کتاب مبین: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۳۰ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۳۲

کتاب مبین و «امام مبین» همان «لوح محفوظ» یا «علم الهی» است که همه چیز در آن ثبت است. امام مبین آگاه به همه چیز بوده و تمام اطلاعات در نزد اوست. در قرآن کریم هرجا از این کتاب نام برده شده، برای بیان احاطۀ علمی خداوند به موجودات و حوادث جاری جهان است. حقیقت و اصل قرآن در لوح محفوظ و کتاب مبین است و غیر از کسانی که از تطهیر ویژۀ الهی و مقام عصمت برخوردارند، از حقیقت و اصل قرآن آگاهی ندارند. بر اساس روایات، اهل کساء مصادیق قطعی مطهرون هستند، لذا پیامبر اکرم (ص) و اهل بیت ایشان از لوح محفوظ آگاه بودند و یا اگر می‌خواستند آگاه می‌شدند.

معناشناسی

معنای لغوی امام و مبین

واژۀ امام از ریشه «ا ـ م ـ م»، معانی مختلفی دارد، از جمله به معنای الگو و پیشوا آمده است و واژه مبین از ریشه «بیان» به معنای کشف و ظهور است^[۱]. دو واژه «مُبین» و «بیّن» هم معنا هستند؛ اما «مبین» از تأکید بیشتری برخوردار بوده و افزون بر ظهور و انکشاف، از حالت اظهار و کاشفیت برای دیگر اشیا نیز برخوردار است^[۲].^[۳]

معناشناسی «کتاب مبین» و «امام مبین»

مقصود از «امام مبین» و «کتاب مبین» همان «لوح محفوظ» یا «علم الهی» است که همه چیز در آن ثبت است. امام مبین آگاه به همه چیز بوده و تمام اطلاعات در نزد اوست، به عبارتی دیگر علم الهی همچون کتابی بزرگ بر همۀ هستی احاطه دارد، احاطه و تدبیر خلقتِ جهان و تقدیر و اندازه‌گیری برای هر یک از موجودات. در قرآن کریم هرجا از این کتاب نام برده شده، برای بیان احاطۀ علمی خداوند به اعیان موجودات، و حوادث جاری جهان است^[۴]

مراد از کتاب مبین مرتبه واقعى اشیاء و تحقق خارجى آنها است که قابل پذیرفتن هیچ‌گونه تغییر نیست^[۵]

واژۀ «امام مبین» یعنی پیشوای روشنگر در یک آیه^[۶] به کار رفته است و واژۀ «کتاب مبین» در دوازده آیه^[۷]. از قرآن کریم به‌ روشنی به دست می‌آید همۀ وقایع عالم طبیعت در کتاب مبین ثبت و ضبط شده است: ﴿وَلاَ حَبَّةٍ فِي ظُلُمَاتِ الأَرْضِ وَلاَ رَطْبٍ وَلاَ يَابِسٍ إِلاَّ فِي كِتَابٍ مُّبِين﴾^[۸]. کتاب مبین هرچه باشد، غیر از واقعیت‌ها و حوادث خارجی است و بر آنها تقدم دارد و پس از فانی و سپری شدن آنها نیز باقی است^[۹] و در امام مبین که لوح محفوظ است تفصیل قضای الهی ثبت گردیده است و لذاست که این کتاب نمی‌تواند اوراق جسمانی باشد زیرا امور جسمانی توان ثبت تمامی حقایق خودش را ندارد، چه رسد به اینکه تمامی اشیاء را تا ابد ثبت نماید. باید دانست خداوند این علم را به انبیاء و اولیاء و قدیسان تعلیم فرموده است^[۱۰].

روایات و "امام مبین"

دربارۀ امام مبین روایات مختلفی وارد شده است که برخی از آنها امام مبین را بر امیرالمؤمنین (ع) تطبیق کرده‌اند مانند:

امام باقر (ع) فرمودند: "وقتی آیۀ ﴿وَكُلَّ شَيْءٍ أَحْصَيْنَاهُ فِي إِمَامٍ مُبِينٍ﴾ نازل گشت، دو تن برخاسته پرسیدند: ای رسول خدا آن تورات است؟ فرمود: نه. پرسیدند: انجیل است؟ فرمود: نه. پرسیدند: قرآن است؟ فرمود: نه. در این هنگام امیرالمؤمنین (ع) تشریف آوردند. پس رسول خدا (ص) فرمود: او، این است، همانا او امامی است که خداوند تبارک و تعالی علم همه چیز را در او احصاء فرموده است"^[۱۱]
در خطبه غدیریه رسول اکرم (ص) فرمودند: "ای مردم، هیچ علمی نیست مگر آنکه خداوند در من احصاء نموده است و همه علم من در امام متقیان احصاء شده و هیچ علمی نیست مگر آنکه من به علی آموختم و او امام مبین است"^[۱۲].^[۱۳]

«امام مبین» و علم معصوم

قرآن کریم کتاب نازل الهی است که از لوح محفوظ^[۱۴] و کتاب مکنون^[۱۵] سرچشمه گرفته است؛ یعنی حقیقت و اصل قرآن در لوح محفوظ و کتاب مبین است و غیر از کسانی که از تطهیر ویژۀ الهی و مقام عصمت برخوردارند، از حقیقت و اصل قرآن آگاهی ندارند^[۱۶]. بر اساس احادیث مسلّم و مورد قبول مسلمین، اهل کساء مصادیق قطعی مطهرون هستند^[۱۷]، لذا پیامبر اکرم (ص) و اهل بیت ایشان از لوح محفوظ آگاه بودند و یا اگر می‌خواستند آگاه می‌شدند. در برخی از روایات «امام مبین» بر امیرالمؤمنین (ع) تطبیق شده است، مانند اینکه امام باقر (ع) فرمودند: "وقتی آیۀ ﴿وَكُلَّ شَيْءٍ أَحْصَيْنَاهُ فِي إِمَامٍ مُبِينٍ﴾ نازل گشت، دو تن برخاسته پرسیدند: ای رسول خدا آن تورات است؟ فرمود: نه. پرسیدند: انجیل است؟ فرمود: نه. پرسیدند: قرآن است؟ فرمود: نه. در این هنگام امیرالمؤمنین (ع) تشریف آوردند. پس رسول خدا (ص) فرمود: او، این است، همانا او امامی است که خداوند تبارک و تعالی علم همه چیز را در او احصاء فرموده است"^[۱۸].^[۱۹]

