الگو:صفحهٔ اصلی/پرسش برگزیده: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class="boxTitle"><big>'''[[ | <div class="boxTitle"><big>'''[[آیا قیام یمانی از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)|آیا قیام یمانی از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟]]'''</big></div> | ||
<gallery mode="packed" widths=90px heights=90px perrow=3 caption="پاسخ جامع به این پرسش، برگرفته از تمامی پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه اندیشمندان و نویسندگانی است که تصویر آنان در ذیل دیده می‌شود:"> | <gallery mode="packed" widths=90px heights=90px perrow=3 caption="پاسخ جامع به این پرسش، برگرفته از تمامی پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه اندیشمندان و نویسندگانی است که تصویر آنان در ذیل دیده می‌شود:"> | ||
{{ستون-شروع|2}} | {{ستون-شروع|2}} | ||
پرونده: | پرونده:1368171.jpg|''[[سید محمد صدر|صدر]]''|link=سید محمد صدر | ||
پرونده:11046759983.jpg||''[[محمد محمدی ری‌شهری|ری‌شهری]]''|link=محمد محمدی ری‌شهری | |||
پرونده: | پرونده:151879.jpg||95px|''[[نصرت‌الله آیتی|آیتی]]''|link=نصرت‌الله آیتی | ||
پرونده:Pic661.jpg|''[[علی اکبر مهدی‌پور|مهدی‌پور]]''|link=علی اکبر مهدی‌پور | |||
پرونده:136863.JPG||''[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان]]''|link=خدامراد سلیمیان | |||
پرونده: | |||
پرونده: | |||
پرونده: | |||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
</gallery> | </gallery> | ||
*برای | *از [[نشانه‌های حتمی ظهور]] [[حضرت مهدی]]{{ع}}، [[خروج]] سرداری از [[اهل]] [[یمن]] است که [[مردم]] را به [[حق]] و [[عدل]] [[دعوت]] میکند. در مصادر [[شیعه]]، [[روایات]] فراوانی در این باره وجود دارد، منتها [[روایات]] [[قیام یمانی]] بر چند دسته‌اند: | ||
*دسته‌ای از [[روایات]] فقط به اصل [[قیام یمانی]] پرداخته‌اند، از جمله: [[امام صادق]]{{ع}} فرمودند: {{متن حدیث|خُرُوجُ الثَّلَاثَةِ الْخُرَاسَانِيِّ وَ السُّفْيَانِيِّ وَ الْيَمَانِيِّ فِي سَنَةٍ وَاحِدَةٍ فِي شَهْرٍ وَاحِدٍ فِي يَوْمٍ وَاحِدٍ وَ لَيْسَ فِيهَا رَايَةٌ بِأَهْدَى مِنْ رَايَةِ الْيَمَانِيِّ يَهْدِي إِلَى الْحَقِ}}. | |||
*دسته دوم، [[قیام یمانی]] را از [[نشانه‌های ظهور]] دانسته‌اند: از جمله [[امام صادق]]{{ع}} فرمودند: {{متن حدیث|خَمْسٌ قَبْلَ قِيَامِ الْقَائِمِ مِنَ الْعَلَامَاتِ الصَّيْحَةُ وَ السُّفْيَانِيُّ وَ الْخَسْفُ بِالْبَيْدَاءِ وَ خُرُوجُ الْيَمَانِيِّ وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ}}. | |||
