غلو در لغت: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی
 
(۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۲: خط ۲:
| موضوع مرتبط = غلو
| موضوع مرتبط = غلو
| عنوان مدخل  = غلو
| عنوان مدخل  = غلو
| مداخل مرتبط = [[غلو در لغت]] - [[غلو در قرآن]] - [[غلو در فقه اسلامی]] - [[غلو در کلام اسلامی]] - [[غلو در تاریخ اسلامی]] - [[غلو در معارف و سیره امام صادق]] - [[غلو در معارف و سیره رضوی]] - [[غلو در معارف و سیره امام هادی]] - [[غلو در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]]
| مداخل مرتبط = [[غلو در لغت]] - [[غلو در قرآن]] - [[غلو در حدیث]] - [[غلو در فقه اسلامی]] - [[غلو در کلام اسلامی]] - [[غلو در تاریخ اسلامی]] - [[غلو در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]]
| پرسش مرتبط  =  
| پرسش مرتبط  =
}}
}}


== مقدمه ==
== مقدمه ==
[[غلوّ]] بر وزن فُعول ناقص واوی و مصدر فعل «غَلا یَغلو» به معنای [[زیاده‌روی]]، [[افراط]]، ارتفاع، بالارفتن و [[تجاوز]] از [[قدر]] و [[منزلت]] هر چیز است، لذا وقتی قیمت کالایی بالا می‌رود به آن [[غالی]] (گران) گویند، همچنین هرگاه مایعی بجوشد و در حد خود نگنجد، می‌گویند: غَلَیان کرده است و {{عربی|غَلْوَة}} هم به معنی [[غایت]] است. به [[مبالغه]] در هر چیزی مغالات گویند و اسم مصدر [[غلو]]، {{عربی|غلاء}} است و فعل {{عربی|غَلا}} در باب [[افعال]] و مفاعله متعدی می‌شود<ref>کتاب العین، ج۴، ص۴۴۶؛ مجمع البحرین، جا، ص۳۱۸؛ مصباح المنیر، ج۲، ص۴۵۲؛ المحیط فی اللغة، ج۵، ص۱۲۹.</ref>.<ref>[[مصطفی سلیمانیان|سلیمانیان، م‍ص‍طف‍ی‌]]، [[مقامات امامان (کتاب)|مقامات امامان]]، ص ۴۱.</ref>
[[غلوّ]] بر وزن فُعول ناقص واوی و مصدر فعل «غَلا یَغلو» به معنای [[زیاده‌روی]]، [[افراط]]، ارتفاع، بالارفتن و [[تجاوز]] از [[قدر]] و [[منزلت]] هر چیز است، لذا وقتی قیمت کالایی بالا می‌رود به آن [[غالی]] (گران) گویند، همچنین هرگاه مایعی بجوشد و در حد خود نگنجد، می‌گویند: غَلَیان کرده است و {{عربی|غَلْوَة}} هم به معنی غایت است. به مبالغه در هر چیزی مغالات گویند و اسم مصدر [[غلو]]، {{عربی|غلاء}} است و فعل {{عربی|غَلا}} در باب [[افعال]] و مفاعله متعدی می‌شود<ref>کتاب العین، ج۴، ص۴۴۶؛ مجمع البحرین، جا، ص۳۱۸؛ مصباح المنیر، ج۲، ص۴۵۲؛ المحیط فی اللغة، ج۵، ص۱۲۹؛ معجم مفردات الفاظ القرآن، ص۳۷۷؛ لسان العرب، ج۹، ص۱۱۳؛ تاج العروس، ج۱۰، ص۲۶۹.</ref>.<ref>[[مصطفی سلیمانیان|سلیمانیان، م‍ص‍طف‍ی‌]]، [[مقامات امامان (کتاب)|مقامات امامان]]، ص ۴۱.</ref>


