آیه اهل ذکر در حدیث: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{نبوت}} {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = آیه اهل ذکر | عنوان مدخل = آیه اهل ذکر | مداخل مرتبط = آیه اهل ذکر در قرآن - آیه اهل ذکر در علوم قرآنی - آیه اهل ذکر در حدیث - آیه اهل ذکر در کلام اسلامی - آیه اهل ذکر در فقه اسلامی - آیه اهل ذکر در معارف و س...» ایجاد کرد)
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی
 
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{نبوت}}
{{مدخل مرتبط
{{مدخل مرتبط
| موضوع مرتبط = آیه اهل ذکر
| موضوع مرتبط = آیه اهل ذکر
| عنوان مدخل  = آیه اهل ذکر
| عنوان مدخل  = آیه اهل ذکر
| مداخل مرتبط = [[آیه اهل ذکر در قرآن]] - [[آیه اهل ذکر در علوم قرآنی]] - [[آیه اهل ذکر در حدیث]] - [[آیه اهل ذکر در کلام اسلامی]] - [[آیه اهل ذکر در فقه اسلامی]] - [[آیه اهل ذکر در معارف و سیره رضوی]]
| مداخل مرتبط = [[آیه اهل ذکر در تفسیر و علوم قرآنی]] - [[آیه اهل ذکر در حدیث]] - [[آیه اهل ذکر در کلام اسلامی]] - [[آیه اهل ذکر در فقه اسلامی]] - [[آیه اهل ذکر در معارف و سیره رضوی]]
| پرسش مرتبط  =  
| پرسش مرتبط  =  
}}
}}


==مصداق [[اهل ذکر]] در [[روایات اهل بیت]]{{عم}}==
== مصداق [[اهل ذکر]] در [[روایات]] [[اهل بیت]]{{عم}} ==
با مراجعه به روایات اهل بیت{{عم}} پی خواهیم برد که مقصود از «[[اهل الذکر]]» در [[آیه]] و مصداق آن در این [[امت]]، [[اهل بیت]] [[رسول خدا]]{{صل}} و از آن جمله [[امام حسین]]{{ع}} است. افرادی که بر عموم [[امت اسلامی]] لازم است به در [[خانه]] آنان آمده و مسائل خود را از آنان سؤال کرده و به آنها عمل کنند.
با مراجعه به روایات اهل بیت{{عم}} پی خواهیم برد که مقصود از «[[اهل الذکر]]» در [[آیه]] اهل الذکر و مصداق آن در این [[امت]]، [[اهل بیت]] [[رسول خدا]]{{صل}} و از آن جمله [[امام حسین]]{{ع}} است. افرادی که بر عموم [[امت اسلامی]] لازم است به در [[خانه]] آنان آمده و مسائل خود را از آنان سؤال کرده و به آنها عمل کنند.
 
اینک به برخی از [[روایات]] اشاره می‌کنیم:
اینک به برخی از [[روایات]] اشاره می‌کنیم:


