سوره نور: تفاوت میان نسخه‌ها
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۵) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (یک نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[سوره نور در علوم قرآنی]]| پرسش مرتبط = }} | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = سوره | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[سوره نور در علوم قرآنی]]| پرسش مرتبط = }} | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
به دلیل وجود [[آیه نور]]؛ [[آیه]] {{متن قرآن|اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ كَمِشْكَاةٍ فِيهَا مِصْبَاحٌ الْمِصْبَاحُ فِي زُجَاجَةٍ الزُّجَاجَةُ كَأَنَّهَا كَوْكَبٌ دُرِّيٌّ يُوقَدُ مِنْ شَجَرَةٍ مُبَارَكَةٍ زَيْتُونَةٍ لَا شَرْقِيَّةٍ وَلَا غَرْبِيَّةٍ يَكَادُ زَيْتُهَا يُضِيءُ وَلَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ نُورٌ عَلَى نُورٍ يَهْدِي اللَّهُ لِنُورِهِ مَنْ يَشَاءُ وَيَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثَالَ لِلنَّاسِ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ}}<ref>«خداوند، نور آسمان‌ها و زمین است، مثل نور او چون چراغدانی است در آن چراغی، آن چراغ در شیشه‌ای، آن شیشه گویی ستاره‌ای درخشان است کز درخت خجسته زیتونی می‌فروزد که نه خاوری است و نه باختری، نزدیک است روغن آن هر چند آتشی بدان نرسیده برفروزد، نوری است فرا نوری، خداوند هر که را بخواهد به نور خویش رهنمون می‌گردد و خداوند این مثل‌ها را برای مردم می‌زند و خداوند به هر چیزی داناست» سوره نور، آیه ۳۵.</ref> و نیز کثرت ذکر این واژه، به «[[نور]]» نامگذاری شده است. | به دلیل وجود [[آیه نور]]؛ [[آیه]] {{متن قرآن|اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ كَمِشْكَاةٍ فِيهَا مِصْبَاحٌ الْمِصْبَاحُ فِي زُجَاجَةٍ الزُّجَاجَةُ كَأَنَّهَا كَوْكَبٌ دُرِّيٌّ يُوقَدُ مِنْ شَجَرَةٍ مُبَارَكَةٍ زَيْتُونَةٍ لَا شَرْقِيَّةٍ وَلَا غَرْبِيَّةٍ يَكَادُ زَيْتُهَا يُضِيءُ وَلَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ نُورٌ عَلَى نُورٍ يَهْدِي اللَّهُ لِنُورِهِ مَنْ يَشَاءُ وَيَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثَالَ لِلنَّاسِ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ}}<ref>«خداوند، نور آسمان‌ها و زمین است، مثل نور او چون چراغدانی است در آن چراغی، آن چراغ در شیشه‌ای، آن شیشه گویی ستاره‌ای درخشان است کز درخت خجسته زیتونی می‌فروزد که نه خاوری است و نه باختری، نزدیک است روغن آن هر چند آتشی بدان نرسیده برفروزد، نوری است فرا نوری، خداوند هر که را بخواهد به نور خویش رهنمون می‌گردد و خداوند این مثل‌ها را برای مردم می‌زند و خداوند به هر چیزی داناست» سوره نور، آیه ۳۵.</ref> و نیز کثرت ذکر این واژه، به «[[نور]]» نامگذاری شده است. | ||
غرض این [[سوره]] همان است که سوره با آن افتتاح شده و آن بیان پاره‌ای از [[احکام]] [[تشریع]] شده، و سپس پاره‌ای از [[معارف الهی]] مناسب با آن احکام است، معارفی که مایه [[تذکر]] [[مؤمنین]] می‌شود. | غرض این [[سوره]] همان است که سوره با آن افتتاح شده و آن بیان پاره‌ای از [[احکام]] [[تشریع]] شده، و سپس پاره‌ای از [[معارف الهی]] مناسب با آن احکام است، معارفی که مایه [[تذکر]] [[مؤمنین]] می‌شود. | ||
==ویژگی‌های [[سوره نور]]== | == ویژگی‌های [[سوره نور]] == | ||
#دارای ۶۴ آیه به عدد عراقی و شامی، ۶۲ آیه به عدد حجازی، ۱۳۱۶ یا ۱۳۱۸ کلمه و ۵۶۸۰ یا ۵۷۵۵ حرف است. | # دارای ۶۴ آیه به عدد عراقی و شامی، ۶۲ آیه به عدد حجازی، ۱۳۱۶ یا ۱۳۱۸ کلمه و ۵۶۸۰ یا ۵۷۵۵ حرف است. | ||
#در [[ترتیب نزول]]، یکصد و دومین و در [[مصحف شریف]] بیست و چهارمین سوره است. | # در [[ترتیب نزول]]، یکصد و دومین و در [[مصحف شریف]] بیست و چهارمین سوره است. | ||
#پس از [[سوره حشر]] و پیش از [[سوره حج]] در [[مدینه]] نازل شد. | # پس از [[سوره حشر]] و پیش از [[سوره حج]] در [[مدینه]] نازل شد. | ||
