ابراهیم بن یعقوب جوزجانی: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۶: خط ۶:
}}
}}


==مقدمه==
== مقدمه ==
ابواسحاق ابراهیم بن یعقوب بن اسحاق سعدی جوزجانی خراسانی تمیمی.
[[ابواسحاق ابراهیم بن یعقوب بن اسحاق سعدی جوزجانی خراسانی تمیمی]] (متوفای سال ۲۵۹)، در [[شهر]] گوزگان (جوزجان) از توابع بلخ به [[دنیا]] آمد<ref>معجم البلدان ج۲ ص۱۸۲.</ref>. وی از علمای بزرگ [[جرح و تعدیل]] اهل سنت است و آراء و نظرات وی را در احوالات [[رجال]] نقل می‌کنند. [[فقه]] را از [[احمد بن حنبل]]<ref>تاریخ الاسلام ج۱۹ ص۷۲.</ref> و [[حدیث]] را از [[عبدالصمد بن عبدالوارث]]، [[یزید بن هارون]]، [[حسین بن علی جعفی]] و دیگران آموخت. [[ابوحاتم]]، [[ابوداود]]، [[ترمذی]]، [[نسائی]] و برخی دیگر از وی حدیث نقل کرده‌اند<ref>الجرح و التعدیل ج۲ ص۱۴۸.</ref>. ابراهیم در [[دمشق]] سکنی گزید و همانند دیگر [[شامیان]]، در [[دشمنی]] با [[امیرمؤمنان علی]]{{ع}} [[افراط]] داشت و مطالبی در [[مخالفت]] با آن حضرت بیان می‌‌کرد<ref>تاریخ مدینة دمشق ج۷ ص۲۷۸-۲۸۲.</ref>. در احوال وی نوشته‌اند: {{عربی|فیه انحراف عن علی}}<ref>تاریخ الاسلام، ج۱۹، ص۷۲، خلاصة تهذیب الکمال، ج۱، ص۲۳، تاریخ دمشق، ج۷، ص۲۸۱، میزان الاعتدال، ج۴، ص۴۴۸، ۹۷۹۵، لسان المیزان، ج۶، ص۳۰۱، ۱۰۸۲.</ref>. [[حافظ ابن حجر عسقلانی]] می‌نویسد: {{عربی|کان شدید المیل إلی مذهب أهل دمشق فی المیل علی علی}}؛ او به شدت به مذهب [[اهل]] دمشق [[تمایل]] داشت از جهت [[سخت‌گیری]] و دشمنی بر علی. وی رجال را بر مبنای دشمنی با [[اهل بیت]]{{عم}} جرح و تعدیل می‌کند، هر کس از امیرالمؤمنین{{ع}} بغضی به [[دل]] داشته در نظر او «[[ثقه]]» و هر کس با امیرالمؤمنین [[دوستی]] داشته مورد [[جرح]] قرار گرفته هر چند که ثقه و [[صدوق]] باشد!
در [[شهر]] گوزگان (جوزجان) از توابع بلخ به [[دنیا]] آمد<ref>معجم البلدان ج۲ ص۱۸۲</ref>. [[فقه]] را از [[احمد بن حنبل]]<ref>تاریخ الاسلام ج۱۹ ص۷۲</ref>، و [[حدیث]] را از [[عبدالصمد بن عبدالوارث]]، [[یزید بن هارون]]، [[حسین بن علی جعفی]] و دیگران آموخت. [[ابوحاتم]]، [[ابوداود]]، [[ترمذی]]، [[نسائی]] و برخی دیگر از وی حدیث نقل کرده‌اند<ref>الجرح و التعدیل ج۲ ص۱۴۸.</ref>. ابراهیم در [[دمشق]] سکنی گزید و همانند دیگر [[شامیان]]، در [[دشمنی]] با [[امیرمؤمنان علی]]{{ع}} [[افراط]] داشت و مطالبی در [[مخالفت]] با آن حضرت بیان می‌‌کرد<ref>تاریخ مدینة دمشق ج۷ ص۲۷۸-۲۸۲</ref>، از این رو حریزی [[مذهب]]<ref>منسوب به حریز بن عثمان ناصبی. (مغ)</ref> شمرده شده است<ref>الثقات ج۸ ص۸۱</ref>. [[سمعانی]] به [[اشتباه]] او را [[جریری]]، منسوب به مذهب [[محمد بن جریر طبری]] نامیده است<ref>الأنساب ج ۲ ص۵۲</ref>. با این [[حال]] احمد بن حنبل و دیگر [[علمای اهل سنت]] از او [[تجلیل]] کرده و او را از [[محدثان]] و مصنفان [[ثقه]] به شمار آورده‌اند. او بر [[منبر]] [[مسجد دمشق]] حدیث می‌‌کرد و با احمد بن حنبل مکاتبه داشت<ref>تهذیب الکمال ج۲ ص۴۴</ref>. البته بعضی از [[رجال‌نویسان]] به دلیل مخالفت او با [[امام علی]]{{ع}}، وی را ملامت کرده‌اند<ref>تاریخ الاسلام ج۱۹ ص۷۲</ref>. ابراهیم مدتی در [[مکه]]، [[بصره]] و [[رمله]] سکونت داشت و در سال ۲۴۵ه به [[مصر]] نیز [[سفر]] کرد. وی در سال ۲۵۶ یا ۲۵۹ه در دمشق از دنیا رفت<ref>تاریخ مدینة دمشق ج۷ ص۲۷۸-۲۸۲</ref>.