پرسش‌های وابسته

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

↑ الصحاح، ج ۵، ص۲۰۸۲ ـ ۲۰۸۳؛ مفردات، ص۱۵۷ ـ ۱۵۸؛ التحقیق، ج۱، ص۳۶۶ ـ ۳۶۷، «بین».
↑ لسان العرب، ج ۱، ص۴۶۲؛ التحقیق، ج ۱، ص۳۶۷ ـ ۳۶۸.
↑ معموری، علی، امام مبین، دائرة المعارف قرآن کریم ج۴، ص۲۳۳.
↑ ر.ک: نمازی شاهرودی، علم غیب، ص۳۴؛ رضایی اصفهانی، محمد علی، تفسیر قرآن مهر، ج ۱۵، ص۲۳۰ و ج ۱۷، ص۱۵۶ ـ ۱۵۷؛ بخارایی‌زاده، سید حبیب، علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت، ص۱۳۱ و ۱۳۲؛ اسدی گرمارودی، محمد، علم برگزیدگان در نقل و عقل و عرفان، وبگاه خطابۀ غدیر؛ امام‌خان، عسکری، منشأ و قلمرو علم امام، فصل پنجم؛ معارف، مجید و دیگر نویسندگان، نقد شبهه تعارض آیات علم غیب در قرآن؛ میرترابی حسینی، زهرةالسادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص۷۷.
↑ طباطبایی، سید محمد حسین]]، المیزان، ج ۷، ص۱۷۹ ـ ۱۸۲.
↑ سورۀ یس، آیۀ ۱۲: ﴿إِنَّا نَحْنُ نُحْيِ الْمَوْتى‏ وَ نَكْتُبُ ما قَدَّمُوا وَ آثارَهُمْ وَ كُلَّ شَيْ‏ءٍ أَحْصَيْناهُ في‏ إِمامٍ مُبين﴾.
↑ مانند: سورۀ مائده، آیۀ ۱۵؛ سورۀ انعام، آیۀ ۵۹؛ سورۀ یونس، آیۀ ۶۱ و... .
↑ «و هیچ دانه‏‌اى در تاريکیی‌هاى زمين و هیچ‌تر و خشکی نیست مگر اینکه در کتابی روشن ثبت است» سورۀ انعام، آیۀ ۵۹.
↑ طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، ج ۷، ص۱۲۴ ـ ۱۲۷.
↑ ر.ک: رضایی اصفهانی، محمد علی، تفسیر قرآن مهر، ج ۱۷، ص۱۵۶ ـ ۱۵۷؛ ربانی گلپایگانی، علی، وحی نبوی، ص۲۰۷ ـ ۲۰۸؛ تحریری، محمد باقر، جلوه‌های لاهوتی، ج ۱، ص۱۲۶؛ معارف، مجید و دیگر نویسندگان، نقد شبهه تعارض آیات علم غیب در قرآن؛ میرترابی حسینی، زهرةالسادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص۷۷
↑ «عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ الْبَاقِرِ (ع)قَالَ لَمَّا نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَةُ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ صوَ کُلَّ شَیْ‏ءٍ أَحْصَیْناهُ فِی إِمامٍ مُبِینٍ قَامَ رَجُلَانِ مِنْ مَجْلِسِهِمَا فَقَالا یَا رَسُولَ اللَّهِ هُوَ التَّوْرَاةُ قَالَ لَا قَالا فَهُوَ الْإِنْجِیلُ قَالَ لَا قَالا فَهُوَ الْقُرْآنُ قَالَ لَا قَالَ فَأَقْبَلَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ (ع)فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صهُوَ هَذَا إِنَّهُ الْإِمَامُ الَّذِی أَحْصَی اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی فِیهِ عِلْمَ کُلِّ شَیْ‏ءٍ»؛ شیخ صدوق، محمد بن علی، امالی، ص۱۷۰.
↑ «مَعَاشِرَ النَّاسِ‏ مَا مِنْ‏ عِلْمٍ‏ إِلَّا وَ قَدْ أَحْصَاهُ‏ اللَّهُ‏ فِیَ‏ وَ کُلُ‏ عِلْمٍ‏ عَلِمْتُ‏ فَقَدْ أَحْصَیْتُهُ‏ فِی‏ إِمَامِ‏ الْمُتَّقِینَ‏ وَ مَا مِنْ‏ عِلْمٍ‏ إِلَّا عَلَّمْتُهُ‏ عَلِیّاً وَ هُوَ الْإِمَامُ‏ الْمُبِین‏‏‏‏»؛ طبرسی، احمد بن علی، احتجاج، ج ۱، ص۶۰.
↑ ر.ک: بخارایی‌زاده، سید حبیب، علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت، ص۱۳۱ و ۱۳۲؛ نجفی یزدی، سید محمد، پیشگویی‌های امیرالمؤمنین ع‍ل‍ی‌ ب‍ن‌ اب‍ی‌ طال‍ب‌، ص۲۶ و ۲۷.
↑ سورۀ بروج، آیۀ ۲۱ و ۲۲.
↑ سورۀ واقعه، آیۀ ۷۷ و ۷۸.
↑ سورۀ واقعه، آیۀ ۷۸ و ۷۹.
↑ میلانی، سید علی، نفحات الازهار، ج ۲۰، ص۷۶ و ۱۱۰.
↑ «عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ الْبَاقِرِ (ع)قَالَ لَمَّا نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَةُ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ صوَ کُلَّ شَیْ‏ءٍ أَحْصَیْناهُ فِی إِمامٍ مُبِینٍ قَامَ رَجُلَانِ مِنْ مَجْلِسِهِمَا فَقَالا یَا رَسُولَ اللَّهِ هُوَ التَّوْرَاةُ قَالَ لَا قَالا فَهُوَ الْإِنْجِیلُ قَالَ لَا قَالا فَهُوَ الْقُرْآنُ قَالَ لَا قَالَ فَأَقْبَلَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ (ع)فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صهُوَ هَذَا إِنَّهُ الْإِمَامُ الَّذِی أَحْصَی اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی فِیهِ عِلْمَ کُلِّ شَیْ‏ءٍ»؛ شیخ صدوق، محمد بن علی، امالی، ص۱۷۰.
↑ ر.ک: بخارایی‌زاده، سید حبیب، علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت، ص۱۳۱ و ۱۳۲؛ نجفی یزدی، سید محمد، پیشگویی‌های امیرالمؤمنین ع‍ل‍ی‌ ب‍ن‌ اب‍ی‌ طال‍ب‌، ص۲۶ و ۲۷؛ ربانی گلپایگانی، علی، وحی نبوی، ص۲۰۷ ـ ۲۰۸؛ شریعتمدار جزایری، سید نورالدین، امام حسین و علم به شهادت، ص۱۱؛ رضوی، سید محمد، صدری ارحامی، هدی، معناشناسی واژه کتاب و رابطه آن با قرآن، ص۸۰ ـ ۸۱.

[1] الصحاح، ج ۵، ص۲۰۸۲ ـ ۲۰۸۳؛ مفردات، ص۱۵۷ ـ ۱۵۸؛ التحقیق، ج۱، ص۳۶۶ ـ ۳۶۷، «بین».

[2] لسان العرب، ج ۱، ص۴۶۲؛ التحقیق، ج ۱، ص۳۶۷ ـ ۳۶۸.

[3] معموری، علی، امام مبین، دائرة المعارف قرآن کریم ج۴، ص۲۳۳.

[4] ر.ک: نمازی شاهرودی، علم غیب، ص۳۴؛ رضایی اصفهانی، محمد علی، تفسیر قرآن مهر، ج ۱۵، ص۲۳۰ و ج ۱۷، ص۱۵۶ ـ ۱۵۷؛ بخارایی‌زاده، سید حبیب، علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت، ص۱۳۱ و ۱۳۲؛ اسدی گرمارودی، محمد، علم برگزیدگان در نقل و عقل و عرفان، وبگاه خطابۀ غدیر؛ امام‌خان، عسکری، منشأ و قلمرو علم امام، فصل پنجم؛ معارف، مجید و دیگر نویسندگان، نقد شبهه تعارض آیات علم غیب در قرآن؛ میرترابی حسینی، زهرةالسادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص۷۷.

[5] طباطبایی، سید محمد حسین]]، المیزان، ج ۷، ص۱۷۹ ـ ۱۸۲.

