ابراهیم بن یعقوب جوزجانی: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: پیوندهای ابهامزدایی |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
(۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۶: | خط ۶: | ||
}} | }} | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
ابواسحاق ابراهیم بن یعقوب بن اسحاق سعدی جوزجانی خراسانی تمیمی | [[ابواسحاق ابراهیم بن یعقوب بن اسحاق سعدی جوزجانی خراسانی تمیمی]] (متوفای سال ۲۵۹)، در [[شهر]] گوزگان (جوزجان) از توابع بلخ به [[دنیا]] آمد<ref>معجم البلدان ج۲ ص۱۸۲.</ref>. وی از علمای بزرگ [[جرح و تعدیل]] اهل سنت است و آراء و نظرات وی را در احوالات [[رجال]] نقل میکنند. [[فقه]] را از [[احمد بن حنبل]]<ref>تاریخ الاسلام ج۱۹ ص۷۲.</ref> و [[حدیث]] را از [[عبدالصمد بن عبدالوارث]]، [[یزید بن هارون]]، [[حسین بن علی جعفی]] و دیگران آموخت. [[ابوحاتم]]، [[ابوداود]]، [[ترمذی]]، [[نسائی]] و برخی دیگر از وی حدیث نقل کردهاند<ref>الجرح و التعدیل ج۲ ص۱۴۸.</ref>. ابراهیم در [[دمشق]] سکنی گزید و همانند دیگر [[شامیان]]، در [[دشمنی]] با [[امیرمؤمنان علی]]{{ع}} [[افراط]] داشت و مطالبی در [[مخالفت]] با آن حضرت بیان میکرد<ref>تاریخ مدینة دمشق ج۷ ص۲۷۸-۲۸۲.</ref>. در احوال وی نوشتهاند: {{عربی|فیه انحراف عن علی}}<ref>تاریخ الاسلام، ج۱۹، ص۷۲، خلاصة تهذیب الکمال، ج۱، ص۲۳، تاریخ دمشق، ج۷، ص۲۸۱، میزان الاعتدال، ج۴، ص۴۴۸، ۹۷۹۵، لسان المیزان، ج۶، ص۳۰۱، ۱۰۸۲.</ref>. [[حافظ ابن حجر عسقلانی]] مینویسد: {{عربی|کان شدید المیل إلی مذهب أهل دمشق فی المیل علی علی}}؛ او به شدت به مذهب [[اهل]] دمشق [[تمایل]] داشت از جهت [[سختگیری]] و دشمنی بر علی. وی رجال را بر مبنای دشمنی با [[اهل بیت]]{{عم}} جرح و تعدیل میکند، هر کس از امیرالمؤمنین{{ع}} بغضی به [[دل]] داشته در نظر او «[[ثقه]]» و هر کس با امیرالمؤمنین [[دوستی]] داشته مورد [[جرح]] قرار گرفته هر چند که ثقه و [[صدوق]] باشد! | ||
در [[شهر]] گوزگان (جوزجان) از توابع بلخ به [[دنیا]] آمد<ref>معجم البلدان ج۲ ص۱۸۲</ref>. [[فقه]] را از [[احمد بن حنبل]]<ref>تاریخ الاسلام ج۱۹ ص۷۲</ref> | |||
و نیز میگوید: {{عربی|ورأیت فی نسخة من کتاب ابن حبان: حریزی المذهب. وهو ـ بفتح الحاء المهمله وکسر الراء وبعد الیاء زای ـ نسبة إلی حریز بن عثمان المعروف بالنصب}}<ref>تهذیب التهذیب، ج۱، ص۱۵۹، الکامل فی الضعفاء، ج۱، ص۳۱۰، تاریخ الاسلام، ج۱۹، ص۷۲، میزان الاعتدال، ج۱، ص۷۶، ۲۵۷.</ref> و در نسخهای از کتاب [[ابن حبان]] دیدم که [جوزجانی] حریزی مذهب است ـ حریزی به فتح حاء مهمله، کسر راء و بعد از یاء زا ـ منتسب به حریز بن عثمان است که معروف به [[نصب]] میباشد. پس ابواسحاق جوزجانی از [[پیروان]] [[حریز بن عثمان حمصی]] است، و چنان که پیشتر بیان شد حریز با [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} [[دشمنی]] داشته و [[بغض]] خود را نسبت به ایشان [[اعلان]] میکرده است و نوشتهاند: {{عربی|کان یلعن علیا سبعین مرة کل یوم}}<ref>تاریخ الاسلام، ج۱۰، ص۱۲۴، تاریخ دمشق، ج۱۲، ص۳۴۹، ۱۲۵۴، تهذیب التهذیب، ج۲، ص۲۱۰، ۴۳۶.