کتاب‌های الجرح و التعدیل، الضعفاء<ref>الأعلام ج۱ ص۸۱</ref>، المترجم<ref>معجم المؤلفین ج۱ ص۱۲۸</ref>، احوال الرجال، امارات النبوة و الاباطیل<ref>المستدرک علی معجم المؤلفین ص۳۳</ref> آثار او می‌‌باشند.<ref>جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]] ج۱، ص ۷۱.</ref>
و نیز می‌گوید: {{عربی|ورأیت فی نسخة من کتاب ابن حبان: حریزی المذهب. وهو ـ بفتح الحاء المهمله وکسر الراء وبعد الیاء زای ـ نسبة إلی حریز بن عثمان المعروف بالنصب}}<ref>تهذیب التهذیب، ج۱، ص۱۵۹، الکامل فی الضعفاء، ج۱، ص۳۱۰، تاریخ الاسلام، ج۱۹، ص۷۲، میزان الاعتدال، ج۱، ص۷۶، ۲۵۷.</ref> و در نسخه‌ای از کتاب [[ابن حبان]] دیدم که [جوزجانی] حریزی مذهب است ـ حریزی به فتح حاء مهمله، کسر راء و بعد از یاء زا ـ منتسب به حریز بن عثمان است که معروف به [[نصب]] می‌باشد. پس ابواسحاق جوزجانی از [[پیروان]] [[حریز بن عثمان حمصی]] است، و چنان که پیشتر بیان شد حریز با [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} [[دشمنی]] داشته و [[بغض]] خود را نسبت به ایشان [[اعلان]] می‌کرده است و نوشته‌اند: {{عربی|کان یلعن علیا سبعین مرة کل یوم}}<ref>تاریخ الاسلام، ج۱۰، ص۱۲۴، تاریخ دمشق، ج۱۲، ص۳۴۹، ۱۲۵۴، تهذیب التهذیب، ج۲، ص۲۱۰، ۴۳۶.</ref>؛ همواره [حریز] هفتاد مرتبه در هر [[روز]] علی [{{ع}}] را [[لعن]] می‌کرد. [[پیروی]] از چنین کسی به روشنی بیانگر بغض جوزجانی نسبت به امیرالمؤمنین{{ع}} است؛ لذا [[حافظ ابن حجر]] می‌گوید: {{عربی|والجوزجانی غال فی النصب}}<ref>مقدمه فتح الباری، ج۲، ص۴۰۶، {{عربی|الفصل التاسع فی سیاق اسماء من طعن من رجال هذا الکتاب}}.</ref>؛ جوزجانی در دشمنی [[زیاده روی]] داشت. در احوالات وی نوشته‌اند: {{عربی|إجتمع علی بابه أصحاب الحدیث، فأخرجت جاریة له فروجة لتذبحها فلم تجد من یذبحها، فقال: سبحان الله، فروجة لا یوجد من یذبحها، وعلی یذبح فی ضحوة نیفا وعشرین ألف مسلم}}<ref>تهذیب التهذیب، ج۱، ص۱۵۹، ۳۳۲، تاریخ الاسلام، ج۱۹، ص۷۲، تاریخ دمشق، ج۷، ص۲۸۱، ۵۴۴.</ref>؛ [[اصحاب]] [[حدیث]] بر در خانۀ او جمع شده بودند [تا از او حدیث بشنوند] [[کنیز]] او مرغی را بیرون آورد تا کسی آن را [[ذبح]] کند اما کسی را برای ذبح مرغ نیافت. [جوزجانی چون این ماجرا را دید] گفت: سبحان الله. کسی پیدا نشد یک مرغ را [به دلیل [[رقت قلب]]] ذبح کند در حالی که علی در یک روز بیش از بیست هزار نفر از [[مسلمانان]] را کشت<ref>[[سید علی حسینی میلانی|حسینی میلانی، سید علی]]، [[جواهر الکلام فی معرفة الامامة و الامام ج۱ (کتاب)|جواهر الکلام فی معرفة الامامة و الامام، ج۱]]، ص ۱۲۹؛ جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]] ج۱، ص ۷۱.</ref>.
 
