خشم: تفاوت میان نسخه‌ها

افزودن پیوند
از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
دیداریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'آشکار' به 'آشکار')
خط ۱۳: خط ۱۳:
*[[امام علی]]{{ع}} در [[مکتب]] [[اخلاقی]] خویش نسبت به تعریف، [[علت]]، آثار و درمان خشم سخن رانده‌اند که توجه به آن موجب پیش‌گیری و درمان یکی از تأثیرگذارترین عوامل مخرب [[فضیلت‌های انسانی]] می‌شود. [[امام علی]]{{ع}} خشم را کمند [[ابلیس]] در به دام انداختن [[انسان]] می‌داند<ref>غررالحکم، ۲ / ۵۹۵</ref> و هشدار می‌دهد که بر اعضای [[انسان]] ناسپاس‌تر از خشم چیزی وجود ندارد، پس به آن تن ندهید که [[آدمی]] را از [[یاد خدا]] بازمی‌دارد<ref>غررالحکم، ۲ / ۵۹۷</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 330.</ref>.
*[[امام علی]]{{ع}} در [[مکتب]] [[اخلاقی]] خویش نسبت به تعریف، [[علت]]، آثار و درمان خشم سخن رانده‌اند که توجه به آن موجب پیش‌گیری و درمان یکی از تأثیرگذارترین عوامل مخرب [[فضیلت‌های انسانی]] می‌شود. [[امام علی]]{{ع}} خشم را کمند [[ابلیس]] در به دام انداختن [[انسان]] می‌داند<ref>غررالحکم، ۲ / ۵۹۵</ref> و هشدار می‌دهد که بر اعضای [[انسان]] ناسپاس‌تر از خشم چیزی وجود ندارد، پس به آن تن ندهید که [[آدمی]] را از [[یاد خدا]] بازمی‌دارد<ref>غررالحکم، ۲ / ۵۹۷</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 330.</ref>.
*[[امام]]{{ع}} به [[تبیین]] میدان معنایی خشم پرداخته‌اند. مطابق با این مفاهیم، خشم به‌مثابه اسبی [[سرکش]] به سوار خویش آسیب می‌رساند<ref>غررالحکم، ۱ / ۴۶۲</ref>، آتشی سوزنده است<ref>غررالحکم، ۱۴۲</ref>، لشکری بزرگ از لشکرهای [[شیطان]] است<ref>نهج البلاغه، نامه ۶۹</ref> و تسلط آن بر [[آدمی]] باعث [[نادانی]] و تقلیل [[منزلت]] [[انسان]] در حد چهارپایان می‌شود<ref>غررالحکم، ۲ / ۶۸۰ و ۷۳۱</ref>. تسلط [[آدمی]] بر خشم در [[کلام امام]] [[برترین]] [[سلطنت]] دانسته شده است<ref>غررالحکم، ۱ / ۱۷۷</ref> و از [[بردباری]] و [[فروبردن خشم]] با عباراتی چون [[خصلت]] [[پارسایان]]<ref>غررالحکم، ۲ / ۴۹۹</ref>، به‌کارگیری نیروی [[خرد]]<ref>غررالحکم، ۵۰۶</ref> و [[آگاهی]] و [[دانش]] فرد<ref>غررالحکم، ۶۳۹</ref> یاد شده است<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 330-331.</ref>.