</ref>؛ همواره [حریز] هفتاد مرتبه در هر [[روز]] علی [{{ع}}] را [[لعن]] میکرد. [[پیروی]] از چنین کسی به روشنی بیانگر بغض جوزجانی نسبت به امیرالمؤمنین{{ع}} است؛ لذا [[حافظ ابن حجر]] میگوید: {{عربی|والجوزجانی غال فی النصب}}<ref>مقدمه فتح الباری، ج۲، ص۴۰۶، {{عربی|الفصل التاسع فی سیاق اسماء من طعن من رجال هذا الکتاب}}.</ref>؛ جوزجانی در دشمنی [[زیاده روی]] داشت. در احوالات وی نوشتهاند: {{عربی|إجتمع علی بابه أصحاب الحدیث، فأخرجت جاریة له فروجة لتذبحها فلم تجد من یذبحها، فقال: سبحان الله، فروجة لا یوجد من یذبحها، وعلی یذبح فی ضحوة نیفا وعشرین ألف مسلم}}<ref>تهذیب التهذیب، ج۱، ص۱۵۹، ۳۳۲، تاریخ الاسلام، ج۱۹، ص۷۲، تاریخ دمشق، ج۷، ص۲۸۱، ۵۴۴.</ref>؛ [[اصحاب]] [[حدیث]] بر در خانۀ او جمع شده بودند [تا از او حدیث بشنوند] [[کنیز]] او مرغی را بیرون آورد تا کسی آن را [[ذبح]] کند اما کسی را برای ذبح مرغ نیافت. [جوزجانی چون این ماجرا را دید] گفت: سبحان الله. کسی پیدا نشد یک مرغ را [به دلیل [[رقت قلب]]] ذبح کند در حالی که علی در یک روز بیش از بیست هزار نفر از [[مسلمانان]] را کشت<ref>[[سید علی حسینی میلانی|حسینی میلانی، سید علی]]، [[جواهر الکلام فی معرفة الامامة و الامام ج۱ (کتاب)|جواهر الکلام فی معرفة الامامة و الامام، ج۱]]، ص ۱۲۹؛ جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگنامه مؤلفان اسلامی (کتاب)|فرهنگنامه مؤلفان اسلامی]] ج۱، ص ۷۱.</ref>. | |||
[[سمعانی]] به [[اشتباه]] او را [[جریری]]، منسوب به مذهب [[محمد بن جریر طبری]] نامیده است<ref>الأنساب ج ۲ ص۵۲.</ref>. با این حال احمد بن حنبل و دیگر [[علمای اهل سنت]] از او [[تجلیل]] کرده و او را از [[محدثان]] و مصنفان [[ثقه]] به شمار آوردهاند. او بر [[منبر]] [[مسجد دمشق]] حدیث میکرد و با احمد بن حنبل مکاتبه داشت<ref>تهذیب الکمال ج۲ ص۴۴.</ref>. البته بعضی از [[رجالنویسان]] به دلیل مخالفت او با [[امام علی]]{{ع}}، وی را ملامت کردهاند<ref>تاریخ الاسلام ج۱۹ ص۷۲.</ref>. ابراهیم مدتی در [[مکه]]، [[بصره]] و [[رمله]] سکونت داشت و در سال ۲۴۵ه به [[مصر]] نیز [[سفر]] کرد. وی در سال ۲۵۶ یا ۲۵۹ه در دمشق از دنیا رفت<ref>تاریخ مدینة دمشق ج۷ ص۲۷۸-۲۸۲.</ref>. | |||
کتابهای الجرح و التعدیل، الضعفاء<ref>الأعلام ج۱ ص۸۱.</ref>، المترجم<ref>معجم المؤلفین ج۱ ص۱۲۸.</ref>، احوال الرجال، امارات النبوة و الاباطیل<ref>المستدرک علی معجم المؤلفین ص۳۳.</ref> آثار او میباشند<ref>جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگنامه مؤلفان اسلامی (کتاب)|فرهنگنامه مؤلفان اسلامی]] ج۱، ص ۷۱.</ref>. | |||