*دسته دیگر [[قیام یمانی]] را از [[نشانه‌های حتمی ظهور]] دانسته‌اند. در دو [[روایت]] به حتمی بودن [[قیام یمانی]] تصریح شده است: [[روایت]] اول از [[امام صادق]]{{ع}}: {{متن حدیث|النِّدَاءُ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ السُّفْيَانِيُّ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ الْيَمَانِيُّ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ كَفٌّ يَطْلُعُ مِنَ السَّمَاءِ مِنَ الْمَحْتُومِ}}. در بررسی این [[روایت]] باید گفت: اولاً [[سند]] این [[روایت]] [[ضعیف]] است. ثانیاً این [[روایت]] در کتاب‌های [[روایی]] دیگر از جمله [[بحارالانوار]] و [[اثبات الهداة]] نیز [[نقل]] شده است، ولی عبارتی که دلالت بر حتمی بودن [[قیام یمانی]] دارد ـ{{متن حدیث|مِنَ الْمَحْتُومِ}}ـ در [[روایت]] آن دو [[کتاب ذکر]] نشده است، بر این اساس برای [[استدلال]] بر حتمی بودن [[قیام یمانی]] نمی‌توان به آن [[استدلال]] کرد. | |||
* [[حدیث]] دوم را [[عمر بن حنظله]] از [[امام صادق]]{{ع}} [[نقل]] کرده است: {{متن حدیث|قَبْلَ قِیَامِ الْقَائِمِ خَمْسُ عَلَامَاتٍ مَحْتُومَاتٍ الْیَمَانِیُّ وَ السُّفْیَانِیُّ وَ الصَّیْحَةُ وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّکِیَّةِ وَ الْخَسْفُ بِالْبَیْدَاء}}. | |||
*در کافی و [[الغیبة]] [[نعمانی]] نیز همین [[روایت]] [[نقل]] شده است؛ اما در این دو کتاب واژۀ {{متن حدیث|مَحْتُومَات}} وجود ندارد. از آنجا که هر سه، [[روایت]] را از [[عمر بن حنظله]] از [[امام صادق]]{{ع}} [[نقل]] کرده‌اند، نمی‌توان آن را بیش از یک [[حدیث]] دانست. [[روایت]] [[نعمانی]] [[سند]] معتبری ندارد، اما [[روایت]] کافی معتبر است، هم‌چنان‌که به نظر می‌رسد، [[نقل]] [[شیخ صدوق]] نیز از نظر سندی اطمینان‌پذیر است. بنابراین، در برابر ما یک [[روایت]] با دو نقلِ متفاوت وجود دارد: در یک [[نقل]] {{متن حدیث|خَمْسُ عَلَامَاتٍ قَبْلَ قِیَامِ الْقَائِم}} است و در [[نقل]] دیگر {{متن حدیث|قَبْلَ قِیَامِ الْقَائِمِ خَمْسُ عَلَامَاتٍ مَحْتُومَاتٍ}}. به لحاظ [[سند روایت]]، [[سند روایت]] کافی از [[سند روایت]] [[کمال الدین]] معتبرتر است زیرا در [[سند]] [[کمال الدین]] [[حسین]] بن [[حسن]] بن ابان وجود دارد که در کتاب‌های رجالی قدما توثیق نشده است، هرچند ابن [[داود]] وی را توثیق کرده است. | |||
*علاوه بر اینکه مسألۀ تقسیم [[نشانه‌های ظهور]] به حتمی و غیرحتمی، آن‌قدر [[مسلم]] بوده است که گاهی [[اصحاب ائمه]]{{عم}} از حتمی یا غیرحتمی بودن برخی از [[نشانه‌ها]] سؤال می‌کردند. این سؤالات نشان‌دهنده [[مسلم]] بودن اصل تقسیم [[نشانه‌ها]] به حتمی و غیرحتمی است. در حالی که [[نقل]] نشده یکی از [[اصحاب]] در مورد حتمی بودن [[قیام یمانی]] سؤال کند. از میان [[نشانه‌های ظهور]] معمولاً پنج علامت در کنار هم ذکر می‌شوند و گاهی این پنج علامت به حتمیت توصیف شده‌اند، مثلاً [[ابوحمزه ثمالی]] می‌گوید: از [[امام باقر]]{{ع}} سؤال کردم: آیا [[خروج سفیانی]] از حتمیات است؟ فرمودند: {{متن حدیث|نَعَمْ وَ النِّدَاءُ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ طُلُوعُ الشَّمْسِ مِنْ مَغْرِبِهَا مَحْتُومٌ وَ اخْتِلَافُ بَنِی الْعَبَّاسِ فِی الدَّوْلَةِ مَحْتُومٌ وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّکِیَّةِ مَحْتُومٌ وَ خُرُوجُ الْقَائِمِ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ مَحْتُومٌ}}. البته با این همه برخی از [[دانشمندان]] قائل به حتمی بودن [[قیام یمانی]] هستند. | |||
