بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - '== جستارهای وابسته == == منابع ==' به '== منابع ==') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = اصحاب امام رضا| عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[اسحاق بن ابراهیم حنظلی در معارف و سیره رضوی]] - [[اسحاق بن ابراهیم حنظلی در تراجم و رجال]] - [[اسحاق بن ابراهیم حنظلی در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط = }} | ||
== | == آشنایی اجمالی == | ||
معروف به | [[ابویعقوب اسحاق بن ابراهیم بن مَخْلَد مروزی حنظلی تمیمی خراسانی]]، معروف به [[ابن راهویه]]. [[فقیه]]، [[مجتهد]]، [[حافظ]] و [[محدث]] [[نیشابور]] که در سال ۱۶۱ه متولد شد.<ref>تاریخ بغداد ۶/۳۴۷ و ۳۵۵.</ref> | ||
راهویه مرکب از کلمه «راه» و «ویه» (یافتن و پیدا کردن)،<ref>وفیات الاعیان ۱/۲۰۰.</ref> لقبی است که اهالی [[مرو]] به مناسبت [[تولد]] پدرش ابراهیم در راه [[مکه]] به او دادند و از این رو اسحاق را ابن راهویه گویند.<ref>تاریخ بغداد ۶/۳۴۸ تهذیب الکمال ۲/۳۷۹.</ref> | |||
وی در [[نوجوانی]] در [[خراسان]] از [[محمد بن عبدالله بن مبارک]] [[حدیث]] شنید که برخی، [[روایات]] او را در این دوران به علت کمی سن‌اش متروک دانسته‌اند. وی سپس در سال ۱۸۴ه در [[طلب علم]] و استماع [[حدیث]] به [[عراق]] و سپس مناطق دیگری چون [[حجاز]]، [[یمن]] و [[شام]] [[مسافرت]] کرد.<ref>تاریخ بغداد ۶/۳۴۵ و ۳۴۷.</ref> | |||
[[شیخ طوسی]] او را از [[اصحاب امام رضا]] {{ع}} و از جمله [[روایت]] کنندگان از آن [[حضرت]] شمرده است.<ref>رجال الطوسی ۳۶۷.</ref> به گفته [[ابن بابویه]]، وی از [[محدثان]] و [[دانشمندان]] نیشابور بود که در [[سفر]] [[امام رضا]] {{ع}} به خراسان و هنگام گذر از نیشابور از آن حضرت خواستند [[حدیثی]] از [[احادیث]] پدرش را نقل کند و آن حضرت [[حدیث مشهور]] [[حدیث سلسلة الذهب|سلسلة الذهب]] را برای آنان روایت کرد.<ref>عیون اخبار الرضا {{ع}} ۲/۱۳۴.</ref> همچنین از [[سفیان بن عیینه]]، [[جریر بن عبدالحمید رازی]]، [[اسماعیل بن عُلَیّه]]، [[وکیع بن جرّاح]]، [[ابومعاویه محمد بن خازم ضریر]]، [[عبدالرزاق بن همام صنعانی]]، [[ابوبکر بن عیّاش]]، [[معتمر بن سلیمان]]، [[محمد بن سَلَمه حرّانی]] و برخی دیگر روایت کرده است.<ref>تاریخ بغداد ۶/۳۴۵ و ۳۴۶.</ref> | |||
برخی از [[صاحبان صحاح]] و [[سنن]] مانند [[محمد بن اسماعیل بخاری]]، [[مسلم بن حجاج نیشابوری]]، [[احمد بن شعیب نسائی]]، [[ابوداوود]]، [[ترمذی]] و [[احمد بن حنبل]] از جمله [[راویان]] و [[شاگردان]] مشهور او به شمار می‌‌روند. همچنین [[یحیی بن معین]]<ref>تاریخ مدینة دمشق ۸/۱۲۰ الوافی بالوفیات ۸/۳۸۷.</ref> و برخی [[مشایخ]] او مانند [[بقیّة بن ولید]] از او روایت کرده‌اند. | |||
