نصرت اهل بیت در حقوق اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
(←مقدمه) |
(←پانویس) |
||
| (یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = اهل بیت | | موضوع مرتبط = نصرت اهل بیت | ||
| عنوان مدخل = | | عنوان مدخل = نصرت اهل بیت | ||
| مداخل مرتبط = [[نصرت اهل بیت در حقوق اسلامی]] | | مداخل مرتبط = [[نصرت اهل بیت در حقوق اسلامی]] | ||
| پرسش مرتبط = | | پرسش مرتبط = | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:اهل بیت]] | [[رده:وظایف رفتاری و عملی امت نسبت به اهل بیت]] | ||
[[رده:حقوق امام]] | [[رده:حقوق امام]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۳ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۵۰
این مدخل زیرشاخهٔ بحث نصرت اهل بیت است. نصرت اهل بیت از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: نصرت اهل بیت در حقوق اسلامی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
نصرت به معنی یاری کردن است؛ یاری کردن دارای مراتبی است که از مرتبه یاری قلبی یعنی همفکر بودن و همراهی قلبی تا مرتبه یاری زبانی و در نهایت یاری عملی در عرصه‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی؛ به صورت فردی و اجتماعی را شامل می‌گردد[۱].
نصرت در قرآن
خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ يَنْصُرْكُمْ وَيُثَبِّتْ أَقْدَامَكُمْ﴾[۲].
کمک و یاری به بندگان خود را به کمک و یاری آنها نسبت به خودش قرار داده است و اما خداوند که واجب الوجود و غنی بالذات است و نیازی به غیر ندارد چرا این‌گونه گفته است، شاید به دو دلیل باشد:
- امتحان و ابتلای بندگان در اوامر و نواهیش که در قرآن توسط پیامبر و اهل بیت ایشان مطرح کرده است؛
- به سبب همین امتحان، قابلیت و استحقاق عنایات و الطاف او را پیدا کنند[۳].
از جمله مصادیق نصرت خداوند، نصرت پیامبر و اوصیای ایشان در امر تبلیغ دین است و با توجه به براهین قطعی عقلی و اخبار متواتره نقلی؛ ولایت الهی از وجود پیامبر (ص) به اهل بیت اختصاص دارد، بنابراین؛ اگر کسی بخواهد مورد نصرت و یاری خداوند قرار گیرد باید سعی در یاری و کمک به وجود مقدس آن حضرات نماید تا به این وسیله برای کمک و یاری از جانب خداوند قابل و لایق شود.
هر قدر نصرت و یاری انسان نسبت به اهل بیت بیشتر باشد؛ نتیجه آنکه نصرت خداوند در حق او بیشتر خواهد بود؛ همچنین هر قدر مقام تعظیم اهل بیت و حقوق ایشان و ادای آنها بیشتر باشد، اثر نور هدایت بیشتر و آشکارتر خواهد بود[۴].
نصرت اهل بیت (ع) در روایات
"خداوند فرمود محبوبترین خلق نزد من کسانی هستند که حق مرا برپا داشته‌اند، و افضل و اکرم آنان نزد من محمد است که سید و آقای خلائق است، و بعد از او افضل و اکرم آنها نزد من برادر مصطفی؛ علی مرتضی است، سپس بعد از او کسانی که امام بر حق هستند، آنهائی که برپا دارنده قسط هستند و افضل آنها بعد از ایشان کسانی هستند که آنها را برای حقشان یاری میکنند و محبوبترین خلق نزد من بعد از این یاری کنندگان کسانی هستند که آنها را دوست دارند و دشمنان آنها را دشمن میدارند و هر چند امکان یاری آنها را ندارند (به دلایل مثلاً بعد مکانی یا زمانی یا نداشتن امکانات نمی‌توانند آنها را یاری کنند"[۵].
در این باره روایات متعددی وجود دارد ما از باب نمونه به چند روایت اکتفا می‌کنیم:
- حضرت امام حسن (ع) فرمود: "هر کس ما را با قلبش دوست داشته و با دست و زبانش یاری کند، او در غرفه‌های بهشتی که ما در آن ساکنیم با ما خواهد بود و هرکس ما را با قلبش دوست داشته و با زبانش یاری کند، پس او در بهشت یک درجه پائین‌تر از مقام ما جای دارد و هرکس ما را با قلبش دوست داشته و دست و زبانش را از ظلم بر ما باز دارد، پس او در بهشت خواهد بود"[۶].
- امام سجاد (ع) از حضرت رسول (ص) روایت نموده که فرمودند: "در بهشت سه درجه و در جهنم سه درکه است، پس اعلی درجات بهشت مخصوص کسانی است که ما را با قلب خود دوست داشته و با زبان و دست خود یاری کنند و در درجه دوم کسانی‌اند که ما را با قلب خود دوست داشته و با زبانشان یاری کنند و در درجه سوم کسانی‌اند که ما را فقط با قلب خود دوست داشته باشد و در اسفل درک آتش کسانی هستند که ما را با قلب دشمن داشته و در ظلم بر ما با زبان و دست خود یاری کنند و در درک دوم از آتش کسانی‌اند که در قلب خود با ما دشمنی دارند و در ظلم بر ما با زبان خود یاری کنند، و در درک سوم کسانی‌اند که ما را با قلب خود دشمن بدارند"[۷].
حضرت امیر (ع) فرمودند: "یاری کننده ما و دوستدار ما همیشه در معرض رحمت الهی است و دشمن ما و کسی که بغض ما را دارد همیشه در معرض عذاب شدید الهی است[۸].[۹]
مصادیق نصرت
مصادیق نصرت اهل بیت آنچنان که گذشت به سه شکل کلی است:
- نصرت قلبی: یعنی همراه، همفکر و همدل بودن با آنان است.