*آنچه از مجموع [[روایات]] متعددی که دربارۀ [[یمانی]] وارد شده است به [[دست]] میآید، در مورد [[قیام یمانی]] دو دیدگاه وجود دارد بسیاری از [[دانشمندان]] [[قیام یمانی]] را از [[نشانه‌های حتمی ظهور]] می‌دانند، چنانچه معروف و مشهور نیز همین است ولی در مقابل برخی از [[دانشمندان]] [[دلایل]] حتمی بودن [[قیام یمانی]] را کامل نمی‌دانند. البته فراوانی روایاتی که در مورد [[قیام یمانی]] وارد شده به حدی است که می‌توان گفت: اصل حرکت و [[قیام یمانی]] دارای [[دلیل]] معتبر است، لکن دیگر خصوصیات و ویژگی‌های مربوط به او و جزئیات دیگر، با رعایت [[ضوابط سندی]] قابل [[اثبات]] نیست. بر فرض که عباراتِ [[روایات]] رمزی باشند، حرکت [[یمانی]] سمبلی از یک [[قیام]] بر [[حق]] در مقابل [[انحراف]] و [[گمراهی]] موجود در دوران [[غیبت]] خواهد بود. | |||
<div class="readmoreButton">[[آیا قیام یمانی از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)|'''ادامه''']]</div> | |||
<div class="readmoreButton">[[ | |||
نسخهٔ ۵ سپتامبر ۲۰۲۰، ساعت ۰۶:۲۵
- پاسخ جامع به این پرسش، برگرفته از تمامی پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه اندیشمندان و نویسندگانی است که تصویر آنان در ذیل دیده می‌شود:
-
-
-
-
-
- از نشانه‌های حتمی ظهور حضرت مهدی(ع)، خروج سرداری از اهل یمن است که مردم را به حق و عدل دعوت میکند. در مصادر شیعه، روایات فراوانی در این باره وجود دارد، منتها روایات قیام یمانی بر چند دسته‌اند:
- دسته‌ای از روایات فقط به اصل قیام یمانی پرداخته‌اند، از جمله: امام صادق(ع) فرمودند: «خُرُوجُ الثَّلَاثَةِ الْخُرَاسَانِيِّ وَ السُّفْيَانِيِّ وَ الْيَمَانِيِّ فِي سَنَةٍ وَاحِدَةٍ فِي شَهْرٍ وَاحِدٍ فِي يَوْمٍ وَاحِدٍ وَ لَيْسَ فِيهَا رَايَةٌ بِأَهْدَى مِنْ رَايَةِ الْيَمَانِيِّ يَهْدِي إِلَى الْحَقِ».
- دسته دوم، قیام یمانی را از نشانه‌های ظهور دانسته‌اند: از جمله امام صادق(ع) فرمودند: «خَمْسٌ قَبْلَ قِيَامِ الْقَائِمِ مِنَ الْعَلَامَاتِ الصَّيْحَةُ وَ السُّفْيَانِيُّ وَ الْخَسْفُ بِالْبَيْدَاءِ وَ خُرُوجُ الْيَمَانِيِّ وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ».
- دسته دیگر قیام یمانی را از نشانه‌های حتمی ظهور دانسته‌اند. در دو روایت به حتمی بودن قیام یمانی تصریح شده است: روایت اول از امام صادق(ع): «النِّدَاءُ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ السُّفْيَانِيُّ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ الْيَمَانِيُّ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ كَفٌّ يَطْلُعُ مِنَ السَّمَاءِ مِنَ الْمَحْتُومِ». در بررسی این روایت باید گفت: اولاً سند این روایت ضعیف است. ثانیاً این روایت در کتاب‌های روایی دیگر از جمله بحارالانوار و اثبات الهداة نیز نقل شده است، ولی عبارتی که دلالت بر حتمی بودن قیام یمانی دارد ـ«مِنَ الْمَحْتُومِ»ـ در روایت آن دو کتاب ذکر نشده است، بر این اساس برای استدلال بر حتمی بودن قیام یمانی نمی‌توان به آن استدلال کرد.