به گفته [[ابن راهویه]]، استادش [[یحیی بن آدم]] دو هزار [[حدیث]] از وی [[روایت]] کرده و نوشته است.<ref>تاریخ بغداد ۶/۳۴۶ و ۳۴۷.</ref> دو پسرش محمد و ابوالحسن علی، [[عبدالله بن محمد بن شیرویه]] ([[راوی]] المسند ابن راهویه)، [[اسحاق بن ابی عمران اسفراینی]]، [[یعقوب بن یوسف شیبانی]]، [[اسحاق بن ابراهیم بن نصر بُشْتی]] و برخی دیگر نیز از او روایت کرده‌اند.<ref>تهذیب الکمال ۲/۳۷۶ ـ ۳۷۸.</ref> | |||
ابن راهویه از حافظه‌ای [[قوی]] برخوردار بوده و از قول خود وی آورده‌اند که هفتاد هزار حدیث یا بیشتر از [[حفظ]] داشته و گفته شده که در [[املای حدیث]] بر [[شاگردان]]، هرگز کتابی در دست او دیده نشده است. [[ابوداوود خفاف]] می‌‌گوید: [[اسحاق حنظلی]] بر ما یازده هزار حدیث از حفظ [[املا]] کرد.<ref> تاریخ بغداد ۶/۳۵۲ ـ ۳۵۴.</ref> [[احمد بن حنبل]] از وی بسیار [[ستایش]] کرده و در مورد [[مقام علمی]] او می‌‌گوید: نظیری برای او در [[عراق]] و [[خراسان]] نمی‌شناسد،<ref>تاریخ بغداد ۶/۳۴۹ ـ ۳۵۱.</ref> چنان که [[نسائی]] او را [[امام]] در حدیث، [[ثقه]] و [[امین]] دانسته و [[وهب بن جریر]] او را [[احیاگر]] [[سنت رسول الله]] {{صل}} در [[شرق]] خوانده است.<ref>تاریخ بغداد ۶/۳۴۸.</ref> نیز گفته‌اند که هرگاه یک [[خراسانی]] از ابن راهویه [[بدگویی]] کند باید او را در دینش متهم کرد چنان که اگر یک عراقی از [[احمد بن حنبل]] [[انتقاد]] و بدگویی کرد باید [[دین]] او را زیر سؤال برد. همچنین درباره او گفته شده اگر [[سفیان ثوری]]، [[سفیان بن عیینه]] و [[حسن بصری]] زنده بودند بدون [[شک]]، محتاج به استفاده از محضر ابن راهویه بودند.<ref>تاریخ بغداد ۶/۳۴۸ و ۳۴۹.</ref> | |||
[[صالح بن احمد بن حنبل]] نیز از پدرش نقل می‌‌کند که وی [[شاهد]] [[مناظره]] ابن راهویه با [[شافعی]] در یک مسئله [[فقهی]]، و [[پیروزی]] او بر شافعی بوده است.<ref>تاریخ بغداد ۶/۳۵۱.</ref> وی در نهایت بنابر مشهور پس از ۷۷ سال [[زندگی]]، در [[شب نیمه شعبان]] سال ۲۳۸ در [[نیشابور]] درگذشت.<ref>التاریخ الکبیر ۱/۳۷۹ وفیات الاعیان ۱/۱۹۹.</ref> | |||
آثار او عبارت‌اند از: التفسیر السنن در [[فقه]] و المسند<ref>الفهرست (الندیم) ۲۸۶.</ref> در شش جلد. اما تنها اثری که از او باقی مانده، جلد چهارم کتاب المسند وی است که نسخه‌هایی از آن در کتابخانه خدیویه و دارالکتب قاهره و [[ظاهریه]] [[دمشق]] موجود است<ref>دائرة المعارف بزرگ اسلامی ۳/۵۴۰.</ref>.<ref>جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]] ج۱، ص۱۶۹-۱۷۰.</ref> | |||
== جستارهای وابسته == | |||
{{مدخل وابسته}} | |||
* [[دانش تفسیر قرآن]] | |||
* [[مفسران اهل سنت]] | |||
* [[تفسیر اسحاق به راهویه]] | |||
{{پایان مدخل وابسته}} | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده: | # [[پرونده: IM009687.jpg|22px]] جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱''']] | ||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
| خط ۱۵: | خط ۳۵: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:اصحاب امام رضا]] | ||
[[رده: | [[رده:رجال تفسیری]] | ||
[[رده:اعلام]] | [[رده:اعلام]] | ||