۱. [[کلینی]] به سندش از [[امام صادق]]{{ع}} درباره آیه {{متن قرآن|فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ}} نقل کرده که فرمود: «ذکر، محمد{{صل}} است و ما [[اهل]] او هستیم که مورد سؤال واقع شده‌ایم». [[راوی]] می‌گوید: عرض کردم: مقصود از قول [[خداوند]]: «و این مایه یادآوری (و [[عظمت]]) تو و [[قوم]] تو است و به زودی سؤال خواهید شد» چیست؟ [[حضرت]] فرمود: «تنها ما را قصد کرده است و ما اهل ذکریم و ما مورد سؤال واقع می‌شویم».<ref>{{متن حدیث|الذِّكْرُ مُحَمَّدٌ{{صل}} وَ نَحْنُ أَهْلُهُ الْمَسْئُولُونَ قَالَ قُلْتُ قَوْلُهُ: {{متن قرآن|وَإِنَّهُ لَذِكْرٌ لَكَ وَلِقَوْمِكَ وَسَوْفَ تُسْأَلُونَ}} قَالَ إِيَّانَا عَنَى وَ نَحْنُ أَهْلُ الذِّكْرِ وَ نَحْنُ الْمَسْئُولُونَ}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۲۱۰، حدیث ۲.</ref>.
۱. [[کلینی]] به سندش از [[امام صادق]]{{ع}} درباره آیه {{متن قرآن|فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ}} نقل کرده که فرمود: «ذکر، محمد{{صل}} است و ما [[اهل]] او هستیم که مورد سؤال واقع شده‌ایم». راوی می‌گوید: عرض کردم: مقصود از قول [[خداوند]]: «و این مایه یادآوری (و عظمت) تو و [[قوم]] تو است و به زودی سؤال خواهید شد» چیست؟ حضرت فرمود: «تنها ما را قصد کرده است و ما اهل ذکریم و ما مورد سؤال واقع می‌شویم»<ref>{{متن حدیث|الذِّكْرُ مُحَمَّدٌ{{صل}} وَ نَحْنُ أَهْلُهُ الْمَسْئُولُونَ قَالَ قُلْتُ قَوْلُهُ: {{متن قرآن|وَإِنَّهُ لَذِكْرٌ لَكَ وَلِقَوْمِكَ وَسَوْفَ تُسْأَلُونَ}} قَالَ إِيَّانَا عَنَى وَ نَحْنُ أَهْلُ الذِّكْرِ وَ نَحْنُ الْمَسْئُولُونَ}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۲۱۰، حدیث ۲.</ref>.


۲. همچنین به سندش از [[وشاء]] نقل کرده که گفت: از [[امام رضا]]{{ع}} سؤال کرده، به او عرض کردم: فدایت گردم مقصود از آیه: {{متن قرآن|فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ}} چیست؟ حضرت فرمود: «ما اهل ذکریم و ما مورد سؤال قرار گرفته‌ایم».<ref>{{متن حدیث|سَأَلْتُ الرِّضَا{{ع}} فَقُلْتُ لَهُ: جُعِلْتُ فِدَاكَ {{متن قرآن|فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ}} فَقَالَ: نَحْنُ أَهْلُ الذِّكْرِ، وَ نَحْنُ الْمَسْؤُولُونَ‌}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۲۱۰، حدیث ۳.</ref>.
۲. همچنین به سندش از [[وشاء]] نقل کرده که گفت: از [[امام رضا]]{{ع}} سؤال کرده، به او عرض کردم: فدایت گردم مقصود از آیه: {{متن قرآن|فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ}} چیست؟ حضرت فرمود: «ما اهل ذکریم و ما مورد سؤال قرار گرفته‌ایم»<ref>{{متن حدیث|سَأَلْتُ الرِّضَا{{ع}} فَقُلْتُ لَهُ: جُعِلْتُ فِدَاكَ {{متن قرآن|فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ}} فَقَالَ: نَحْنُ أَهْلُ الذِّكْرِ، وَ نَحْنُ الْمَسْؤُولُونَ‌}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۲۱۰، حدیث ۳.</ref>.


٣. [[شیخ صدوق]] به سندش از [[ریان بن صلت]] نقل کرده که امام رضا{{ع}} در [[مجلسی]] ضمن سخنانش فرمود:... ما اهل ذکریم که [[خداوند متعال]] در کتابش فرمود: «اگر نمی‌دانید، از آگاهان بپرسید!». علمای مجلس عرض کردند: مقصود خداوند از «اهل ذکر»، [[یهود]] و [[نصارا]] هستند.
٣. [[شیخ صدوق]] به سندش از [[ریان بن صلت]] نقل کرده که امام رضا{{ع}} در [[مجلسی]] ضمن سخنانش فرمود:... ما اهل ذکریم که [[خداوند متعال]] در کتابش فرمود: «اگر نمی‌دانید، از آگاهان بپرسید!». علمای مجلس عرض کردند: مقصود خداوند از «اهل ذکر»، [[یهود]] و [[نصارا]] هستند.
[[حضرت]]{{ع}} فرمود: «سبحان [[الله]]! آیا چنین احتمالی جایز است؟ در این صورت آنان ما را به [[دین]] خود [[دعوت]] می‌کنند و می‌گویند: دینشان از [[دین اسلام]] [[افضل]] است».
حضرت{{ع}} فرمود: «سبحان [[الله]]! آیا چنین احتمالی جایز است؟ در این صورت آنان ما را به [[دین]] خود [[دعوت]] می‌کنند و می‌گویند: دینشان از [[دین اسلام]] [[افضل]] است».
 