[[سمعانی]] به [[اشتباه]] او را [[جریری]]، منسوب به مذهب [[محمد بن جریر طبری]] نامیده است<ref>الأنساب ج ۲ ص۵۲.</ref>. با این حال احمد بن حنبل و دیگر [[علمای اهل سنت]] از او [[تجلیل]] کرده و او را از [[محدثان]] و مصنفان [[ثقه]] به شمار آورده‌اند. او بر [[منبر]] [[مسجد دمشق]] حدیث می‌‌کرد و با احمد بن حنبل مکاتبه داشت<ref>تهذیب الکمال ج۲ ص۴۴.</ref>. البته بعضی از [[رجال‌نویسان]] به دلیل مخالفت او با [[امام علی]]{{ع}}، وی را ملامت کرده‌اند<ref>تاریخ الاسلام ج۱۹ ص۷۲.</ref>. ابراهیم مدتی در [[مکه]]، [[بصره]] و [[رمله]] سکونت داشت و در سال ۲۴۵ه به [[مصر]] نیز [[سفر]] کرد. وی در سال ۲۵۶ یا ۲۵۹ه در دمشق از دنیا رفت<ref>تاریخ مدینة دمشق ج۷ ص۲۷۸-۲۸۲.</ref>.
 
کتاب‌های الجرح و التعدیل، الضعفاء<ref>الأعلام ج۱ ص۸۱.</ref>، المترجم<ref>معجم المؤلفین ج۱ ص۱۲۸.</ref>، احوال الرجال، امارات النبوة و الاباطیل<ref>المستدرک علی معجم المؤلفین ص۳۳.</ref> آثار او می‌‌باشند<ref>جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]] ج۱، ص ۷۱.</ref>.


== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
# [[پرونده: IM009687.jpg|22px]] جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱''']]
# [[پرونده: IM009687.jpg|22px]] جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱''']]
# [[پرونده:Jawahir-kalam-1.jpg|22px]] [[سید علی حسینی میلانی|حسینی میلانی، سید علی]]، [[جواهر الکلام فی معرفة الامامة و الامام ج۱ (کتاب)|'''جواهر الکلام فی معرفة الامامة و الامام ج۱''']]
{{پایان منابع}}
{{پایان منابع}}


خط ۲۰: خط ۲۴:
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده:اعلام]]
[[رده:دشمنان اهل بیت]]
[[رده:رجال اهل سنت]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۸:۱۸

موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

ابواسحاق ابراهیم بن یعقوب بن اسحاق سعدی جوزجانی خراسانی تمیمی (متوفای سال ۲۵۹)، در شهر گوزگان (جوزجان) از توابع بلخ به دنیا آمد[۱]. وی از علمای بزرگ جرح و تعدیل اهل سنت است و آراء و نظرات وی را در احوالات رجال نقل می‌کنند. فقه را از احمد بن حنبل[۲] و حدیث را از عبدالصمد بن عبدالوارث، یزید بن هارون، حسین بن علی جعفی و دیگران آموخت. ابوحاتم، ابوداود، ترمذی، نسائی و برخی دیگر از وی حدیث نقل کرده‌اند[۳]. ابراهیم در دمشق سکنی گزید و همانند دیگر شامیان، در دشمنی با امیرمؤمنان علی(ع) افراط داشت و مطالبی در مخالفت با آن حضرت بیان می‌‌کرد[۴]. در احوال وی نوشته‌اند: فیه انحراف عن علی[۵]. حافظ ابن حجر عسقلانی می‌نویسد: کان شدید المیل إلی مذهب أهل دمشق فی المیل علی علی؛ او به شدت به مذهب اهل دمشق تمایل داشت از جهت سخت‌گیری و دشمنی بر علی. وی رجال را بر مبنای دشمنی با اهل بیت(ع) جرح و تعدیل می‌کند، هر کس از امیرالمؤمنین(ع) بغضی به دل داشته در نظر او «ثقه» و هر کس با امیرالمؤمنین دوستی داشته مورد جرح قرار گرفته هر چند که ثقه و صدوق باشد!