*[[امام]]{{ع}} به [[تبیین]] میدان معنایی خشم پرداخته‌اند. مطابق با این مفاهیم، خشم به‌مثابه اسبی [[سرکش]] به سوار خویش آسیب می‌رساند<ref>غررالحکم، ۱ / ۴۶۲</ref>، آتشی سوزنده است<ref>غررالحکم، ۱۴۲</ref>، لشکری بزرگ از لشکرهای [[شیطان]] است<ref>نهج البلاغه، نامه ۶۹</ref> و تسلط آن بر [[آدمی]] باعث [[نادانی]] و تقلیل [[منزلت]] [[انسان]] در حد چهارپایان می‌شود<ref>غررالحکم، ۲ / ۶۸۰ و ۷۳۱</ref>. تسلط [[آدمی]] بر خشم در [[کلام امام]] [[برترین]] [[سلطنت]] دانسته شده است<ref>غررالحکم، ۱ / ۱۷۷</ref> و از [[بردباری]] و [[فروبردن خشم]] با عباراتی چون [[خصلت]] [[پارسایان]]<ref>غررالحکم، ۲ / ۴۹۹</ref>، به‌کارگیری نیروی [[خرد]]<ref>غررالحکم، ۵۰۶</ref> و [[آگاهی]] و [[دانش]] فرد<ref>غررالحکم، ۶۳۹</ref> یاد شده است<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 330-331.</ref>.
*[[علت]] پدیداری خشم را می‌توان در عواملی دانست که موارد زیر از آن جمله‌اند: تسلط [[نفس]] و [[شیطان]] بر [[آدمی]]<ref>نهج البلاغه، نامه ۶۹</ref>، فعال نشدن نیروی [[عقل]] و [[تدبر]] در وجود [[انسان]]<ref>غررالحکم، ۱ / ۴۳۶</ref>، تقلیل صفت [[جوان‌مردی]] و [[مردانگی]] در وجود [[آدمی]]<ref>غررالحکم، ۱۹۰ و ۴۳۸</ref>، فقدان بهره‌مندی از [[عدل]] و [[عدالت]] در [[زندگی]]<ref>غررالحکم، ۱۲۸</ref>، عدم [[تکامل]] [[ایمان]]<ref>غررالحکم، ۲ / ۶۹۳</ref>، فقدان [[فضیلت]] [[صبر]] در وجود [[آدمی]]<ref>غررالحکم، ۵۷۳</ref>، [[کینه‌توزی]]<ref>غررالحکم، ۱ / ۲۱</ref>، آزمندی<ref>غررالحکم، ۲۸</ref>، سبک‌سری<ref>غررالحکم، ۳۲</ref>، [[اصرار]] بر [[گناه]]<ref>غررالحکم، ۳۶</ref> و عصبیّت و [[تندی]]<ref>غررالحکم، ۹۲</ref>. در اثر [[ناتوانی]] در [[فروبردن خشم]]، آثاری بر [[آدمی]] عارض می‌شود که [[امام]] به آنها اشاره دارد: [[هلاکت]]، [[ذلت]] و [[خواری]]<ref>غررالحکم، ۲۹۳</ref>، تسلط [[شیطان]]<ref>غررالحکم، ۳۱۱</ref>، برافروختن [[کینه‌ها]]<ref>غررالحکم، ۱۰۳</ref>، عامل [[تباهی]] [[عقل‌ها]]<ref>غررالحکم، ۴۹</ref>، عامل [[آشکار]] شدن [[زشتی‌ها]]<ref>غررالحکم، ۶۷</ref>، آتشی فروزنده و فروبرنده شخص خشمگین در کام خود<ref>غررالحکم، ۷۱ و ۱۴۲</ref>، از بین برنده شخصیت [[آدمی]]<ref>غررالحکم، ۲ / ۶۸۰</ref>، [[فروپاشی]] [[اخلاق]] و [[ادب]]<ref>غررالحکم، ۸۳۳</ref>، موجب [[اندوه]] و [[رنج]] و [[عذاب]]<ref>غررالحکم، ۶۷۷</ref>، موجب [[گمراهی]] و [[فروپاشی]] [[تقوا]]<ref>غررالحکم، ۱ / ۲۶۲</ref> و موجب [[پشیمانی]] و [[ندامت]]<ref>غررالحکم، ۲ / ۴۷۲</ref>. نیز می‌فرماید: از خشم بپرهیز که نشانه [[سبک‌مغزی]] و از سوی [[شیطان]] است<ref>نهج البلاغه، نامه ۷۶: {{متن حدیث|وَ إِيَّاكَ وَ الْغَضَبَ، فَإِنَّهُ طَيْرَةٌ مِنَ الشَّيْطَانِ}}</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 331.</ref>.