[[مأمون]] به [[امام]] گفت: ای [[ابوالحسن]]! آیا نزد شما، شرحی برای [[آیه]] است که دلالت بر خلاف آنچه [[علما]] می‌گویند، داشته باشد؟
[[مأمون]] به [[امام]] گفت: ای [[ابوالحسن]]! آیا نزد شما، شرحی برای [[آیه]] است که دلالت بر خلاف آنچه [[علما]] می‌گویند، داشته باشد؟
حضرت فرمود: «آری! ذکر، [[رسول خدا]]{{صل}} است و ما [[اهل]] ذکریم و این مطلب در [[کتاب خداوند]] آشکار است، آنجا که در [[سوره طلاق]] می‌فرماید: (پس ای [[خردمندان]] [[مؤمن]]! از [[خدا]] [[پروا]] کنید. به [[راستی]] خدا به سوی شما وسیله [[تذکر]] نازل کرده است. [و آن] [[پیامبری]] [است] که [[آیات]] روشن خدا را بر شما می‌خواند). پس ذکر، رسول خدا{{صل}} بوده و ما اهل ذکریم».<ref>{{متن حدیث|... فَنَحْنُ أَهْلُ الذِّكْرِ الَّذِينَ قَالَ اللَّهُ فِي مُحْكَمِ كِتَابِهِ: {{متن قرآن|فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ}} فَقَالَتِ الْعُلَمَاءُ إِنَّمَا عَنَى بِذَلِكَ الْيَهُودَ وَ النَّصَارَى.
حضرت فرمود: «آری! ذکر، [[رسول خدا]]{{صل}} است و ما [[اهل]] ذکریم و این مطلب در [[کتاب خداوند]] آشکار است، آنجا که در [[سوره طلاق]] می‌فرماید: (پس ای [[خردمندان]] [[مؤمن]]! از [[خدا]] [[پروا]] کنید. به [[راستی]] خدا به سوی شما وسیله [[تذکر]] نازل کرده است. [و آن] [[پیامبری]] [است] که [[آیات]] روشن خدا را بر شما می‌خواند). پس ذکر، رسول خدا{{صل}} بوده و ما اهل ذکریم».<ref>{{متن حدیث|... فَنَحْنُ أَهْلُ الذِّكْرِ الَّذِينَ قَالَ اللَّهُ فِي مُحْكَمِ كِتَابِهِ: {{متن قرآن|فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ}} فَقَالَتِ الْعُلَمَاءُ إِنَّمَا عَنَى بِذَلِكَ الْيَهُودَ وَ النَّصَارَى.
خط ۲۳: خط ۲۴:
فَقَالَ{{ع}}: نَعَمْ الذِّكْرُ رَسُولُ اللَّهِ وَ نَحْنُ أَهْلُهُ وَ ذَلِكَ بَيِّنٌ فِي كِتَابِ اللَّهِ بِقَوْلِهِ فِي سُورَةِ الطَّلَاقِ {{متن قرآن|فَاتَّقُوا اللَّهَ يَا أُولِي الْأَلْبَابِ الَّذِينَ آمَنُوا قَدْ أَنْزَلَ اللَّهُ إِلَيْكُمْ ذِكْرًا * رَسُولًا يَتْلُو عَلَيْكُمْ آيَاتِ اللَّهِ مُبَيِّنَاتٍ}} فَالذِّكْرُ رَسُولُ اللَّهِ وَ نَحْنُ أَهْلُهُ}}؛ [[محمد بن علی]] [[ابن بابویه]]، الأمالی، ص۶۲۴-۶۲۵.</ref>.
فَقَالَ{{ع}}: نَعَمْ الذِّكْرُ رَسُولُ اللَّهِ وَ نَحْنُ أَهْلُهُ وَ ذَلِكَ بَيِّنٌ فِي كِتَابِ اللَّهِ بِقَوْلِهِ فِي سُورَةِ الطَّلَاقِ {{متن قرآن|فَاتَّقُوا اللَّهَ يَا أُولِي الْأَلْبَابِ الَّذِينَ آمَنُوا قَدْ أَنْزَلَ اللَّهُ إِلَيْكُمْ ذِكْرًا * رَسُولًا يَتْلُو عَلَيْكُمْ آيَاتِ اللَّهِ مُبَيِّنَاتٍ}} فَالذِّكْرُ رَسُولُ اللَّهِ وَ نَحْنُ أَهْلُهُ}}؛ [[محمد بن علی]] [[ابن بابویه]]، الأمالی، ص۶۲۴-۶۲۵.</ref>.