- نصرت زبانی: با احیاء علوم و معارف آنها و ذکر فضائل و مناقب و دعا برای فرج حاصل می‌شود؛ همان‌طور که شاعرانی چون حسان بن ثابت، دعبل خزاعی و سید حمیری با شعر خود به یاری اهل بیت شتافتند و اشخاصی مانند میثم تمار در بالای چوبه دار از فضائل علی (ع) گفتند.
- نصرت عملی ایشان، اجابت دعوت آنان برای دفاع و جهاد از کیان اسلام، حضور در مجالس آنان و تلاش برای عملی شدن آرمان‌های اهل بیت در جامعه مثل تحقق عدالت اجتماعی و اقتصادی و انتظار فرجشان است. اسباب و ابزار نصرت و یاری اهل بیت به عناوین دیگری مانند دعا، تقوا و ارشاد جاهلین یا با بخشش مال به مستمندان مسلمان و یا با تحصیل علوم و معارف دینی یا امر به معروف و نهی از منکر یا با مرابطه... در روایات آمده است که ما برای جلوگیری از اطاله کلام احادیث را ذکر نمی‌کنیم[۱۰].[۱۱]
منابع
پانویس
- ↑ شکری، آرزو، حقوق اهل بیت، ص۱۹۴.
- ↑ «ای مؤمنان! اگر (دین) خداوند را یاری کنید او نیز شما را یاری می‌کند و گام‌هایتان را استوار می‌دارد» سوره محمد، آیه ۷.
- ↑ ر. ک: میرزا محمد باقر فقیه ایمانی، لواء الانتصار (شیوه‌های یاری رساندن به مهدی قائم آل محمد (ص))، ص۳.
- ↑ شکری، آرزو، حقوق اهل بیت، ص۱۹۵-۱۹۶.
- ↑ «قَالَ النَّبِيُّ (ص) عَنْ جَبْرَئِيلَ عَنِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ... أَحَبُّ الْخَلْقِ إِلَيَّ الْقَوَّامُونَ بِحَقِّي وَ أَفْضَلُهُمْ لَدَيَّ وَ أَكْرَمُهُمْ عَلَيَّ مُحَمَّدٌ سَيِّدُ الْوَرَى وَ أَكْرَمُهُمْ وَ أَفْضَلُهُمْ بَعْدَهُ عَلِيٌّ أَخُو الْمُصْطَفَى الْمُرْتَضَى ثُمَّ مَنْ بَعْدَهُ مِنَ الْقَوَّامِينَ بِالْقِسْطِ مِنْ أَئِمَّةِ الْحَقِّ وَ أَفْضَلُ النَّاسِ بَعْدَهُمْ مَنْ أَعَانَهُمْ عَلَى حَقِّهِمْ وَ أَحَبُّ الْخَلْقِ إِلَيَّ بَعْدَهُمْ مَنْ أَحَبَّهُمْ وَ أَبْغَضَ أَعْدَاءَهُمْ وَ إِنْ لَمْ يُمْكِنْهُ مَعُونَتُهُمْ»؛ تفسیرالإمام العسکری، ص۴۳؛ استرآبادی، تأویل الآیات الظاهرة، ص۳۰.
- ↑ شیخ مفید، الامالی، ص۳۳.
- ↑ «عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ (ع) قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) فِي الْجَنَّةِ ثَلَاثُ دَرَجَاتٍ وَ فِي النَّارِ ثَلَاثُ دَرَكَاتٍ فَأَعْلَى دَرَجَاتِ الْجَنَّةِ لِمَنْ أَحَبَّنَا بِقَلْبِهِ وَ نَصَرَنَا بِلِسَانِهِ وَ يَدِهِ وَ فِي الدَّرَجَةِ الثَّانِيَةِ مَنْ أَحَبَّنَا بِقَلْبِهِ وَ نَصَرَنَا بِلِسَانِهِ وَ فِي الدَّرَجَةِ الثَّالِثَةِ مَنْ أَحَبَّنَا بِقَلْبِهِ وَ فِي أَسْفَلِ الدَّرْكِ مِنَ النَّارِ مَنْ أَبْغَضَنَا بِقَلْبِهِ وَ أَعَانَ عَلَيْنَا بِلِسَانِهِ وَ يَدِهِ وَ فِي الدَّرْكِ الثَّانِيَةِ مِنَ النَّارِ مَنْ أَبْغَضَنَا بِقَلْبِهِ وَ أَعَانَ عَلَيْنَا بِلِسَانِهِ وَ فِي الدَّرْكِ الثَّالِثَةِ مِنَ النَّارِ مَنْ أَبْغَضَنَا بِقَلْبِهِ». المحاسن، ج۱، ص۱۵۳.
- ↑ «...نَاصِرُنَا وَ مُحِبُّنَا يَنْتَظِرُ الرَّحْمَةَ وَ عَدُوُّنَا وَ مُبْغِضُنَا يَنْتَظِرُ السَّطْوَةَ»؛ غرر الحکم، ص۷۲۴؛ نهج البلاغه (للصبحی صالح)، خطبه ۱۰۹.
- ↑ شکری، آرزو، حقوق اهل بیت، ص۱۹۶- ۱۹۸.
- ↑ برای اطلاع بیشتر ر.ک: الکافی، ج۲، ص۸۱.
- ↑ شکری، آرزو، حقوق اهل بیت، ص۱۹۸.