*[[علت]] پدیداری خشم را می‌توان در عواملی دانست که موارد زیر از آن جمله‌اند: تسلط [[نفس]] و [[شیطان]] بر [[آدمی]]<ref>نهج البلاغه، نامه ۶۹</ref>، فعال نشدن نیروی [[عقل]] و [[تدبر]] در وجود [[انسان]]<ref>غررالحکم، ۱ / ۴۳۶</ref>، تقلیل صفت [[جوان‌مردی]] و [[مردانگی]] در وجود [[آدمی]]<ref>غررالحکم، ۱۹۰ و ۴۳۸</ref>، فقدان بهره‌مندی از [[عدل]] و [[عدالت]] در [[زندگی]]<ref>غررالحکم، ۱۲۸</ref>، عدم [[تکامل]] [[ایمان]]<ref>غررالحکم، ۲ / ۶۹۳</ref>، فقدان [[فضیلت]] [[صبر]] در وجود [[آدمی]]<ref>غررالحکم، ۵۷۳</ref>، [[کینه‌توزی]]<ref>غررالحکم، ۱ / ۲۱</ref>، آزمندی<ref>غررالحکم، ۲۸</ref>، سبک‌سری<ref>غررالحکم، ۳۲</ref>، [[اصرار]] بر [[گناه]]<ref>غررالحکم، ۳۶</ref> و عصبیّت و [[تندی]]<ref>غررالحکم، ۹۲</ref>. در اثر [[ناتوانی]] در [[فروبردن خشم]]، آثاری بر [[آدمی]] عارض می‌شود که [[امام]] به آنها اشاره دارد: [[هلاکت]]، [[ذلت]] و [[خواری]]<ref>غررالحکم، ۲۹۳</ref>، تسلط [[شیطان]]<ref>غررالحکم، ۳۱۱</ref>، برافروختن [[کینه‌ها]]<ref>غررالحکم، ۱۰۳</ref>، عامل [[تباهی]] [[عقل‌ها]]<ref>غررالحکم، ۴۹</ref>، عامل آشکار شدن [[زشتی‌ها]]<ref>غررالحکم، ۶۷</ref>، آتشی فروزنده و فروبرنده شخص خشمگین در کام خود<ref>غررالحکم، ۷۱ و ۱۴۲</ref>، از بین برنده شخصیت [[آدمی]]<ref>غررالحکم، ۲ / ۶۸۰</ref>، [[فروپاشی]] [[اخلاق]] و [[ادب]]<ref>غررالحکم، ۸۳۳</ref>، موجب [[اندوه]] و [[رنج]] و [[عذاب]]<ref>غررالحکم، ۶۷۷</ref>، موجب [[گمراهی]] و [[فروپاشی]] [[تقوا]]<ref>غررالحکم، ۱ / ۲۶۲</ref> و موجب [[پشیمانی]] و [[ندامت]]<ref>غررالحکم، ۲ / ۴۷۲</ref>. نیز می‌فرماید: از خشم بپرهیز که نشانه [[سبک‌مغزی]] و از سوی [[شیطان]] است<ref>نهج البلاغه، نامه ۷۶: {{متن حدیث|وَ إِيَّاكَ وَ الْغَضَبَ، فَإِنَّهُ طَيْرَةٌ مِنَ الشَّيْطَانِ}}</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 331.</ref>.