۴. [[کلینی]] به سندش از [[عبدالحمید بن ابی دیم]] و او از [[امام صادق]]{{ع}} نقل کرده که درباره قول [[خداوند]]: {{متن قرآن|فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ}} فرمود: کتاب ([[قرآن]]) همان ذکر است و اهل آن [[آل محمد]]{{عم}} هستند. خداوند - عزوجل -امر به سؤال از آنان نموده است و به سؤال از جهال امر ننموده است و خداوند- عزوجل ۔ قرآن را «ذکر» نامیده، آنجا که فرمود: «و قرآن را [هم] به سوی تو نازل کردیم به خاطر این که برای [[مردم]] آنچه را که برای [هدایتشان] به سویشان نازل شده بیان کنی و برای این که [در [[پیامبری]] تو و آنچه را به [[حق]] نازل شده] بیندیشند»؛ و نیز فرمود: «و این مایه یادآوری (و [[عظمت]]) تو و [[قوم]] تو است و به زودی سؤال خواهید شد».<ref>{{متن حدیث|الْكِتَابُ هُوَ الذِّكْرُ وَ أَهْلُهُ آلُ مُحَمَّدٍ{{عم}} أَمَرَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِسُؤَالِهِمْ وَ لَمْ يُؤْمَرُوا بِسُؤَالِ الْجُهَّالِ وَ سَمَّى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ الْقُرْآنَ ذِكْراً فَقَالَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى- {{متن قرآن|وَأَنْزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ وَلَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ}} وَ قَالَ عَزَّ وَ جَلَّ: {{متن قرآن|وَإِنَّهُ لَذِكْرٌ لَكَ وَلِقَوْمِكَ وَسَوْفَ تُسْأَلُونَ}}}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۲۹۵، حدیث ۳.</ref>.<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین]]، ج۱، ص ۱۹۳.</ref>
۴. [[کلینی]] به سندش از [[عبدالحمید بن ابی دیم]] و او از [[امام صادق]]{{ع}} نقل کرده که درباره قول [[خداوند]]: {{متن قرآن|فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ}} فرمود: کتاب ([[قرآن]]) همان ذکر است و اهل آن [[آل محمد]]{{عم}} هستند. خداوند - عزوجل -امر به سؤال از آنان نموده است و به سؤال از جهال امر ننموده است و خداوند- عزوجل ۔ قرآن را «ذکر» نامیده، آنجا که فرمود: «و قرآن را [هم] به سوی تو نازل کردیم به خاطر این که برای [[مردم]] آنچه را که برای [هدایتشان] به سویشان نازل شده بیان کنی و برای این که [در [[پیامبری]] تو و آنچه را به [[حق]] نازل شده] بیندیشند»؛ و نیز فرمود: «و این مایه یادآوری (و عظمت) تو و [[قوم]] تو است و به زودی سؤال خواهید شد»<ref>{{متن حدیث|الْكِتَابُ هُوَ الذِّكْرُ وَ أَهْلُهُ آلُ مُحَمَّدٍ{{عم}} أَمَرَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِسُؤَالِهِمْ وَ لَمْ يُؤْمَرُوا بِسُؤَالِ الْجُهَّالِ وَ سَمَّى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ الْقُرْآنَ ذِكْراً فَقَالَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى- {{متن قرآن|وَأَنْزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ وَلَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ}} وَ قَالَ عَزَّ وَ جَلَّ: {{متن قرآن|وَإِنَّهُ لَذِكْرٌ لَكَ وَلِقَوْمِكَ وَسَوْفَ تُسْأَلُونَ}}}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۲۹۵، حدیث ۳.</ref>.<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین]]، ج۱، ص ۱۹۳.</ref>
 