[6] سورۀ یس، آیۀ ۱۲: ﴿إِنَّا نَحْنُ نُحْيِ الْمَوْتى‏ وَ نَكْتُبُ ما قَدَّمُوا وَ آثارَهُمْ وَ كُلَّ شَيْ‏ءٍ أَحْصَيْناهُ في‏ إِمامٍ مُبين﴾.

[7] مانند: سورۀ مائده، آیۀ ۱۵؛ سورۀ انعام، آیۀ ۵۹؛ سورۀ یونس، آیۀ ۶۱ و... .

[8] «و هیچ دانه‏‌اى در تاريکیی‌هاى زمين و هیچ‌تر و خشکی نیست مگر اینکه در کتابی روشن ثبت است» سورۀ انعام، آیۀ ۵۹.

[9] طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، ج ۷، ص۱۲۴ ـ ۱۲۷.

[10] ر.ک: رضایی اصفهانی، محمد علی، تفسیر قرآن مهر، ج ۱۷، ص۱۵۶ ـ ۱۵۷؛ ربانی گلپایگانی، علی، وحی نبوی، ص۲۰۷ ـ ۲۰۸؛ تحریری، محمد باقر، جلوه‌های لاهوتی، ج ۱، ص۱۲۶؛ معارف، مجید و دیگر نویسندگان، نقد شبهه تعارض آیات علم غیب در قرآن؛ میرترابی حسینی، زهرةالسادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص۷۷

[11] «عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ الْبَاقِرِ (ع)قَالَ لَمَّا نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَةُ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ صوَ کُلَّ شَیْ‏ءٍ أَحْصَیْناهُ فِی إِمامٍ مُبِینٍ قَامَ رَجُلَانِ مِنْ مَجْلِسِهِمَا فَقَالا یَا رَسُولَ اللَّهِ هُوَ التَّوْرَاةُ قَالَ لَا قَالا فَهُوَ الْإِنْجِیلُ قَالَ لَا قَالا فَهُوَ الْقُرْآنُ قَالَ لَا قَالَ فَأَقْبَلَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ (ع)فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صهُوَ هَذَا إِنَّهُ الْإِمَامُ الَّذِی أَحْصَی اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی فِیهِ عِلْمَ کُلِّ شَیْ‏ءٍ»؛ شیخ صدوق، محمد بن علی، امالی، ص۱۷۰.

[12] «مَعَاشِرَ النَّاسِ‏ مَا مِنْ‏ عِلْمٍ‏ إِلَّا وَ قَدْ أَحْصَاهُ‏ اللَّهُ‏ فِیَ‏ وَ کُلُ‏ عِلْمٍ‏ عَلِمْتُ‏ فَقَدْ أَحْصَیْتُهُ‏ فِی‏ إِمَامِ‏ الْمُتَّقِینَ‏ وَ مَا مِنْ‏ عِلْمٍ‏ إِلَّا عَلَّمْتُهُ‏ عَلِیّاً وَ هُوَ الْإِمَامُ‏ الْمُبِین‏‏‏‏»؛ طبرسی، احمد بن علی، احتجاج، ج ۱، ص۶۰.

[13] ر.ک: بخارایی‌زاده، سید حبیب، علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت، ص۱۳۱ و ۱۳۲؛ نجفی یزدی، سید محمد، پیشگویی‌های امیرالمؤمنین ع‍ل‍ی‌ ب‍ن‌ اب‍ی‌ طال‍ب‌، ص۲۶ و ۲۷.

[14] سورۀ بروج، آیۀ ۲۱ و ۲۲.

[15] سورۀ واقعه، آیۀ ۷۷ و ۷۸.

[16] سورۀ واقعه، آیۀ ۷۸ و ۷۹.

[17] میلانی، سید علی، نفحات الازهار، ج ۲۰، ص۷۶ و ۱۱۰.

[18] «عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ الْبَاقِرِ (ع)قَالَ لَمَّا نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَةُ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ صوَ کُلَّ شَیْ‏ءٍ أَحْصَیْناهُ فِی إِمامٍ مُبِینٍ قَامَ رَجُلَانِ مِنْ مَجْلِسِهِمَا فَقَالا یَا رَسُولَ اللَّهِ هُوَ التَّوْرَاةُ قَالَ لَا قَالا فَهُوَ الْإِنْجِیلُ قَالَ لَا قَالا فَهُوَ الْقُرْآنُ قَالَ لَا قَالَ فَأَقْبَلَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ (ع)فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صهُوَ هَذَا إِنَّهُ الْإِمَامُ الَّذِی أَحْصَی اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی فِیهِ عِلْمَ کُلِّ شَیْ‏ءٍ»؛ شیخ صدوق، محمد بن علی، امالی، ص۱۷۰.