#از نظر کمّیّت از سور مثانی و شامل حدود نیم جزء از [[قرآن]] است. | # از نظر کمّیّت از سور مثانی و شامل حدود نیم جزء از [[قرآن]] است. | ||
#گفته‌اند در این سوره شش یا هفت آیه [[منسوخ]] وجود دارد. | # گفته‌اند در این سوره شش یا هفت آیه [[منسوخ]] وجود دارد. | ||
==[[احکام فقهی]] [[سوره]]== | == [[احکام فقهی]] [[سوره]] == | ||
#حدّ [[زنا]] که صد تازیانه است؛ | # حدّ [[زنا]] که صد تازیانه است؛ | ||
#حد [[قذف]] که هشتاد تازیانه است؛ | # حد [[قذف]] که هشتاد تازیانه است؛ | ||
# [[ضرورت]] وجود چهار [[شاهد]] برای [[اثبات]] [[زنا]]؛ | # [[ضرورت]] وجود چهار [[شاهد]] برای [[اثبات]] [[زنا]]؛ | ||
#ردّ [[شهادت]] قاذف (کسی که به دیگران نسبت زنا می‌دهد)؛ | # ردّ [[شهادت]] قاذف (کسی که به دیگران نسبت زنا می‌دهد)؛ | ||
#اجرای [[حکم]] لعان برای مردی که زنش را قذف کند؛ | # اجرای [[حکم]] لعان برای مردی که زنش را قذف کند؛ | ||
# [[حرمت]] نگاه به نامحرم؛ | # [[حرمت]] نگاه به نامحرم؛ | ||
# [[وجوب]] [[حجاب]] برای [[زنان]] و بیان چگونگی آن؛ | # [[وجوب]] [[حجاب]] برای [[زنان]] و بیان چگونگی آن؛ | ||
#برشمردن [[محارم]] [[زن]]؛ | # برشمردن [[محارم]] [[زن]]؛ | ||
#برخی از [[احکام]] [[نکاح]]؛ | # برخی از [[احکام]] [[نکاح]]؛ | ||
# [[پیمان]] مکاتبه و [[آزادی بردگان]]. | # [[پیمان]] مکاتبه و [[آزادی بردگان]]. | ||
==موضوعات عمده [[سوره نور]]== | == موضوعات عمده [[سوره نور]] == | ||
#ذکر برخی از [[احکام فقهی]]؛ | # ذکر برخی از [[احکام فقهی]]؛ | ||
#داستان إفک؛ | # داستان إفک؛ | ||
# [[آداب]] ورود به خانه‌های دیگران؛ | # [[آداب]] ورود به خانه‌های دیگران؛ | ||
# [[رعایت ادب]] در حضور [[پیامبر اکرم]]{{صل}}؛ | # [[رعایت ادب]] در حضور [[پیامبر اکرم]] {{صل}}؛ | ||
#بیان مقررات درون [[خانواده]]؛ | # بیان مقررات درون [[خانواده]]؛ | ||
# [[وعده]] [[حکومت]] نهایی [[مؤمنان]] بر [[زمین]]<ref>سخاوی، علی بن محمد، جمال القراء و کمال الاقراء، جلد۱، صفحه ۴۴۹؛ طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر | # [[وعده]] [[حکومت]] نهایی [[مؤمنان]] بر [[زمین]]<ref>سخاوی، علی بن محمد، جمال القراء و کمال الاقراء، جلد۱، صفحه ۴۴۹؛ طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، جلد۱۵،صفحه ۷۸؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، جلد۱۵،صفحه (۳-۵)؛ سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن، جلد۱،صفحه ۴۳و۴۱؛ زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن (باحاشیه)، جلد۱،صفحه ۱۹۴؛ جمعی از محققان، علوم القرآن عندالمفسرین، جلد۱،صفحه ۳۱۵؛ فیروز آبادی، محمد بن یعقوب، بصائرذوی التمییزفی لطائف الکتاب العزیز، جلد۱،صفحه ۳۴۰؛ هاشم زاده هریسی، هاشم، شناخت سوره‌های قرآن، صفحه ۲۲۶؛ رامیار، محمود، تاریخ قرآن، صفحه ۵۸۵</ref>.<ref>[[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|فرهنگ نامه علوم قرآنی]]، ص:۳۱۳۳.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:سوره‌های قرآن]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۶ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۰۸:۱۰
این مدخل زیرشاخهٔ بحث سوره است. سوره نور از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: سوره نور در علوم قرآنی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
به دلیل وجود آیه نور؛ آیه ﴿اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ كَمِشْكَاةٍ فِيهَا مِصْبَاحٌ الْمِصْبَاحُ فِي زُجَاجَةٍ الزُّجَاجَةُ كَأَنَّهَا كَوْكَبٌ دُرِّيٌّ يُوقَدُ مِنْ شَجَرَةٍ مُبَارَكَةٍ زَيْتُونَةٍ لَا شَرْقِيَّةٍ وَلَا غَرْبِيَّةٍ يَكَادُ زَيْتُهَا يُضِيءُ وَلَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ نُورٌ عَلَى نُورٍ يَهْدِي اللَّهُ لِنُورِهِ مَنْ يَشَاءُ وَيَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثَالَ لِلنَّاسِ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ﴾[۱] و نیز کثرت ذکر این واژه، به «نور» نامگذاری شده است.