==«[[اهل الذکر]]» در [[حدیث]] [[اهل سنت]]==
[[حاکم حسکانی]] به سندش از [[حارث]] نقل کرده که گفت: از علی{{ع}} درباره [[آیه]] {{متن قرآن|فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ}} سؤال کردم، فرمود: «به [[خدا]] [[سوگند]]! به طور حتم تنها ما [[اهل]] ذکریم، ما اهل [[علم]] بوده و ما [[معدن]] [[تأویل]] و تنزیلیم و به طور حتم از [[رسول خدا]]{{صل}} شنیدم که می‌فرمود: من شهر علم هستم و علی دروازه آن است، پس هرکس [[اراده]] علم کند، باید از دروازه آن بیاید»<ref>{{متن حدیث|سَأَلْتُ عَلِيّاً عَنْ هَذِهِ الْآيَةِ: {{متن قرآن|فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ}} فَقَالَ: وَ اللَّهِ إِنَّا لَنَحْنُ أَهْلُ الذِّكْرِ، نَحْنُ أَهْلُ الْعِلْمِ، وَ نَحْنُ مَعْدِنُ التَّأْوِيلِ وَ التَّنْزِيلِ، وَ لَقَدْ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ{{صل}} يَقُولُ: أَنَا مَدِينَةُ الْعِلْمِ وَ عَلِيٌّ بَابُهَا، فَمَنْ أَرَادَ الْعِلْمَ فَلْيَأْتِهِ مِنْ بَابِهِ}}؛ حسکانی، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، ج۱، ص۴۳۲، حدیث ۴۵۹.</ref>.<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱]]، ص ۲۰۲.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
خط ۳۴: خط ۳۸:


[[رده:آیه اهل ذکر]]
[[رده:آیه اهل ذکر]]
[[رده:مدخل]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۶ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۱۲

مصداق اهل ذکر در روایات اهل بیت(ع)

با مراجعه به روایات اهل بیت(ع) پی خواهیم برد که مقصود از «اهل الذکر» در آیه اهل الذکر و مصداق آن در این امت، اهل بیت رسول خدا(ص) و از آن جمله امام حسین(ع) است. افرادی که بر عموم امت اسلامی لازم است به در خانه آنان آمده و مسائل خود را از آنان سؤال کرده و به آنها عمل کنند.

اینک به برخی از روایات اشاره می‌کنیم:

۱. کلینی به سندش از امام صادق(ع) درباره آیه ﴿فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ نقل کرده که فرمود: «ذکر، محمد(ص) است و ما اهل او هستیم که مورد سؤال واقع شده‌ایم». راوی می‌گوید: عرض کردم: مقصود از قول خداوند: «و این مایه یادآوری (و عظمت) تو و قوم تو است و به زودی سؤال خواهید شد» چیست؟ حضرت فرمود: «تنها ما را قصد کرده است و ما اهل ذکریم و ما مورد سؤال واقع می‌شویم»[۱].