[19] ر.ک: بخارایی‌زاده، سید حبیب، علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت، ص۱۳۱ و ۱۳۲؛ نجفی یزدی، سید محمد، پیشگویی‌های امیرالمؤمنین ع‍ل‍ی‌ ب‍ن‌ اب‍ی‌ طال‍ب‌، ص۲۶ و ۲۷؛ ربانی گلپایگانی، علی، وحی نبوی، ص۲۰۷ ـ ۲۰۸؛ شریعتمدار جزایری، سید نورالدین، امام حسین و علم به شهادت، ص۱۱؛ رضوی، سید محمد، صدری ارحامی، هدی، معناشناسی واژه کتاب و رابطه آن با قرآن، ص۸۰ ـ ۸۱.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{علم معصوم}}
+{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = علم معصوم | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[کتاب مبین در حدیث]] - [[کتاب مبین در کلام اسلامی]] | پرسش مرتبط  = }}
-{{خرد}}
-<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
-: <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
-<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
-: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[کتاب مبین در قرآن]] | [[کتاب مبین در حدیث]] | [[کتاب مبین در کلام اسلامی]] | [[کتاب مبین در عرفان اسلامی]]</div>
-<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
-: <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[کتاب مبین (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
-<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
-مراد از '''کتاب مبین''' و '''امام مبین''' همان '''لوح محفوظ''' یا '''علم الهی''' است که همه چیز در آن ثبت است.<ref>ر.ک. [[علی نمازی شاهرودی|نمازی شاهرودی، علی]]، [[علم غیب ۲ (کتاب)|علم غیب]]، ص ۳۴؛ [[محمد علی رضایی اصفهانی|رضایی اصفهانی، محمد علی]]، تفسیر قرآن مهر، ج ۱۵، ص ۲۳۰ و ج ۱۷، ص ۱۵۶ ـ ۱۵۷؛ [[سید حبیب بخارایی‌زاده|بخارایی زاده، سید حبیب]]، [[علم غیب امامان در آینه عقل (مقاله)|علم غیب امامان از نگاه عقل]]، ص ۱۳۱ و ۱۳۲؛ [[محمد اسدی گرمارودی|اسدی گرمارودی، محمد]]، [[علم برگزیدگان در نقل و عقل و عرفان (کتاب)|علم برگزیدگان در نقل و عقل و عرفان]]، وبگاه خطابۀ غدیر؛ [[عسکری امام‌خان|عسکری، امام خان]]، [[منشأ و قلمرو علم امام (پایان‌نامه)|منشأ و قلمرو علم امام]]، فصل پنجم، صفحه؟؟؟</ref>
-==معنای لغوی "کتاب مبین"==
+'''کتاب مبین''' و «امام مبین» همان «لوح محفوظ» یا «علم الهی» است که همه چیز در آن ثبت است. امام مبین [[آگاه]] به همه چیز بوده و تمام اطلاعات در نزد اوست. در [[قرآن کریم]] هرجا از این کتاب نام برده شده، برای بیان احاطۀ علمی [[خداوند]] به موجودات و حوادث جاری جهان است. [[حقیقت]] و اصل [[قرآن]] در لوح محفوظ و کتاب مبین است و غیر از کسانی که از تطهیر ویژۀ الهی و [[مقام عصمت]] برخوردارند، از حقیقت و اصل قرآن [[آگاهی]] ندارند. بر اساس [[روایات]]، [[اهل کساء]] مصادیق [[قطعی]] مطهرون هستند، لذا [[پیامبر اکرم]] {{صل}} و [[اهل بیت]] ایشان از لوح محفوظ [[آگاه]] بودند و یا اگر می‌خواستند آگاه می‌شدند.
-*واژۀ کتاب به معنای آنچه در آن می نویسند و واژه مبین از ریشه «بیان» به معنای کشف و ظهور است.<ref>الصحاح، ج ۵ ، ص ۲۰۸۲ ـ ۲۰۸۳؛ مفردات، ص۱۵۷ ـ ۱۵۸؛ التحقيق، ج۱، ص۳۶۶ ـ ۳۶۷، «بين».</ref> دو واژه «مُبین» و «بیّن» هم معنا هستند؛ اما «مبین» از تأکید بیشتری برخوردار بوده و افزون بر ظهور و انکشاف، از حالت اظهار و کاشفیت برای دیگر اشیا نیز برخوردار است.<ref>لسان العرب، ج ۱، ص ۴۶۲؛ التحقيق، ج ۱، ص ۳۶۷ ـ ۳۶۸.</ref><ref>[http://www.maarefquran.com/maarefLibrary/templates/farsi/dmaarefbooks/Books/4/38.htm دائرة المعارف قرآن کریم، ج ۴، ص: ۲۳۳.]</ref>.
-==چیستی "کتاب مبین" و "امام مبین"==
+== معناشناسی ==
-*مقصود از "کتاب مبین" و "امام مبین" همان "لوح محفوظ" یا "علم الهی" است که همه چیز در آن ثبت است؛<ref>ر.ک. [[علی نمازی شاهرودی|نمازی شاهرودی، علی]]، [[علم غیب ۲ (کتاب)|علم غیب]]، ص ۳۴؛ [[محمد علی رضایی اصفهانی|رضایی اصفهانی، محمد علی]]، تفسیر قرآن مهر، ج ۱۵، ص ۲۳۰ و ج ۱۷، ص ۱۵۶ ـ ۱۵۷؛ [[سید حبیب بخارایی‌زاده|بخارایی زاده، سید حبیب]]، [[علم غیب امامان در آینه عقل (مقاله)|علم غیب امامان از نگاه عقل]]، ص ۱۳۱ و ۱۳۲؛ [[محمد اسدی گرمارودی|اسدی گرمارودی، محمد]]، [[علم برگزیدگان در نقل و عقل و عرفان (کتاب)|علم برگزیدگان در نقل و عقل و عرفان]]، وبگاه خطابۀ غدیر؛ [[عسکری امام‌خان|عسکری، امام خان]]، [[منشأ و قلمرو علم امام (پایان‌نامه)|منشأ و قلمرو علم امام]]، فصل پنجم، صفحه؟؟؟</ref>
+=== معنای لغوی [[امام]] و مبین ===
-*مراد از کتاب مبین مرتبه واقعى اشیاء و تحقق خارجى آنها است که قابل پذیرفتن هیچ‌گونه تغییر نیست.<ref>ر.ک. [[سید محمد حسین طباطبایی|طباطبایی، سید محمد حسین]]، المیزان، ج ۷، ص ۱۷۹ ـ ۱۸۲</ref>
+واژۀ امام از ریشه «ا ـ م ـ م»، معانی مختلفی دارد، از جمله به معنای [[الگو]] و [[پیشوا]] آمده است و واژه مبین از ریشه «بیان» به معنای [[کشف]] و [[ظهور]] است<ref>الصحاح، ج ۵، ص۲۰۸۲ ـ ۲۰۸۳؛ مفردات، ص۱۵۷ ـ ۱۵۸؛ التحقیق، ج۱، ص۳۶۶ ـ ۳۶۷، «بین».</ref>. دو واژه «مُبین» و «بیّن» هم معنا هستند؛ اما «مبین» از تأکید بیشتری برخوردار بوده و افزون بر ظهور و انکشاف، از حالت اظهار و کاشفیت برای دیگر اشیا نیز برخوردار است<ref>لسان العرب، ج ۱، ص۴۶۲؛ التحقیق، ج ۱، ص۳۶۷ ـ ۳۶۸.</ref>.<ref>[[علی معموری|معموری، علی]]، [[امام مبین - معموری (مقاله)|امام مبین]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۴ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم ج۴]]، ص۲۳۳.</ref>