==تعریف [[غلو]]==
نکته دیگری که از کاربردهای غلو برمی‌آید، آن است که کلمه غلو از نظر لغت‌شناسی تنها در بعد افراط، یعنی بالا بردن چیزی از حد خود، کاربرد دارد، نه در بعد تفریط که به معنای پایین آوردن از حد خود است<ref>[[نعمت‌الله صفری فروشانی|صفری فروشانی، نعمت‌الله]]، [[غلو - صفری فروشانی (مقاله)| مقاله «غلو»]]، [[دانشنامه امام علی ج۳ (کتاب)|دانشنامه امام علی ج۳]]، ص ۳۷۷.</ref>.
در بعضی از کتب لغت، کلمه «غلو» که مصدر فعل «غلی یغلو» است، به معنای مطلق [[تجاوز از حد]] آمده است<ref>راغب اصفهانی، حسین بن محمد، معجم مفردات الفاظ القرآن، ص۳۷۷.</ref>. بدین‌ترتیب هرگونه تجاوز از حد و به هر مقدار را شامل می‌شود. در برخی دیگر از کتب لغت، این کلمه به تجاوز از حد، همراه با [[افراط]]، معنا شده است<ref>ابن منظور، لسان العرب، ج۹، ص۱۱۳؛ زبیدی، محمد بن مرتضی، تاج العروس، ج۱۰، ص۲۶۹.</ref>. با توجه به موارد کاربری این کلمه، به‌ویژه در [[قرآن]] و [[روایات]]<ref>موارد آن در بخش‌های بعدی ذکر خواهد شد.</ref>، این معنا به نظر صحیح‌تر می‌رسد؛ زیرا در جاهایی از این کلمه استفاده شده است که «تجاوز از حد» در مقیاس بالایی بوده است. از اینجا است که این کلمه از واژه «[[تعدی]]» که به معنای مطلق تجاوز از حد است<ref>معجم مفردات الفاظ القرآن، ص۳۳۸.</ref>، جدا می‌شود؛ همچنان‌که با لغت «تطرف» که به معنای ناپایداری در امور<ref>لسان العرب، ج۸، ص۱۴۶.</ref> و [[تزلزل]] است، تفاوت پیدا می‌کند.


نکته دیگری که از کاربردهای غلو برمی‌آید، آن است که کلمه غلو از نظر لغت‌شناسی تنها در بعد افراط، یعنی بالا بردن چیزی از حد خود، کاربرد دارد، نه در بعد [[تفریط]] که به معنای پایین آوردن از حد خود است. بنابراین سخن [[زمخشری]] که غلو را درباره دیدگاه [[تفریطی]] [[یهودیان]] در [[حق]] [[حضرت عیسی]]{{ع}} به کار برده است<ref>زمخشری، محمود بن عمر، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، ج۱، ص۵۹۳. عبارت او در ذیل آیه ۱۷۱ سوره نساء چنین است: {{عربی|غلت اليهود في حط المسيح عن منزلته حيث جعلته مولودا لغير رشده [اي لزنيه] و غلت النصارى في رفعه عن مقداره حيث جعلوه إلها}}.</ref>، به نظر صحیح نمی‌رسد.<ref>[[نعمت‌الله صفری فروشانی|صفری فروشانی، نعمت‌الله]]، [[غلو - صفری فروشانی (مقاله)| مقاله «غلو»]]، [[دانشنامه امام علی ج۳ (کتاب)|دانشنامه امام علی ج۳]] ص ۳۷۷.</ref>
"غالی" به کسی می‌گویند که زیاده‌روی کرده و دچار [[افراط]] شده است. در مقابل آن "قالی" به کسی می‌گویند که دچار تفریط شده است. [[کلام]] [[امیر مؤمنان]] {{ع}} [[شاهد]] خوبی بر این معناست: "دو گروه درباره من هلاک شدند، [[دوستی]] که افراط ورزید و [[دشمنی]] که تفریط نمود"<ref>{{متن حدیث|يَهْلِكُ فِيَّ رَجُلاَنِ مُحِبٌّ مُفْرِطٌ غَالٍ وَ مُبْغِضٌ قَالٍ}}، نهج البلاغه، حکمت ۴۶۹.</ref>؛ همچنین فرموده است: "دو گروه درباره من هلاک می‌شوند، دوستی که [[دوستی]] را از حد بگذراند و بهتان‌زنی که به من [[دروغ]] بندد"<ref>{{متن حدیث|‏يَهْلِكُ فِيَّ رَجُلاَنِ مُحِبٌّ مُفْرِطٌ وَ بَاهِتٌ مُفْتَرٍ}}، نهج البلاغه، حکمت ۴۶۹.</ref>.<ref>[[محمد علی کوشا|کوشا، محمد علی]]؛ [[غلو (مقاله)|مقاله «غلو»]]؛ [[دانشنامه معاصر قرآن کریم]].</ref>