*بر [[فروبردن خشم]] نیز آثاری مترتب است، از جمله: دلالت [[آدمی]] در مواجهه با اشخاص<ref>غررالحکم، ۱ / ۱۱۶</ref>، موجب [[بزرگواری]] [[آدمی]] در [[دنیا]] و [[آخرت]]<ref>غررالحکم، ۲۰۸</ref>، [[تکامل]] [[ایمان]]<ref>غررالحکم، ۳۶۴</ref>، [[تکامل]] [[علم]] و [[حلم]]<ref>غررالحکم، ۲ / ۶۳۹ و ۸۷۴</ref>، [[تکامل عقل]]<ref>غررالحکم، ۵۰۶ و ۸۵۷</ref> و جلوگیری از [[پیشامدهای ناگوار]]<ref>غررالحکم، ۱ / ۱۸۰</ref>. وقتی برادرت را [[اندرز]] می‌دهی، چه [[نیک]] و چه [[ناهنجار]]، سخن از سر [[اخلاص]] گوی و خشم خود اندک‌اندک فروخور که من به شیرینی آن شربتی ننوشیده‌ام و پایانی گواراتر از آن ندیده‌ام<ref>نهج البلاغه، نامه ۳۱</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 331.</ref>.
*بر [[فروبردن خشم]] نیز آثاری مترتب است، از جمله: دلالت [[آدمی]] در مواجهه با اشخاص<ref>غررالحکم، ۱ / ۱۱۶</ref>، موجب [[بزرگواری]] [[آدمی]] در [[دنیا]] و [[آخرت]]<ref>غررالحکم، ۲۰۸</ref>، [[تکامل]] [[ایمان]]<ref>غررالحکم، ۳۶۴</ref>، [[تکامل]] [[علم]] و [[حلم]]<ref>غررالحکم، ۲ / ۶۳۹ و ۸۷۴</ref>، [[تکامل عقل]]<ref>غررالحکم، ۵۰۶ و ۸۵۷</ref> و جلوگیری از [[پیشامدهای ناگوار]]<ref>غررالحکم، ۱ / ۱۸۰</ref>. وقتی برادرت را [[اندرز]] می‌دهی، چه [[نیک]] و چه [[ناهنجار]]، سخن از سر [[اخلاص]] گوی و خشم خود اندک‌اندک فروخور که من به شیرینی آن شربتی ننوشیده‌ام و پایانی گواراتر از آن ندیده‌ام<ref>نهج البلاغه، نامه ۳۱</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 331.</ref>.


نسخهٔ ‏۲۱ ژانویهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۰۴:۱۳

آیکون خرد

این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به امامت‌پدیا کمک کنید.

مدخل‌های وابسته به این بحث:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل خشم (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

درمان خشم

پرسش‌های وابسته

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص 330.
  2. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص 330.
  3. ↑ غررالحکم، ۲ / ۵۹۵
  4. ↑ غررالحکم، ۲ / ۵۹۷
  5. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص 330.
  6. ↑ غررالحکم، ۱ / ۴۶۲
  7. ↑ غررالحکم، ۱۴۲
  8. ↑ نهج البلاغه، نامه ۶۹
  9. ↑ غررالحکم، ۲ / ۶۸۰ و ۷۳۱
  10. ↑ غررالحکم، ۱ / ۱۷۷
  11. ↑ غررالحکم، ۲ / ۴۹۹
  12. ↑ غررالحکم، ۵۰۶
  13. ↑ غررالحکم، ۶۳۹
  14. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص 330-331.