-*امام مبین آگاه به همه چیز بوده و تمام اطلاعات در نزد اوست.<ref>ر.ک. [[علی نمازی شاهرودی|نمازی شاهرودی، علی]]، [[علم غیب ۲ (کتاب)|علم غیب]]، ص ۳۴</ref> به عبارتی دیگر علم الهی همچون کتابی بزرگ بر همۀ هستی احاطه دارد،<ref>ر.ک. [[محمد علی رضایی اصفهانی|رضایی اصفهانی، محمد علی]]، تفسیر قرآن مهر، ج ۱۵، ص ۲۳۰ و ج ۱۷، ص ۱۵۶ ـ ۱۵۷</ref> احاطه و تدبیر خلقتِ جهان و تقدیر و اندازه‌گیری برای هر یک از موجودات.<ref>ر.ک. [[مجید معارف|معارف، مجید]] و دیگر نویسندگان، [[نقد شبهه تعارض آیات علم غیب در قرآن (مقاله)|نقد شبهه تعارض آیات علم غیب در قرآن]]، صفحه؟؟؟</ref> در قرآن کریم هرجا از این کتاب نام برده شده، برای بیان احاطۀ علمی خداوند به اعیان موجودات، و حوادث جاری جهان است.<ref>ر.ک. [[زهرةالسادات میرترابی حسینی|میرترابی حسینی، زهرة السادات]]، [[علم لدنی در قرآن و حدیث (پایان‌نامه)|علم لدنی در قرآن و حدیث]]، ص ۷۷</ref>
-*واژۀ "امام مبین" یعنی پیشوای روشنگر،<ref>ر.ک. [[محمد علی رضایی اصفهانی|رضایی اصفهانی، محمد علی]]، تفسیر قرآن مهر، ج ۱۵، ص ۲۳۰ و ج ۱۷، ص ۱۵۶ ـ ۱۵۷</ref> در یک آیه<ref>سورۀ یس، آیۀ ۱۲: {{متن قرآن|إِنَّا نَحْنُ نُحْيِ الْمَوْتى‏ وَ نَكْتُبُ ما قَدَّمُوا وَ آثارَهُمْ وَ كُلَّ شَيْ‏ءٍ أَحْصَيْناهُ في‏ إِمامٍ مُبين}}</ref> به کار رفته است و واژۀ "کتاب مبین" در دوازده آیه.<ref>مانند: سورۀ مائده، آیۀ ۱۵؛ سورۀ انعام، آیۀ ۵۹؛ سورۀ یونس، آیۀ ۶۱ و ...</ref> از قرآن کریم به‌ روشنی به دست می‌آید همۀ وقایع عالم طبیعت در کتاب مبین ثبت و ضبط شده است: {{متن قرآن|وَلاَ حَبَّةٍ فِي ظُلُمَاتِ الأَرْضِ وَلاَ رَطْبٍ وَلاَ يَابِسٍ إِلاَّ فِي كِتَابٍ مُّبِين}}<ref>سورۀ انعام، آیۀ ۵۹</ref> کتاب مبین هرچه باشد، غیر از واقعیت‌ها و حوادث خارجی است و بر آنها تقدم دارد و پس از فانی و سپری شدن آنها نیز باقی است<ref>ر.ک. [[سید محمد حسین طباطبایی|طباطبایی، سید محمد حسین]]، المیزان، ج ۷، ص ۱۷۹ ـ ۱۸۲</ref>.<ref>ر.ک. [[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[وحی نبوی (کتاب)|وحی نبوی]]، ص ۲۰۷ـ ۲۰۸؛ [[محمد باقر تحریری|تحریری، محمد باقر]]، [[جلوه‌های لاهوتی (کتاب)|جلوه‌های لاهوتی]]، ج ۱، ص ۱۲۶؛ [[مجید معارف|معارف، مجید]] و دیگر نویسندگان، [[نقد شبهه تعارض آیات علم غیب در قرآن (مقاله)|نقد شبهه تعارض آیات علم غیب در قرآن]]، صفحه؟؟؟؛ [[زهرةالسادات میرترابی حسینی|میرترابی حسینی، زهرة السادات]]، [[علم لدنی در قرآن و حدیث (پایان‌نامه)|علم لدنی در قرآن و حدیث]]، ص ۷۷</ref> و در امام مبین که [[لوح محفوظ]] است تفصیل قضای الهی ثبت گردیده است<ref>ر.ک. [[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[وحی نبوی (کتاب)|وحی نبوی]]، ص ۲۰۷ـ ۲۰۸</ref> و لذاست که این کتاب نمی تواند اوراق جسمانی باشد زیرا امور جسمانی توان ثبت تمامی حقایق خودش را ندارد، چه رسد به این که تمامی اشیاء را تا ابد ثبت نماید.<ref>ر.ک. [[محمد باقر تحریری|تحریری، محمد باقر]]، [[جلوه‌های لاهوتی (کتاب)|جلوه‌های لاهوتی]]، ج ۱، ص ۱۲۶</ref> باید دانست خداوند این علم را به انبیاء و اولیاء و قدیسان تعلیم فرموده است.<ref>ر.ک. [[مجید معارف|معارف، مجید]] و دیگر نویسندگان، [[نقد شبهه تعارض آیات علم غیب در قرآن (مقاله)|نقد شبهه تعارض آیات علم غیب در قرآن]]، صفحه؟؟؟</ref>
-=="کتاب مبین" و علم معصوم==
+=== معناشناسی «کتاب مبین» و «امام مبین» ===
-*قرآن کریم کتاب نازل الهی است که از لوح محفوظ<ref>سورۀ بروج، آیۀ ۲۱ و ۲۲</ref> و کتاب مکنون<ref>سورۀ واقعه، آیۀ ۷۷ و ۷۸</ref> سرچشمه گرفته است؛ یعنی حقیقت و اصل قرآن در لوح محفوظ و کتاب مبین است و غیر از کسانی که از تطهیر ویژۀ الهی و مقام [[عصمت]] برخوردارند، از حقیقت و اصل قرآن آگاهی ندارند.<ref>سورۀ واقعه، آیۀ ۷۸ و ۷۹</ref> بر اساس احادیث مسلّم و مورد قبول مسلمین، اهل کساء مصادیق قطعی مطهرون هستند<ref>ر.ک. میلانی، سید علی، نفحات الازهار، ج ۲۰، ص ۷۶ و ۱۱۰</ref>.<ref>ر.ک. [[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[وحی نبوی (کتاب)|وحی نبوی]]، ص ۲۰۷ـ ۲۰۸</ref> لذا [[پیامبر اکرم]] {{صل}} و [[اهل بیت]] {{عم}} ایشان از [[لوح محفوظ]] آگاه بودند و یا اگر می خواستند آگاه می شدند.<ref>ر.ک. [[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[وحی نبوی (کتاب)|وحی نبوی]]، ص ۲۰۷ـ ۲۰۸</ref> در برخی از روایات<ref>ر.ک. [[سید حبیب بخارایی‌زاده|بخارایی زاده، سید حبیب]]، [[علم غیب امامان در آینه عقل (مقاله)|علم غیب امامان از نگاه عقل]]، ص ۱۳۱ و ۱۳۲؛ [[سید محمد نجفی یزدی|نجفی یزدی، سید محمد]]، [[پیشگویی‌های امیرالمؤمنین ع‍ل‍ی‌ ب‍ن‌ اب‍ی‌ طال‍ب‌ (کتاب)|پیشگویی‌های امیرالمؤمنین ع‍ل‍ی‌ ب‍ن‌ اب‍ی‌ طال‍ب‌]]، ص ۲۶ و ۲۷؛ [[احد ایمانی|ایمانی، احد]]، وبگاه بهترین سخن‌ها</ref> "امام مبین" بر [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} تطبیق شده است،<ref>ر.ک. [[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[وحی نبوی (کتاب)|وحی نبوی]]، ص ۲۰۷ـ ۲۰۸؛ [[سید نورالدین شریعتمدار جزایری|شریعتمدار جزایری، سید نورالدین]]، [[امام حسین و علم به شهادت (مقاله)|امام حسین و علم به شهادت]]، ص ۱۱؛ [[سید محمد رضوی|رضوی، سید محمد]]، [[هدی صدری ارحامی|صدری ارحامی، هدی]]، [[معناشناسی واژه کتاب و رابطه آن با قرآن (مقاله)|معناشناسی واژه کتاب و رابطۀ آن با قرآن]]، ص ۸۰ ـ ۸۱</ref> مانند: [[امام باقر]] {{ع}} فرمودند:<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، امالی، ص ۱۷۰</ref> «وقتی آیۀ {{متن قرآن|وَكُلَّ شَيْءٍ أَحْصَيْنَاهُ فِي إِمَامٍ مُبِينٍ»}} نازل گشت، دو تن برخاسته پرسیدند: ای رسول خدا آن تورات است؟ فرمود: نه. پرسیدند: انجیل است؟ فرمود: نه. پرسیدند: قرآن است؟ فرمود: نه. در این هنگام [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} تشریف آوردند. پس رسول خدا {{صل}} فرمود: او، این است، همانا او امامی است که خداوند تبارک و تعالی علم همه چیز را در او احصاء فرموده است.»<ref>ر.ک. [[سید حبیب بخارایی‌زاده|بخارایی زاده، سید حبیب]]، [[علم غیب امامان در آینه عقل (مقاله)|علم غیب امامان از نگاه عقل]]، ص ۱۳۱ و ۱۳۲؛ [[سید محمد نجفی یزدی|نجفی یزدی، سید محمد]]، [[پیشگویی‌های امیرالمؤمنین ع‍ل‍ی‌ ب‍ن‌ اب‍ی‌ طال‍ب‌ (کتاب)|پیشگویی‌های امیرالمؤمنین ع‍ل‍ی‌ ب‍ن‌ اب‍ی‌ طال‍ب‌]]، ص ۲۶ و ۲۷</ref>
+مقصود از «امام مبین» و «کتاب مبین» همان «لوح محفوظ» یا «علم الهی» است که همه چیز در آن ثبت است. امام مبین [[آگاه]] به همه چیز بوده و تمام اطلاعات در نزد اوست، به عبارتی دیگر [[علم الهی]] همچون [[کتابی]] بزرگ بر همۀ هستی احاطه دارد، احاطه و [[تدبیر]] خلقتِ [[جهان]] و تقدیر و اندازه‌گیری برای هر یک از موجودات. در [[قرآن کریم]] هرجا از این کتاب نام برده شده، برای بیان احاطۀ [[علمی]] [[خداوند]] به اعیان موجودات، و حوادث جاری جهان است<ref>ر.ک: [[علی نمازی شاهرودی|نمازی شاهرودی]]، [[علم غیب ۲ (کتاب)|علم غیب]]، ص۳۴؛ [[محمد علی رضایی اصفهانی|رضایی اصفهانی، محمد علی]]، تفسیر قرآن مهر، ج ۱۵، ص۲۳۰ و ج ۱۷، ص۱۵۶ ـ ۱۵۷؛ [[سید حبیب بخارایی‌زاده|بخارایی‌زاده، سید حبیب]]، [[علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت (پایان‌نامه)|علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت]]، ص۱۳۱ و ۱۳۲؛ [[محمد اسدی گرمارودی|اسدی گرمارودی، محمد]]، [[علم برگزیدگان در نقل و عقل و عرفان (کتاب)|علم برگزیدگان در نقل و عقل و عرفان]]، وبگاه خطابۀ غدیر؛ [[عسکری امام‌خان|امام‌خان، عسکری]]، [[منشأ و قلمرو علم امام (پایان‌نامه)|منشأ و قلمرو علم امام]]، فصل پنجم؛ [[مجید معارف|معارف، مجید]] و دیگر نویسندگان، [[نقد شبهه تعارض آیات علم غیب در قرآن (مقاله)|نقد شبهه تعارض آیات علم غیب در قرآن]]؛ [[زهرةالسادات میرترابی حسینی|میرترابی حسینی، زهرةالسادات]]، [[علم لدنی در قرآن و حدیث (پایان‌نامه)|علم لدنی در قرآن و حدیث]]، ص۷۷.</ref>
-==جستارهای وابسته==
+مراد از کتاب مبین مرتبه واقعى اشیاء و تحقق خارجى آنها است که قابل پذیرفتن هیچ‌گونه [[تغییر]] نیست<ref>طباطبایی، سید محمد حسین]]، المیزان، ج ۷، ص۱۷۹ ـ ۱۸۲.</ref>
+واژۀ «امام مبین» یعنی پیشوای روشنگر در یک [[آیه]]<ref>سورۀ یس، آیۀ ۱۲: {{متن قرآن|إِنَّا نَحْنُ نُحْيِ الْمَوْتى‏ وَ نَكْتُبُ ما قَدَّمُوا وَ آثارَهُمْ وَ كُلَّ شَيْ‏ءٍ أَحْصَيْناهُ في‏ إِمامٍ مُبين}}.</ref> به کار رفته است و واژۀ «کتاب مبین» در دوازده آیه<ref>مانند: سورۀ مائده، آیۀ ۱۵؛ سورۀ انعام، آیۀ ۵۹؛ سورۀ یونس، آیۀ ۶۱ و... .</ref>. از قرآن کریم به‌ روشنی به دست می‌آید همۀ وقایع عالم طبیعت در کتاب مبین ثبت و ضبط شده است: {{متن قرآن|وَلاَ حَبَّةٍ فِي ظُلُمَاتِ الأَرْضِ وَلاَ رَطْبٍ وَلاَ يَابِسٍ إِلاَّ فِي كِتَابٍ مُّبِين}}<ref>«و هیچ دانه‏‌اى در تاريکیی‌هاى زمين و هیچ‌تر و خشکی نیست مگر اینکه در کتابی روشن ثبت است» سورۀ انعام، آیۀ ۵۹.</ref>. کتاب مبین هرچه باشد، غیر از واقعیت‌ها و حوادث خارجی است و بر آنها تقدم دارد و پس از فانی و سپری شدن آنها نیز باقی است<ref>طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، ج ۷، ص۱۲۴ ـ ۱۲۷.</ref> و در امام مبین که [[لوح محفوظ]] است تفصیل [[قضای الهی]] ثبت گردیده است و لذاست که این کتاب نمی‌تواند اوراق جسمانی باشد زیرا امور جسمانی توان ثبت تمامی [[حقایق]] خودش را ندارد، چه رسد به اینکه تمامی اشیاء را تا ابد ثبت نماید. باید دانست [[خداوند]] این [[علم]] را به [[انبیاء]] و [[اولیاء]] و قدیسان [[تعلیم]] فرموده است<ref>ر.ک: [[محمد علی رضایی اصفهانی|رضایی اصفهانی، محمد علی]]، تفسیر قرآن مهر، ج ۱۷، ص۱۵۶ ـ ۱۵۷؛ [[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[وحی نبوی (کتاب)|وحی نبوی]]، ص۲۰۷ ـ ۲۰۸؛ [[محمد باقر تحریری|تحریری، محمد باقر]]، [[جلوه‌های لاهوتی (کتاب)|جلوه‌های لاهوتی]]، ج ۱، ص۱۲۶؛ [[مجید معارف|معارف، مجید]] و دیگر نویسندگان، [[نقد شبهه تعارض آیات علم غیب در قرآن (مقاله)|نقد شبهه تعارض آیات علم غیب در قرآن]]؛ [[زهرةالسادات میرترابی حسینی|میرترابی حسینی، زهرةالسادات]]، [[علم لدنی در قرآن و حدیث (پایان‌نامه)|علم لدنی در قرآن و حدیث]]، ص۷۷</ref>.
+== [[روایات]] و "[[امام مبین]]"==
+{{اصلی|کتاب مبین در حدیث}}
+دربارۀ امام مبین روایات مختلفی وارد شده است که برخی از آنها امام مبین را بر [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} تطبیق کرده‌اند مانند:
+# [[امام باقر]] {{ع}} فرمودند: "وقتی آیۀ {{متن قرآن|وَكُلَّ شَيْءٍ أَحْصَيْنَاهُ فِي إِمَامٍ مُبِينٍ}} نازل گشت، دو تن برخاسته پرسیدند: ای [[رسول خدا]] آن [[تورات]] است؟ فرمود: نه. پرسیدند: [[انجیل]] است؟ فرمود: نه. پرسیدند: [[قرآن]] است؟ فرمود: نه. در این هنگام امیرالمؤمنین {{ع}} تشریف آوردند. پس رسول خدا {{صل}} فرمود: او، این است، همانا او امامی است که [[خداوند تبارک و تعالی]] [[علم]] همه چیز را در او احصاء فرموده است"<ref>{{متن حدیث|عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ الْبَاقِرِ {{ع}}قَالَ لَمَّا نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَةُ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ صوَ کُلَّ شَیْ‏ءٍ أَحْصَیْناهُ فِی إِمامٍ مُبِینٍ قَامَ رَجُلَانِ مِنْ مَجْلِسِهِمَا فَقَالا یَا رَسُولَ اللَّهِ هُوَ التَّوْرَاةُ قَالَ لَا قَالا فَهُوَ الْإِنْجِیلُ قَالَ لَا قَالا فَهُوَ الْقُرْآنُ قَالَ لَا قَالَ فَأَقْبَلَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ {{ع}}فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صهُوَ هَذَا إِنَّهُ الْإِمَامُ الَّذِی أَحْصَی اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی فِیهِ عِلْمَ کُلِّ شَیْ‏ءٍ}}؛ شیخ صدوق، محمد بن علی، امالی، ص۱۷۰.</ref>
+# در [[خطبه غدیریه]] [[رسول اکرم]] {{صل}} فرمودند: "ای [[مردم]]، هیچ [[علمی]] نیست مگر آنکه [[خداوند]] در من احصاء نموده است و همه علم من در [[امام]] [[متقیان]] احصاء شده و هیچ علمی نیست مگر آنکه من به [[علی]] آموختم و او امام مبین است"<ref>{{متن حدیث|مَعَاشِرَ النَّاسِ‏ مَا مِنْ‏ عِلْمٍ‏ إِلَّا وَ قَدْ أَحْصَاهُ‏ اللَّهُ‏ فِیَ‏ وَ کُلُ‏ عِلْمٍ‏ عَلِمْتُ‏ فَقَدْ أَحْصَیْتُهُ‏ فِی‏ إِمَامِ‏ الْمُتَّقِینَ‏ وَ مَا مِنْ‏ عِلْمٍ‏ إِلَّا عَلَّمْتُهُ‏ عَلِیّاً وَ هُوَ الْإِمَامُ‏ الْمُبِین‏‏‏‏}}؛ طبرسی، احمد بن علی، احتجاج، ج ۱، ص۶۰.</ref>.<ref>ر.ک: [[سید حبیب بخارایی‌زاده|بخارایی‌زاده، سید حبیب]]، [[علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت (پایان‌نامه)|علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت]]، ص۱۳۱ و ۱۳۲؛ [[سید محمد نجفی یزدی|نجفی یزدی، سید محمد]]، [[پیشگویی‌های امیرالمؤمنین ع‍ل‍ی‌ ب‍ن‌ اب‍ی‌ طال‍ب‌ (کتاب)|پیشگویی‌های امیرالمؤمنین ع‍ل‍ی‌ ب‍ن‌ اب‍ی‌ طال‍ب‌]]، ص۲۶ و ۲۷.</ref>
+== «امام مبین» و [[علم معصوم]] ==
+[[قرآن کریم]] کتاب نازل الهی است که از [[لوح محفوظ]]<ref>سورۀ بروج، آیۀ ۲۱ و ۲۲.</ref> و کتاب مکنون<ref>سورۀ واقعه، آیۀ ۷۷ و ۷۸.</ref> سرچشمه گرفته است؛ یعنی [[حقیقت]] و اصل [[قرآن]] در لوح محفوظ و کتاب مبین است و غیر از کسانی که از تطهیر ویژۀ الهی و [[مقام عصمت]] برخوردارند، از حقیقت و اصل قرآن [[آگاهی]] ندارند<ref>سورۀ واقعه، آیۀ ۷۸ و ۷۹.</ref>. بر اساس [[احادیث]] مسلّم و مورد قبول [[مسلمین]]، [[اهل کساء]] مصادیق [[قطعی]] [[مطهرون]] هستند<ref>میلانی، سید علی، نفحات الازهار، ج ۲۰، ص۷۶ و ۱۱۰.</ref>، لذا [[پیامبر اکرم]] {{صل}} و [[اهل بیت]] ایشان از لوح محفوظ [[آگاه]] بودند و یا اگر می‌خواستند آگاه می‌شدند. در برخی از [[روایات]] «امام مبین» بر [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} تطبیق شده است، مانند اینکه [[امام باقر]] {{ع}} فرمودند: "وقتی آیۀ {{متن قرآن|وَكُلَّ شَيْءٍ أَحْصَيْنَاهُ فِي إِمَامٍ مُبِينٍ}} نازل گشت، دو تن برخاسته پرسیدند: ای [[رسول خدا]] آن [[تورات]] است؟ فرمود: نه. پرسیدند: [[انجیل]] است؟ فرمود: نه. پرسیدند: [[قرآن]] است؟ فرمود: نه. در این هنگام امیرالمؤمنین {{ع}} تشریف آوردند. پس رسول خدا {{صل}} فرمود: او، این است، همانا او امامی است که [[خداوند تبارک و تعالی]] [[علم]] همه چیز را در او احصاء فرموده است"<ref>{{متن حدیث|عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ الْبَاقِرِ {{ع}}قَالَ لَمَّا نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَةُ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ صوَ کُلَّ شَیْ‏ءٍ أَحْصَیْناهُ فِی إِمامٍ مُبِینٍ قَامَ رَجُلَانِ مِنْ مَجْلِسِهِمَا فَقَالا یَا رَسُولَ اللَّهِ هُوَ التَّوْرَاةُ قَالَ لَا قَالا فَهُوَ الْإِنْجِیلُ قَالَ لَا قَالا فَهُوَ الْقُرْآنُ قَالَ لَا قَالَ فَأَقْبَلَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ {{ع}}فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صهُوَ هَذَا إِنَّهُ الْإِمَامُ الَّذِی أَحْصَی اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی فِیهِ عِلْمَ کُلِّ شَیْ‏ءٍ}}؛ شیخ صدوق، محمد بن علی، امالی، ص۱۷۰.</ref>.<ref>ر.ک: [[سید حبیب بخارایی‌زاده|بخارایی‌زاده، سید حبیب]]، [[علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت (پایان‌نامه)|علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت]]، ص۱۳۱ و ۱۳۲؛ [[سید محمد نجفی یزدی|نجفی یزدی، سید محمد]]، [[پیشگویی‌های امیرالمؤمنین ع‍ل‍ی‌ ب‍ن‌ اب‍ی‌ طال‍ب‌ (کتاب)|پیشگویی‌های امیرالمؤمنین ع‍ل‍ی‌ ب‍ن‌ اب‍ی‌ طال‍ب‌]]، ص۲۶ و ۲۷؛ [[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[وحی نبوی (کتاب)|وحی نبوی]]، ص۲۰۷ ـ ۲۰۸؛ [[سید نورالدین شریعتمدار جزایری|شریعتمدار جزایری، سید نورالدین]]، [[امام حسین و علم به شهادت (مقاله)|امام حسین و علم به شهادت]]، ص۱۱؛ [[سید محمد رضوی|رضوی، سید محمد]]، [[هدی صدری ارحامی|صدری ارحامی، هدی]]، [[معناشناسی واژه کتاب و رابطه آن با قرآن (مقاله)|معناشناسی واژه کتاب و رابطه آن با قرآن]]، ص۸۰ ـ ۸۱.</ref>
-=='''[[:رده:آثار امام مبین|منبع‌شناسی جامع کتاب مبین]]'''==
-{{پرسش‌های وابسته}}
-{{ستون-شروع|3}}
-* [[:رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های کتاب مبین|کتاب‌شناسی کتاب مبین]]؛