غرض این سوره همان است که سوره با آن افتتاح شده و آن بیان پاره‌ای از احکام تشریع شده، و سپس پاره‌ای از معارف الهی مناسب با آن احکام است، معارفی که مایه تذکر مؤمنین می‌شود.
ویژگی‌های سوره نور
- دارای ۶۴ آیه به عدد عراقی و شامی، ۶۲ آیه به عدد حجازی، ۱۳۱۶ یا ۱۳۱۸ کلمه و ۵۶۸۰ یا ۵۷۵۵ حرف است.
- در ترتیب نزول، یکصد و دومین و در مصحف شریف بیست و چهارمین سوره است.
- پس از سوره حشر و پیش از سوره حج در مدینه نازل شد.
- از نظر کمّیّت از سور مثانی و شامل حدود نیم جزء از قرآن است.
- گفته‌اند در این سوره شش یا هفت آیه منسوخ وجود دارد.
احکام فقهی سوره
- حدّ زنا که صد تازیانه است؛
- حد قذف که هشتاد تازیانه است؛
- ضرورت وجود چهار شاهد برای اثبات زنا؛
- ردّ شهادت قاذف (کسی که به دیگران نسبت زنا می‌دهد)؛
- اجرای حکم لعان برای مردی که زنش را قذف کند؛
- حرمت نگاه به نامحرم؛
- وجوب حجاب برای زنان و بیان چگونگی آن؛
- برشمردن محارم زن؛
- برخی از احکام نکاح؛
- پیمان مکاتبه و آزادی بردگان.
موضوعات عمده سوره نور
- ذکر برخی از احکام فقهی؛
- داستان إفک؛
- آداب ورود به خانه‌های دیگران؛
- رعایت ادب در حضور پیامبر اکرم (ص)؛
- بیان مقررات درون خانواده؛
- وعده حکومت نهایی مؤمنان بر زمین[۲].[۳]
منابع
پانویس
- ↑ «خداوند، نور آسمان‌ها و زمین است، مثل نور او چون چراغدانی است در آن چراغی، آن چراغ در شیشه‌ای، آن شیشه گویی ستاره‌ای درخشان است کز درخت خجسته زیتونی می‌فروزد که نه خاوری است و نه باختری، نزدیک است روغن آن هر چند آتشی بدان نرسیده برفروزد، نوری است فرا نوری، خداوند هر که را بخواهد به نور خویش رهنمون می‌گردد و خداوند این مثل‌ها را برای مردم می‌زند و خداوند به هر چیزی داناست» سوره نور، آیه ۳۵.
- ↑ سخاوی، علی بن محمد، جمال القراء و کمال الاقراء، جلد۱، صفحه ۴۴۹؛ طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، جلد۱۵،صفحه ۷۸؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، جلد۱۵،صفحه (۳-۵)؛ سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن، جلد۱،صفحه ۴۳و۴۱؛ زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن (باحاشیه)، جلد۱،صفحه ۱۹۴؛ جمعی از محققان، علوم القرآن عندالمفسرین، جلد۱،صفحه ۳۱۵؛ فیروز آبادی، محمد بن یعقوب، بصائرذوی التمییزفی لطائف الکتاب العزیز، جلد۱،صفحه ۳۴۰؛ هاشم زاده هریسی، هاشم، شناخت سوره‌های قرآن، صفحه ۲۲۶؛ رامیار، محمود، تاریخ قرآن، صفحه ۵۸۵
- ↑ فرهنگ نامه علوم قرآنی، ص:۳۱۳۳.