۲. همچنین به سندش از وشاء نقل کرده که گفت: از امام رضا(ع) سؤال کرده، به او عرض کردم: فدایت گردم مقصود از آیه: ﴿فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ چیست؟ حضرت فرمود: «ما اهل ذکریم و ما مورد سؤال قرار گرفته‌ایم»[۲].

٣. شیخ صدوق به سندش از ریان بن صلت نقل کرده که امام رضا(ع) در مجلسی ضمن سخنانش فرمود:... ما اهل ذکریم که خداوند متعال در کتابش فرمود: «اگر نمی‌دانید، از آگاهان بپرسید!». علمای مجلس عرض کردند: مقصود خداوند از «اهل ذکر»، یهود و نصارا هستند. حضرت(ع) فرمود: «سبحان الله! آیا چنین احتمالی جایز است؟ در این صورت آنان ما را به دین خود دعوت می‌کنند و می‌گویند: دینشان از دین اسلام افضل است».

مأمون به امام گفت: ای ابوالحسن! آیا نزد شما، شرحی برای آیه است که دلالت بر خلاف آنچه علما می‌گویند، داشته باشد؟ حضرت فرمود: «آری! ذکر، رسول خدا(ص) است و ما اهل ذکریم و این مطلب در کتاب خداوند آشکار است، آنجا که در سوره طلاق می‌فرماید: (پس ای خردمندان مؤمن! از خدا پروا کنید. به راستی خدا به سوی شما وسیله تذکر نازل کرده است. [و آن] پیامبری [است] که آیات روشن خدا را بر شما می‌خواند). پس ذکر، رسول خدا(ص) بوده و ما اهل ذکریم».[۳].

۴. کلینی به سندش از عبدالحمید بن ابی دیم و او از امام صادق(ع) نقل کرده که درباره قول خداوند: ﴿فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ فرمود: کتاب (قرآن) همان ذکر است و اهل آن آل محمد(ع) هستند. خداوند - عزوجل -امر به سؤال از آنان نموده است و به سؤال از جهال امر ننموده است و خداوند- عزوجل ۔ قرآن را «ذکر» نامیده، آنجا که فرمود: «و قرآن را [هم] به سوی تو نازل کردیم به خاطر این که برای مردم آنچه را که برای [هدایتشان] به سویشان نازل شده بیان کنی و برای این که [در پیامبری تو و آنچه را به حق نازل شده] بیندیشند»؛ و نیز فرمود: «و این مایه یادآوری (و عظمت) تو و قوم تو است و به زودی سؤال خواهید شد»[۴].[۵]

«اهل الذکر» در حدیث اهل سنت

حاکم حسکانی به سندش از حارث نقل کرده که گفت: از علی(ع) درباره آیه ﴿فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ سؤال کردم، فرمود: «به خدا سوگند! به طور حتم تنها ما اهل ذکریم، ما اهل علم بوده و ما معدن تأویل و تنزیلیم و به طور حتم از رسول خدا(ص) شنیدم که می‌فرمود: من شهر علم هستم و علی دروازه آن است، پس هرکس اراده علم کند، باید از دروازه آن بیاید»[۶].[۷]