== منابع == | == منابع == | ||
خط ۴۴: | خط ۲۴: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:دشمنان اهل بیت]] | ||
[[رده:رجال اهل سنت]] |
نسخهٔ کنونی تا ۲ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۸:۱۸
موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد
مقدمه
ابواسحاق ابراهیم بن یعقوب بن اسحاق سعدی جوزجانی خراسانی تمیمی (متوفای سال ۲۵۹)، در شهر گوزگان (جوزجان) از توابع بلخ به دنیا آمد[۱]. وی از علمای بزرگ جرح و تعدیل اهل سنت است و آراء و نظرات وی را در احوالات رجال نقل میکنند. فقه را از احمد بن حنبل[۲] و حدیث را از عبدالصمد بن عبدالوارث، یزید بن هارون، حسین بن علی جعفی و دیگران آموخت. ابوحاتم، ابوداود، ترمذی، نسائی و برخی دیگر از وی حدیث نقل کردهاند[۳]. ابراهیم در دمشق سکنی گزید و همانند دیگر شامیان، در دشمنی با امیرمؤمنان علی(ع) افراط داشت و مطالبی در مخالفت با آن حضرت بیان میکرد[۴]. در احوال وی نوشتهاند: فیه انحراف عن علی[۵]. حافظ ابن حجر عسقلانی مینویسد: کان شدید المیل إلی مذهب أهل دمشق فی المیل علی علی؛ او به شدت به مذهب اهل دمشق تمایل داشت از جهت سختگیری و دشمنی بر علی. وی رجال را بر مبنای دشمنی با اهل بیت(ع) جرح و تعدیل میکند، هر کس از امیرالمؤمنین(ع) بغضی به دل داشته در نظر او «ثقه» و هر کس با امیرالمؤمنین دوستی داشته مورد جرح قرار گرفته هر چند که ثقه و صدوق باشد!
و نیز میگوید: ورأیت فی نسخة من کتاب ابن حبان: حریزی المذهب. وهو ـ بفتح الحاء المهمله وکسر الراء وبعد الیاء زای ـ نسبة إلی حریز بن عثمان المعروف بالنصب[۶] و در نسخهای از کتاب ابن حبان دیدم که [جوزجانی] حریزی مذهب است ـ حریزی به فتح حاء مهمله، کسر راء و بعد از یاء زا ـ منتسب به حریز بن عثمان است که معروف به نصب میباشد. پس ابواسحاق جوزجانی از پیروان حریز بن عثمان حمصی است، و چنان که پیشتر بیان شد حریز با امیرالمؤمنین(ع) دشمنی داشته و بغض خود را نسبت به ایشان اعلان میکرده است و نوشتهاند: کان یلعن علیا سبعین مرة کل یوم[۷]؛ همواره [حریز] هفتاد مرتبه در هر روز علی [(ع)] را لعن میکرد. پیروی از چنین کسی به روشنی بیانگر بغض جوزجانی نسبت به امیرالمؤمنین(ع) است؛ لذا حافظ ابن حجر میگوید: والجوزجانی غال فی النصب[۸]؛ جوزجانی در دشمنی زیاده روی داشت. در احوالات وی نوشتهاند: إجتمع علی بابه أصحاب الحدیث، فأخرجت جاریة له فروجة لتذبحها فلم تجد من یذبحها، فقال: سبحان الله، فروجة لا یوجد من یذبحها، وعلی یذبح فی ضحوة نیفا وعشرین ألف مسلم[۹]؛ اصحاب حدیث بر در خانۀ او جمع شده بودند [تا از او حدیث بشنوند] کنیز او مرغی را بیرون آورد تا کسی آن را ذبح کند اما کسی را برای ذبح مرغ نیافت. [جوزجانی چون این ماجرا را دید] گفت: سبحان الله. کسی پیدا نشد یک مرغ را [به دلیل رقت قلب] ذبح کند در حالی که علی در یک روز بیش از بیست هزار نفر از مسلمانان را کشت[۱۰].