== پرسش مستقیم ==
== پرسش مستقیم ==
{{پرسش‌های وابسته}}
* [[غلو در لغت و اصطلاح به چه معناست؟ (پرسش)]]
* [[غلو در لغت و اصطلاح به چه معناست؟ (پرسش)]]
{{پایان پرسش‌های وابسته}}


== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
# [[پرونده:1100785.jpg|22px]] [[مصطفی سلیمانیان|سلیمانیان، مصطفی]]، [[مقامات امامان (کتاب)|'''مقامات امامان''']]
# [[پرونده:1100785.jpg|22px]] [[مصطفی سلیمانیان|سلیمانیان، مصطفی]]، [[مقامات امامان (کتاب)|'''مقامات امامان''']]
# [[پرونده:1368101.jpg|22px]] [[نعمت‌الله صفری فروشانی|صفری فروشانی، نعمت‌الله]]، [[غلو - صفری فروشانی (مقاله)| مقاله «غلو»]]، [[دانشنامه امام علی ج۳ (کتاب)|'''دانشنامه امام علی ج۳''']]
# [[پرونده:10524027.jpg|22px]] [[محمد علی کوشا|کوشا، محمد علی]]؛ [[غلو (مقاله)|مقاله «غلو»]]؛ [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|'''دانشنامه معاصر قرآن کریم''']]
{{پایان منابع}}
{{پایان منابع}}



نسخهٔ کنونی تا ‏۱ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۶:۱۴

مقدمه

غلوّ بر وزن فُعول ناقص واوی و مصدر فعل «غَلا یَغلو» به معنای زیاده‌روی، افراط، ارتفاع، بالارفتن و تجاوز از قدر و منزلت هر چیز است، لذا وقتی قیمت کالایی بالا می‌رود به آن غالی (گران) گویند، همچنین هرگاه مایعی بجوشد و در حد خود نگنجد، می‌گویند: غَلَیان کرده است و غَلْوَة هم به معنی غایت است. به مبالغه در هر چیزی مغالات گویند و اسم مصدر غلو، غلاء است و فعل غَلا در باب افعال و مفاعله متعدی می‌شود[۱].[۲]

نکته دیگری که از کاربردهای غلو برمی‌آید، آن است که کلمه غلو از نظر لغت‌شناسی تنها در بعد افراط، یعنی بالا بردن چیزی از حد خود، کاربرد دارد، نه در بعد تفریط که به معنای پایین آوردن از حد خود است[۳].

"غالی" به کسی می‌گویند که زیاده‌روی کرده و دچار افراط شده است. در مقابل آن "قالی" به کسی می‌گویند که دچار تفریط شده است. کلام امیر مؤمنان (ع) شاهد خوبی بر این معناست: "دو گروه درباره من هلاک شدند، دوستی که افراط ورزید و دشمنی که تفریط نمود"[۴]؛ همچنین فرموده است: "دو گروه درباره من هلاک می‌شوند، دوستی که دوستی را از حد بگذراند و بهتان‌زنی که به من دروغ بندد"[۵].[۶]

پرسش مستقیم

منابع

پانویس

  1. کتاب العین، ج۴، ص۴۴۶؛ مجمع البحرین، جا، ص۳۱۸؛ مصباح المنیر، ج۲، ص۴۵۲؛ المحیط فی اللغة، ج۵، ص۱۲۹؛ معجم مفردات الفاظ القرآن، ص۳۷۷؛ لسان العرب، ج۹، ص۱۱۳؛ تاج العروس، ج۱۰، ص۲۶۹.
  2. سلیمانیان، م‍ص‍طف‍ی‌، مقامات امامان، ص ۴۱.
  3. صفری فروشانی، نعمت‌الله، مقاله «غلو»، دانشنامه امام علی ج۳، ص ۳۷۷.
  4. «يَهْلِكُ فِيَّ رَجُلاَنِ مُحِبٌّ مُفْرِطٌ غَالٍ وَ مُبْغِضٌ قَالٍ»، نهج البلاغه، حکمت ۴۶۹.
  5. «‏يَهْلِكُ فِيَّ رَجُلاَنِ مُحِبٌّ مُفْرِطٌ وَ بَاهِتٌ مُفْتَرٍ»، نهج البلاغه، حکمت ۴۶۹.
  6. کوشا، محمد علی؛ مقاله «غلو»؛ دانشنامه معاصر قرآن کریم.