و نیز می‌گوید: ورأیت فی نسخة من کتاب ابن حبان: حریزی المذهب. وهو ـ بفتح الحاء المهمله وکسر الراء وبعد الیاء زای ـ نسبة إلی حریز بن عثمان المعروف بالنصب[۶] و در نسخه‌ای از کتاب ابن حبان دیدم که [جوزجانی] حریزی مذهب است ـ حریزی به فتح حاء مهمله، کسر راء و بعد از یاء زا ـ منتسب به حریز بن عثمان است که معروف به نصب می‌باشد. پس ابواسحاق جوزجانی از پیروان حریز بن عثمان حمصی است، و چنان که پیشتر بیان شد حریز با امیرالمؤمنین(ع) دشمنی داشته و بغض خود را نسبت به ایشان اعلان می‌کرده است و نوشته‌اند: کان یلعن علیا سبعین مرة کل یوم[۷]؛ همواره [حریز] هفتاد مرتبه در هر روز علی [(ع)] را لعن می‌کرد. پیروی از چنین کسی به روشنی بیانگر بغض جوزجانی نسبت به امیرالمؤمنین(ع) است؛ لذا حافظ ابن حجر می‌گوید: والجوزجانی غال فی النصب[۸]؛ جوزجانی در دشمنی زیاده روی داشت. در احوالات وی نوشته‌اند: إجتمع علی بابه أصحاب الحدیث، فأخرجت جاریة له فروجة لتذبحها فلم تجد من یذبحها، فقال: سبحان الله، فروجة لا یوجد من یذبحها، وعلی یذبح فی ضحوة نیفا وعشرین ألف مسلم[۹]؛ اصحاب حدیث بر در خانۀ او جمع شده بودند [تا از او حدیث بشنوند] کنیز او مرغی را بیرون آورد تا کسی آن را ذبح کند اما کسی را برای ذبح مرغ نیافت. [جوزجانی چون این ماجرا را دید] گفت: سبحان الله. کسی پیدا نشد یک مرغ را [به دلیل رقت قلب] ذبح کند در حالی که علی در یک روز بیش از بیست هزار نفر از مسلمانان را کشت[۱۰].

سمعانی به اشتباه او را جریری، منسوب به مذهب محمد بن جریر طبری نامیده است[۱۱]. با این حال احمد بن حنبل و دیگر علمای اهل سنت از او تجلیل کرده و او را از محدثان و مصنفان ثقه به شمار آورده‌اند. او بر منبر مسجد دمشق حدیث می‌‌کرد و با احمد بن حنبل مکاتبه داشت[۱۲]. البته بعضی از رجال‌نویسان به دلیل مخالفت او با امام علی(ع)، وی را ملامت کرده‌اند[۱۳]. ابراهیم مدتی در مکه، بصره و رمله سکونت داشت و در سال ۲۴۵ه به مصر نیز سفر کرد. وی در سال ۲۵۶ یا ۲۵۹ه در دمشق از دنیا رفت[۱۴].

کتاب‌های الجرح و التعدیل، الضعفاء[۱۵]، المترجم[۱۶]، احوال الرجال، امارات النبوة و الاباطیل[۱۷] آثار او می‌‌باشند[۱۸].

منابع

پانویس

  1. معجم البلدان ج۲ ص۱۸۲.
  2. تاریخ الاسلام ج۱۹ ص۷۲.
  3. الجرح و التعدیل ج۲ ص۱۴۸.
  4. تاریخ مدینة دمشق ج۷ ص۲۷۸-۲۸۲.
  5. تاریخ الاسلام، ج۱۹، ص۷۲، خلاصة تهذیب الکمال، ج۱، ص۲۳، تاریخ دمشق، ج۷، ص۲۸۱، میزان الاعتدال، ج۴، ص۴۴۸، ۹۷۹۵، لسان المیزان، ج۶، ص۳۰۱، ۱۰۸۲.
  6. تهذیب التهذیب، ج۱، ص۱۵۹، الکامل فی الضعفاء، ج۱، ص۳۱۰، تاریخ الاسلام، ج۱۹، ص۷۲، میزان الاعتدال، ج۱، ص۷۶، ۲۵۷.
  7. تاریخ الاسلام، ج۱۰، ص۱۲۴، تاریخ دمشق، ج۱۲، ص۳۴۹، ۱۲۵۴، تهذیب التهذیب، ج۲، ص۲۱۰، ۴۳۶.
  8. مقدمه فتح الباری، ج۲، ص۴۰۶، الفصل التاسع فی سیاق اسماء من طعن من رجال هذا الکتاب.
  9. تهذیب التهذیب، ج۱، ص۱۵۹، ۳۳۲، تاریخ الاسلام، ج۱۹، ص۷۲، تاریخ دمشق، ج۷، ص۲۸۱، ۵۴۴.
  10. حسینی میلانی، سید علی، جواهر الکلام فی معرفة الامامة و الامام، ج۱، ص ۱۲۹؛ جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱، ص ۷۱.
  11. الأنساب ج ۲ ص۵۲.
  12. تهذیب الکمال ج۲ ص۴۴.
  13. تاریخ الاسلام ج۱۹ ص۷۲.
  14. تاریخ مدینة دمشق ج۷ ص۲۷۸-۲۸۲.
  15. الأعلام ج۱ ص۸۱.
  16. معجم المؤلفین ج۱ ص۱۲۸.
  17. المستدرک علی معجم المؤلفین ص۳۳.
  18. جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱، ص ۷۱.