سید محمود]]، [[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (کتاب)|فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت]] ج۴، صفحه ۷۷۹-۷۸۰.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۲۸: | خط ۲۹: | ||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
==پانویس== | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:ابلیس]] | [[رده:ابلیس]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۳۱ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۱۷:۴۸
این مدخل زیرشاخهٔ بحث ابلیس است. ابلیس از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: ابلیس در قرآن - ابلیس در علوم قرآنی - ابلیس در کلام اسلامی - ابلیس در نهج البلاغه - ابلیس در فقه اسلامی - ابلیس در معارف و سیره رضوی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
شیطان به هر موجود طغیانگر و دور از رحمت خداوند متعال که کارش وسوسه خلق و دعوت آنان به بدیها است، اطلاق میگردد؛ چنان که بر موجود سرکش و متمرد معروف؛ یعنی ابلیس که از سجده بر حضرت آدم (ع) سر باز زد و نیز بر فرزندان او که از جنس جنّ میباشند اطلاق می‌شود. [۱].
پناه بردن به خدا از شیطان
پناه بردن به خداوند متعال از شر شیطان با گفتن "أعُوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَجیم" و مانند آن در هرحال، به‌ویژه اوقات زیر مستحب است: هنگام تلاوت قرآن کریم؛ 
فَإِذَا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ
[۲] پیش از قرائت در نماز؛ [۳] هنگام آمیزش [۴] و زمان ورود به مستراح [۵].
حالات حضور شیطان
برخی افعال و حالات در انسان، بستر و زمینه ساز حضور شیطان و نزدیک شدن او به انسان میگردد؛ از این رو، در روایات از چنین افعال و حالاتی نهی شده است و فقها به کراهت آنها حکم کردهاند، مانند خضاب کردن(-->خضاب) در حال جنابت [۶] و حیض؛ [۷] تخلّی بر روی قبر؛ [۸] ایستاده بول کردن؛ ادرار کردن در آب؛ [۹] تنها بودن در خانه؛ [۱۰] به تنهایی مسافرت کردن؛ [۱۱] خلوت کردن زن و مرد اجنبی در یک مکان؛ [۱۲] نگهداری زباله در منزل در شب و بیرون نبردن آن در روز [۱۳] و راه رفتن در یک کفش. [۱۴]
عوامل دوری شیطان
برخی اعمال موجب دور شدن و فاصله گرفتن شیطان از انسان می‌شود، مانند ناخن گرفتن؛ [۱۵] اذان گفتن در منزل؛ [۱۶] محافظت بر نماز و اوقات آن؛ [۱۷] نگهداری کبوتر در منزل؛ [۱۸] انگشتر جذع یمانی به دست کردن [۱۹] و خوردن انار. [۲۰]
نام گذاری به اسماء شیطان
نام گذاری فرزند به یکی از اسم‌های شیاطین، مانند ضریس و صفات آنها مکروه است. [۲۱]
شیطان و سِحر
به تصریح برخی، از اقسام سحر حرام و ممنوع ارتباط با شیاطین و کشف چیزهای پوشیده و پنهان از راه ایشان است [۲۲][۲۳]
منابع
پانویس
- ↑ لسان العرب، واژه «شطن»؛ المیزان، ج۲، ص:۴۱۲
- ↑ «پس، چون قرآن بخوانی از شیطان رانده به خداوند پناه جو؛» سوره نحل، آیه ۹۸.
- ↑ جواهر الکلام، ج۹، ص:۴۲۰
- ↑ العروة الوثقی، ج۵، ص:۴۸۹
- ↑ جواهر الکلام، ج۲، ص:۵۶؛ وسائل الشیعة، ج۱، ص:۳۰۶
- ↑ الحدائق الناضرة، ج۳، ص: ۱۴۸؛ وسائل الشیعة، ج۲، ص:۲۲۳
- ↑ الحدائق الناضرة، ج۳، ص:۲۷۴؛ وسائل الشیعة، ج۲، ص:۳۵۳
- ↑ جواهر الکلام، ج۲، ص:۷۵؛وسائل الشیعة، ج۱، ص:۳۲۹
- ↑ وسائل الشیعة، ج۱، ص:۳۴۰ ـ ۳۴۱ و ۳۵۳
- ↑ وسائل الشیعة، ج۵، ص:۳۳۴
- ↑ جواهر الکلام، ج۱۸، ص:۱۶۶؛ وسائل الشیعة، ج۱۱، ص:۴۱۰
- ↑ جواهر الکلام، ج۳۲، ص:۳۴۳
- ↑ وسائل الشیعة، ج۵، ص:۳۱۸
- ↑ وسائل الشیعة، ج۵، ص:۷۵
- ↑ الحدائق الناضرة، ج۵، ص:۵۷۰
- ↑ جواهر الکلام، ج۹، ص:۱۴۹؛ وسائل الشیعة، ج۲، ص:۱۳۲
- ↑ وسائل الشیعة، ج۴، ص:۲۸ ـ ۳۰
- ↑ وسائل الشیعة، ج۱۱، ص:۵۱۵
- ↑ وسائل الشیعة، ج۵، ص:۹۶
- ↑ وسائل الشیعة، ج۲۵، ص:۱۵۳
- ↑ جواهر الکلام، ج۳۱، ص:۲۵۷
- ↑ الروضة البهیة، ج۳، ص:۲۱۵؛ مسالک الأفهام، ج۳، ص:۱۲۸.
- ↑ هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت ج۴، صفحه ۷۷۹-۷۸۰.