سمعانی به اشتباه او را جریری، منسوب به مذهب محمد بن جریر طبری نامیده است[۱۱]. با این حال احمد بن حنبل و دیگر علمای اهل سنت از او تجلیل کرده و او را از محدثان و مصنفان ثقه به شمار آوردهاند. او بر منبر مسجد دمشق حدیث میکرد و با احمد بن حنبل مکاتبه داشت[۱۲]. البته بعضی از رجالنویسان به دلیل مخالفت او با امام علی(ع)، وی را ملامت کردهاند[۱۳]. ابراهیم مدتی در مکه، بصره و رمله سکونت داشت و در سال ۲۴۵ه به مصر نیز سفر کرد. وی در سال ۲۵۶ یا ۲۵۹ه در دمشق از دنیا رفت[۱۴].
کتابهای الجرح و التعدیل، الضعفاء[۱۵]، المترجم[۱۶]، احوال الرجال، امارات النبوة و الاباطیل[۱۷] آثار او میباشند[۱۸].
منابع
پانویس
- ↑ معجم البلدان ج۲ ص۱۸۲.
- ↑ تاریخ الاسلام ج۱۹ ص۷۲.
- ↑ الجرح و التعدیل ج۲ ص۱۴۸.
- ↑ تاریخ مدینة دمشق ج۷ ص۲۷۸-۲۸۲.
- ↑ تاریخ الاسلام، ج۱۹، ص۷۲، خلاصة تهذیب الکمال، ج۱، ص۲۳، تاریخ دمشق، ج۷، ص۲۸۱، میزان الاعتدال، ج۴، ص۴۴۸، ۹۷۹۵، لسان المیزان، ج۶، ص۳۰۱، ۱۰۸۲.
- ↑ تهذیب التهذیب، ج۱، ص۱۵۹، الکامل فی الضعفاء، ج۱، ص۳۱۰، تاریخ الاسلام، ج۱۹، ص۷۲، میزان الاعتدال، ج۱، ص۷۶، ۲۵۷.
- ↑ تاریخ الاسلام، ج۱۰، ص۱۲۴، تاریخ دمشق، ج۱۲، ص۳۴۹، ۱۲۵۴، تهذیب التهذیب، ج۲، ص۲۱۰، ۴۳۶.
- ↑ مقدمه فتح الباری، ج۲، ص۴۰۶، الفصل التاسع فی سیاق اسماء من طعن من رجال هذا الکتاب.
- ↑ تهذیب التهذیب، ج۱، ص۱۵۹، ۳۳۲، تاریخ الاسلام، ج۱۹، ص۷۲، تاریخ دمشق، ج۷، ص۲۸۱، ۵۴۴.
- ↑ حسینی میلانی، سید علی، جواهر الکلام فی معرفة الامامة و الامام، ج۱، ص ۱۲۹؛ جمعی از پژوهشگران، فرهنگنامه مؤلفان اسلامی ج۱، ص ۷۱.
- ↑ الأنساب ج ۲ ص۵۲.
- ↑ تهذیب الکمال ج۲ ص۴۴.
- ↑ تاریخ الاسلام ج۱۹ ص۷۲.
- ↑ تاریخ مدینة دمشق ج۷ ص۲۷۸-۲۸۲.
- ↑ الأعلام ج۱ ص۸۱.
- ↑ معجم المؤلفین ج۱ ص۱۲۸.
- ↑ المستدرک علی معجم المؤلفین ص۳۳.
- ↑ جمعی از پژوهشگران، فرهنگنامه مؤلفان اسلامی ج۱، ص ۷۱.