  15. ↑ نهج البلاغه، نامه ۶۹
  16. ↑ غررالحکم، ۱ / ۴۳۶
  17. ↑ غررالحکم، ۱۹۰ و ۴۳۸
  18. ↑ غررالحکم، ۱۲۸
  19. ↑ غررالحکم، ۲ / ۶۹۳
  20. ↑ غررالحکم، ۵۷۳
  21. ↑ غررالحکم، ۱ / ۲۱
  22. ↑ غررالحکم، ۲۸
  23. ↑ غررالحکم، ۳۲
  24. ↑ غررالحکم، ۳۶
  25. ↑ غررالحکم، ۹۲
  26. ↑ غررالحکم، ۲۹۳
  27. ↑ غررالحکم، ۳۱۱
  28. ↑ غررالحکم، ۱۰۳
  29. ↑ غررالحکم، ۴۹
  30. ↑ غررالحکم، ۶۷
  31. ↑ غررالحکم، ۷۱ و ۱۴۲
  32. ↑ غررالحکم، ۲ / ۶۸۰
  33. ↑ غررالحکم، ۸۳۳
  34. ↑ غررالحکم، ۶۷۷
  35. ↑ غررالحکم، ۱ / ۲۶۲
  36. ↑ غررالحکم، ۲ / ۴۷۲
  37. ↑ نهج البلاغه، نامه ۷۶: «وَ إِيَّاكَ وَ الْغَضَبَ، فَإِنَّهُ طَيْرَةٌ مِنَ الشَّيْطَانِ»
  38. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص 331.
  39. ↑ غررالحکم، ۱ / ۱۱۶
  40. ↑ غررالحکم، ۲۰۸
  41. ↑ غررالحکم، ۳۶۴
  42. ↑ غررالحکم، ۲ / ۶۳۹ و ۸۷۴
  43. ↑ غررالحکم، ۵۰۶ و ۸۵۷
  44. ↑ غررالحکم، ۱ / ۱۸۰
  45. ↑ نهج البلاغه، نامه ۳۱
  46. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص 331.
  47. ↑ نهج البلاغه، نامه ۵۸
  48. ↑ نهج البلاغه، نامه ۶۹
  49. ↑ نهج البلاغه، نامه ۶۹
  50. ↑ غررالحکم، ۱ / ۴۳۶
  51. ↑ همان، ۱۱۶
  52. ↑ غررالحکم، ۱ / ۱۲۱
  53. ↑ غررالحکم، ۱ / ۱۲۸
  54. ↑ غررالحکم، ۱ / ۱۳۹
  55. ↑ غررالحکم، ۲ / ۵۶۷
  56. ↑ نهج البلاغه، خطبه ۳۹: «وَ لَا حَمِيَّةَ تُحْمِشُكُمْ»
  57. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص 331-332.
  58. ↑ نهج البلاغه، حکمت ۱۶۵: «مَنْ أَحَدَّ سِنَانَ الْغَضَبِ لِلَّهِ، قَوِيَ عَلَى قَتْلِ أَشِدَّاءِ الْبَاطِلِ»
  59. ↑ نهج البلاغه، حکمت ۳۵۹: «وَ إِنَّمَا يَنْظُرُ الْمُؤْمِنُ إِلَى الدُّنْيَا بِعَيْنِ الِاعْتِبَارِ وَ يَقْتَاتُ مِنْهَا بِبَطْنِ الِاضْطِرَارِ وَ يَسْمَعُ فِيهَا بِأُذُنِ الْمَقْتِ وَ الْإِبْغَاضِ»
  60. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص 332.
  61. ↑ نهج البلاغه، خطبه ۱۳۰: «يَا أَبَا ذَرٍّ إِنَّكَ غَضِبْتَ لِلَّهِ، فَارْجُ مَنْ غَضِبْتَ لَهُ؛ إِنَّ الْقَوْمَ خَافُوكَ عَلَى دُنْيَاهُمْ وَ خِفْتَهُمْ عَلَى دِينِكَ، فَاتْرُكْ فِي أَيْدِيهِمْ مَا خَافُوكَ عَلَيْهِ وَ اهْرُبْ مِنْهُمْ بِمَا خِفْتَهُمْ عَلَيْهِ، فَمَا أَحْوَجَهُمْ إِلَى مَا مَنَعْتَهُمْ وَ مَا أَغْنَاكَ عَمَّا مَنَعُوكَ، وَ سَتَعْلَمُ مَنِ الرَّابِحُ غَداً وَ الْأَكْثَرُ [حَسَداً] حُسَّداً»
  62. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص 332.
برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=خشم&oldid=416907»