-* [[:رده:مقاله‌شناسی مقاله‌های کتاب مبین|مقاله‌شناسی کتاب مبین]]؛
-* [[:رده:پایان‌نامه‌شناسی پایان‌نامه‌های کتاب مبین|پایان‌نامه‌شناسی کتاب مبین]].
-{{پایان}}
-{{پایان}}
-==منابع==
-{{پرسش‌های وابسته}}
-{{ستون-شروع|3}}
-*'''[http://www.pasokhgoo.ir/node/56459 وبگاه مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی]'''
-*[[پرونده:93C19166.jpg|22px]] [[علی نمازی شاهرودی|نمازی شاهرودی، علی]]، '''[[علم غیب ۲ (کتاب)|علم غیب]]'''؛
-*[[محمد علی رضایی اصفهانی|رضایی اصفهانی، محمد علی]]، '''تفسیر قرآن مهر'''؛
-*[[پرونده:pajoohesh.jpg|22px]] [[سید حبیب بخارایی‌زاده|بخارایی زاده، سید حبیب]]، '''[[علم غیب امامان در آینه عقل (مقاله)|علم غیب امامان از نگاه عقل]]'''؛
-*[[پرونده:351327661.jpg|22px]] [[محمد اسدی گرمارودی|اسدی گرمارودی، محمد]]، '''[[علم برگزیدگان در نقل و عقل و عرفان (کتاب)|علم برگزیدگان در نقل و عقل و عرفان]]'''؛
-*[[پرونده:5433913604.jpg|22px]] [[عسکری امام‌خان|عسکری، امام خان]]، '''[[منشأ و قلمرو علم امام (پایان‌نامه)|منشأ و قلمرو علم امام]]'''؛
-*[[پرونده:motafsiri.jpg|22px]] [[مجید معارف|معارف، مجید]]، '''[[نقد شبهه تعارض آیات علم غیب در قرآن (مقاله)|نقد شبهه تعارض آیات علم غیب در قرآن]]'''؛
-*[[پرونده:9030760879.jpg|22px]] [[زهرةالسادات میرترابی حسینی|میرترابی حسینی، زهرة السادات]]، '''[[علم لدنی در قرآن و حدیث (پایان‌نامه)|علم لدنی در قرآن و حدیث]]'''؛
-*[[پرونده:11373.jpg|22px]] [[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، '''[[وحی نبوی (کتاب)|وحی نبوی]]'''؛
-*[[پرونده:lahuti1.jpg|22px]] [[محمد باقر تحریری|تحریری، محمد باقر]]، '''[[جلوه‌های لاهوتی (کتاب)|جلوه‌های لاهوتی]]'''؛
-*[[پرونده:10040986.jpg|22px]] [[سید محمد نجفی یزدی|نجفی یزدی، سید محمد]]، '''[[پیشگویی‌های امیرالمؤمنین ع‍ل‍ی‌ ب‍ن‌ اب‍ی‌ طال‍ب‌ (کتاب)|پیشگویی‌های امیرالمؤمنین ع‍ل‍ی‌ ب‍ن‌ اب‍ی‌ طال‍ب‌]]'''؛
-*[[پرونده:1368188.jpg |22px]] [[سید نورالدین شریعتمدار جزایری|شریعتمدار جزایری، سید نورالدین]]، '''[[امام حسین و علم به شهادت (مقاله)|امام حسین و علم به شهادت]]'''؛
-{{پایان}}
-{{پایان}}
 == پرسش‌های وابسته ==
+{{پرسش وابسته}}
 # [[رابطه امام مبین یا کتاب مبین با علم معصوم چیست؟ (پرسش)]]
 # [[رابطه امام مبین یا کتاب مبین با علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)]]
+{{پایان پرسش وابسته}}
-==جستارهای وابسته==
+== جستارهای وابسته ==
+{{مدخل وابسته}}
 * [[علم معصوم]]
 * [[علم غیب معصوم]]
-==پانویس==
+{{پایان مدخل‌ وابسته}}
-{{پانویس2}}
+== منابع ==
+{{منابع}}
+# [[پرونده:000055.jpg|22px]] [[علی معموری|معموری، علی]]، [[امام مبین - معموری (مقاله)|'''امام مبین''']]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۴ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم ج۴]]
+# [[پرونده:93C19166.jpg|22px]] [[علی نمازی شاهرودی|نمازی شاهرودی، علی]]، [[علم غیب ۲ (کتاب)|'''علم غیب''']]
+# [[پرونده:Daneshgaheqom.jpg|22px]] [[سید حبیب بخارایی‌زاده|بخارایی‌زاده، سید حبیب]]، [[علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت (پایان‌نامه)|'''علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت''']]
+# [[پرونده:9030760879.jpg|22px]] [[محمد علی رضایی اصفهانی|رضایی اصفهانی، محمد علی]]، [[تفسیر قرآن مهر (کتاب)|'''تفسیر قرآن مهر''']]
+# [[پرونده:5433913604.jpg|22px]] [[عسکری امام‌خان|امام‌خان، عسکری]]، [[منشأ و قلمرو علم امام (پایان‌نامه)|'''منشأ و قلمرو علم امام''']]
+# [[پرونده:351327661.jpg|22px]] [[محمد اسدی گرمارودی|اسدی گرمارودی، محمد]]، [[علم برگزیدگان در نقل و عقل و عرفان (کتاب)|'''علم برگزیدگان در نقل و عقل و عرفان''']]
+# [[پرونده:motafsiri.jpg|22px]] [[مجید معارف|معارف، مجید]] و دیگر نویسندگان، [[نقد شبهه تعارض آیات علم غیب در قرآن (مقاله)|'''نقد شبهه تعارض آیات علم غیب در قرآن''']]
+# [[پرونده:9030760879.jpg|22px]] [[زهرةالسادات میرترابی حسینی|میرترابی حسینی، زهرةالسادات]]، [[علم لدنی در قرآن و حدیث (پایان‌نامه)|'''علم لدنی در قرآن و حدیث''']]
+# [[پرونده:10040986.jpg|22px]] [[سید محمد نجفی یزدی|نجفی یزدی، سید محمد]]، [[پیشگویی‌های امیرالمؤمنین ع‍ل‍ی‌ ب‍ن‌ اب‍ی‌ طال‍ب‌ (کتاب)|'''پیشگویی‌های امیرالمؤمنین ع‍ل‍ی‌ ب‍ن‌ اب‍ی‌ طال‍ب‌''']]
+# [[پرونده:11373.jpg|22px]] [[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[وحی نبوی (کتاب)|'''وحی نبوی''']]
+# [[پرونده:lahuti1.jpg|22px]] [[محمد باقر تحریری|تحریری، محمد باقر]]، [[جلوه‌های لاهوتی (کتاب)|'''جلوه‌های لاهوتی''']]
+# [[پرونده:1368188.jpg|22px]] [[سید نورالدین شریعتمدار جزایری|شریعتمدار جزایری، سید نورالدین]]، [[امام حسین و علم به شهادت (مقاله)|'''امام حسین و علم به شهادت''']]
+# [[پرونده:9030760879.jpg|22px]] [[سید محمد رضوی|رضوی، سید محمد]]، [[هدی صدری ارحامی|صدری ارحامی، هدی]]، [[معناشناسی واژه کتاب و رابطه آن با قرآن (مقاله)|'''معناشناسی واژه کتاب و رابطه آن با قرآن''']]
+{{پایان منابع}}
+== پانویس ==
+{{پانویس}}
-{{علم معصوم افقی}}
+[[رده:منبع علم معصوم]]
-[[رده:مدخل مرتبط با امام مهدی]]
-[[رده:کتاب مبین]]
 [[رده:مدخل برگرفته از پرسمان]]
 [[رده:مدخل برگرفته از پرسمان علم معصوم]]