منابع

پانویس

  1. «الذِّكْرُ مُحَمَّدٌ(ص) وَ نَحْنُ أَهْلُهُ الْمَسْئُولُونَ قَالَ قُلْتُ قَوْلُهُ: ﴿وَإِنَّهُ لَذِكْرٌ لَكَ وَلِقَوْمِكَ وَسَوْفَ تُسْأَلُونَ قَالَ إِيَّانَا عَنَى وَ نَحْنُ أَهْلُ الذِّكْرِ وَ نَحْنُ الْمَسْئُولُونَ»؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۲۱۰، حدیث ۲.
  2. «سَأَلْتُ الرِّضَا(ع) فَقُلْتُ لَهُ: جُعِلْتُ فِدَاكَ ﴿فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ فَقَالَ: نَحْنُ أَهْلُ الذِّكْرِ، وَ نَحْنُ الْمَسْؤُولُونَ‌»؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۲۱۰، حدیث ۳.
  3. «... فَنَحْنُ أَهْلُ الذِّكْرِ الَّذِينَ قَالَ اللَّهُ فِي مُحْكَمِ كِتَابِهِ: ﴿فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ فَقَالَتِ الْعُلَمَاءُ إِنَّمَا عَنَى بِذَلِكَ الْيَهُودَ وَ النَّصَارَى. فَقَالَ أَبُو الْحَسَنِ(ع): سُبْحَانَ اللهِ! وَ هَلْ يَجُوزُ ذَلِكَ إِذاً يَدْعُونَّا إِلَى دِينِهِمْ وَ يَقُولُونَ إِنَّهُ أَفْضَلُ مِنْ دِينِ الْإِسْلَامِ. فَقَالَ الْمَأْمُونُ فَهَلْ عِنْدَكَ فِي ذَلِكَ شَرْحٌ يُخَالِفُ مَا قَالُوا يَا أَبَا الْحَسَنِ؟ فَقَالَ(ع): نَعَمْ الذِّكْرُ رَسُولُ اللَّهِ وَ نَحْنُ أَهْلُهُ وَ ذَلِكَ بَيِّنٌ فِي كِتَابِ اللَّهِ بِقَوْلِهِ فِي سُورَةِ الطَّلَاقِ ﴿فَاتَّقُوا اللَّهَ يَا أُولِي الْأَلْبَابِ الَّذِينَ آمَنُوا قَدْ أَنْزَلَ اللَّهُ إِلَيْكُمْ ذِكْرًا * رَسُولًا يَتْلُو عَلَيْكُمْ آيَاتِ اللَّهِ مُبَيِّنَاتٍ فَالذِّكْرُ رَسُولُ اللَّهِ وَ نَحْنُ أَهْلُهُ»؛ محمد بن علی ابن بابویه، الأمالی، ص۶۲۴-۶۲۵.
  4. «الْكِتَابُ هُوَ الذِّكْرُ وَ أَهْلُهُ آلُ مُحَمَّدٍ(ع) أَمَرَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِسُؤَالِهِمْ وَ لَمْ يُؤْمَرُوا بِسُؤَالِ الْجُهَّالِ وَ سَمَّى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ الْقُرْآنَ ذِكْراً فَقَالَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى- ﴿وَأَنْزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ وَلَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ وَ قَالَ عَزَّ وَ جَلَّ: ﴿وَإِنَّهُ لَذِكْرٌ لَكَ وَلِقَوْمِكَ وَسَوْفَ تُسْأَلُونَ»؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۲۹۵، حدیث ۳.
  5. رضوانی، علی اصغر، دانشنامه علمی کلمات امام حسین، ج۱، ص ۱۹۳.
  6. «سَأَلْتُ عَلِيّاً عَنْ هَذِهِ الْآيَةِ: ﴿فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ فَقَالَ: وَ اللَّهِ إِنَّا لَنَحْنُ أَهْلُ الذِّكْرِ، نَحْنُ أَهْلُ الْعِلْمِ، وَ نَحْنُ مَعْدِنُ التَّأْوِيلِ وَ التَّنْزِيلِ، وَ لَقَدْ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ(ص) يَقُولُ: أَنَا مَدِينَةُ الْعِلْمِ وَ عَلِيٌّ بَابُهَا، فَمَنْ أَرَادَ الْعِلْمَ فَلْيَأْتِهِ مِنْ بَابِهِ»؛ حسکانی، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، ج۱، ص۴۳۲، حدیث ۴۵۹.
  7. رضوانی، علی اصغر، دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱، ص ۲۰۲.