- حدیث دوم را عمر بن حنظله از امام صادق(ع) نقل کرده است: «قَبْلَ قِیَامِ الْقَائِمِ خَمْسُ عَلَامَاتٍ مَحْتُومَاتٍ الْیَمَانِیُّ وَ السُّفْیَانِیُّ وَ الصَّیْحَةُ وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّکِیَّةِ وَ الْخَسْفُ بِالْبَیْدَاء».
- در کافی و الغیبة نعمانی نیز همین روایت نقل شده است؛ اما در این دو کتاب واژۀ «مَحْتُومَات» وجود ندارد. از آنجا که هر سه، روایت را از عمر بن حنظله از امام صادق(ع) نقل کرده‌اند، نمی‌توان آن را بیش از یک حدیث دانست. روایت نعمانی سند معتبری ندارد، اما روایت کافی معتبر است، هم‌چنان‌که به نظر می‌رسد، نقل شیخ صدوق نیز از نظر سندی اطمینان‌پذیر است. بنابراین، در برابر ما یک روایت با دو نقلِ متفاوت وجود دارد: در یک نقل «خَمْسُ عَلَامَاتٍ قَبْلَ قِیَامِ الْقَائِم» است و در نقل دیگر «قَبْلَ قِیَامِ الْقَائِمِ خَمْسُ عَلَامَاتٍ مَحْتُومَاتٍ». به لحاظ سند روایت، سند روایت کافی از سند روایت کمال الدین معتبرتر است زیرا در سند کمال الدین حسین بن حسن بن ابان وجود دارد که در کتاب‌های رجالی قدما توثیق نشده است، هرچند ابن داود وی را توثیق کرده است.
- علاوه بر اینکه مسألۀ تقسیم نشانه‌های ظهور به حتمی و غیرحتمی، آن‌قدر مسلم بوده است که گاهی اصحاب ائمه(ع) از حتمی یا غیرحتمی بودن برخی از نشانه‌ها سؤال می‌کردند. این سؤالات نشان‌دهنده مسلم بودن اصل تقسیم نشانه‌ها به حتمی و غیرحتمی است. در حالی که نقل نشده یکی از اصحاب در مورد حتمی بودن قیام یمانی سؤال کند. از میان نشانه‌های ظهور معمولاً پنج علامت در کنار هم ذکر می‌شوند و گاهی این پنج علامت به حتمیت توصیف شده‌اند، مثلاً ابوحمزه ثمالی می‌گوید: از امام باقر(ع) سؤال کردم: آیا خروج سفیانی از حتمیات است؟ فرمودند: «نَعَمْ وَ النِّدَاءُ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ طُلُوعُ الشَّمْسِ مِنْ مَغْرِبِهَا مَحْتُومٌ وَ اخْتِلَافُ بَنِی الْعَبَّاسِ فِی الدَّوْلَةِ مَحْتُومٌ وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّکِیَّةِ مَحْتُومٌ وَ خُرُوجُ الْقَائِمِ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ مَحْتُومٌ». البته با این همه برخی از دانشمندان قائل به حتمی بودن قیام یمانی هستند.
- آنچه از مجموع روایات متعددی که دربارۀ یمانی وارد شده است به دست میآید، در مورد قیام یمانی دو دیدگاه وجود دارد بسیاری از دانشمندان قیام یمانی را از نشانه‌های حتمی ظهور می‌دانند، چنانچه معروف و مشهور نیز همین است ولی در مقابل برخی از دانشمندان دلایل حتمی بودن قیام یمانی را کامل نمی‌دانند. البته فراوانی روایاتی که در مورد قیام یمانی وارد شده به حدی است که می‌توان گفت: اصل حرکت و قیام یمانی دارای دلیل معتبر است، لکن دیگر خصوصیات و ویژگی‌های مربوط به او و جزئیات دیگر، با رعایت ضوابط سندی قابل اثبات نیست. بر فرض که عباراتِ روایات رمزی باشند، حرکت یمانی سمبلی از یک قیام بر حق در مقابل انحراف و گمراهی موجود در دوران غیبت خواهد بود.