امر الهی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-==پانویس== +== پانویس ==)) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = | پرسش مرتبط = }} | ||
< | == واژه‌شناسی لغوی == | ||
< | امر در لغت به دو صورت به‌کار رفته است<ref>المصباح، ص ۲۱؛ مفردات، ص ۸۸؛ قاموس قرآن، ج ۱، ص۱۰۹ ـ ۱۱۰، «امر».</ref>: | ||
# امری که جمع آن "[[اوامر]]" است. این امر ضد [[نهی]]<ref>لسان العرب، ج ۱، ص ۲۰۳، «امر».</ref> و به معنای طلب <ref> المصباح، ص ۲۱، «امر».</ref> و [[فرمان]] بوده و به صورت مصدر و اسم مصدر کاربرد دارد <ref>قاموس قرآن، ج ۱، ص ۱۰۹، «امر».</ref>. | |||
# امری که جمع آن "امور" است. این امر همواره اسم مصدر است و برای آن معناهایی مانند [[شأن]]<ref>مفردات، ص ۸۸.</ref>، حال<ref>المصباح، ص ۲۱، «امر».</ref>، حادثه<ref> لسان العرب، ج ۱، ص ۲۰۴؛ القاموس المحیط، ج ۱، ص ۴۹۳؛ تاج العروس، ج ۶، ص ۳۲، «امر».</ref> و شی‌ء<ref>المنجد، ص ۱۸، «امر».</ref>ذکر شده است. برخی گفته‌اند: بعید نیست معنای اصلی امر معنای نخست بوده و سپس در معنای دوم به‌کار رفته باشد<ref>المیزان، ج ۸، ص ۱۵۰ ـ ۱۵۱.</ref>. برخی نیز معنای واحد در مادّه "ا ـ م ـ ر" را، طلب و [[تکلیف]] همراه با استعلا دانسته‌اند<ref>التحقیق، ج ۱، ص ۱۴۴، «امر».</ref>. | |||
امر الهی دارای دو معناست: | |||
# [[فرمان تشریعی خداوند]]. | |||
# [[امر تکوینی]] و [[شأن]] [[الهی]]<ref> تفسیر صدرالمتالهین، ج ۵، ص ۴۶۹؛ المیزان، ج ۸، ص ۱۵۱.</ref>. | |||
هرگاه [[خداوند]] خواستار تحقق چیزی باشد، اگر آن را به صورت [[فرمان]] به [[بندگان]] خود اعلام کند تا آنان با [[اراده]] خویش آن را محقق سازند، این [[فرمان]]، [[امر تشریعی]] خداست و اگر مستقیما آن را ایجاد کند و [[اراده]] [[بندگان]] دخالتی در تحقق آن نداشته باشد، این ایجاد، [[امر تکوینی]] [[الهی]] است<ref>[[احمد جمالی‌زاده|جمالی‌زاده، احمد]]، [[امر الهی (مقاله)| امر الهی]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۴ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۴، ص 327.</ref>. | |||
== | == مقدمه == | ||
واژه امر و مشتقات آن در [[آیات]] فراوانی به [[خداوند]] نسبت داده شده است و مضمون آن نیز از آیاتی پرشمار که مشتمل بر این واژه و مشتقات آن نیست استفاده می‌شود. این [[آیات]] گاهی با واژه‌هایی دیگر مانند "[[حکم]]" و "[[قضاء]]" و گاهی با صیغه و هیئت امر، به امر الهی پرداخته‌اند. یکی از [[اسمای الهی]] که در برخی از [[دعاها]] وارد شده "آمر" است؛ مانند: "یا آمر"<ref>بحارالانوار، ج ۹۱، ص ۳۹۵.</ref>، "یا آمرا بکلّ خیر"<ref>بحارالانوار، ج ۹۱، ج ۸۸، ص ۳۷۰.</ref>، "یا آمرا بالطّاعة"<ref>المقام الاسنی، ص ۸۶.</ref> و در دعایی صفت "ذی القدرة والأمر" به [[خداوند]] نسبت داده شده است <ref> بحارالانوار، ج ۸۸، ص ۱۹۴.</ref>. در روایاتی نیز به امر الهی اشاره شده است<ref>الکافی، ج ۱، ص ۲۱۶ و ج ۸، ص ۸.</ref><ref>[[احمد جمالی‌زاده|جمالی‌زاده، احمد]]، [[امر الهی (مقاله)| امر الهی]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۴ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۴، ص 327.</ref>. | |||
==امر الهی در [[قرآن]]== | == امر الهی در [[قرآن]] == | ||
==[[فرمان تشریعی خداوند]]== | == [[فرمان تشریعی خداوند]] == | ||
==اوصاف [[فرمان تشریعی]]== | == اوصاف [[فرمان تشریعی]] == | ||
==مصادیق [[فرمان تشریعی]]== | == مصادیق [[فرمان تشریعی]] == | ||
===[[عدالت]]، [[احسان]] و [[انفاق]] به [[خویشاوندان]]=== | === [[عدالت]]، [[احسان]] و [[انفاق]] به [[خویشاوندان]] === | ||
=== [[اسلام]] و [[ایمان]]=== | === [[اسلام]] و [[ایمان]] === | ||
===[[کفر به طاغوت]]=== | === [[کفر به طاغوت]] === | ||
===[[پایداری]] در [[صراط مستقیم]]=== | === [[پایداری]] در [[صراط مستقیم]] === | ||
===[[توحید در عبادت]]=== | === [[توحید در عبادت]] === | ||
===[[صله رحم]] و مانند آن=== | === [[صله رحم]] و مانند آن === | ||
===بازگرداندن امانت‌ها به صاحبانش=== | === بازگرداندن امانت‌ها به صاحبانش === | ||
===[[جهاد]]=== | === [[جهاد]] === | ||
===[[قربانی کردن اسماعیل]]=== | === [[قربانی کردن اسماعیل]] === | ||
===[[اطاعت]] [[جنیان]] از [[سلیمان]]{{ع}}=== | === [[اطاعت]] [[جنیان]] از [[سلیمان]] {{ع}} === | ||
===[[ذبح]] گاو به دست [[بنی اسراییل]]=== | === [[ذبح]] گاو به دست [[بنی اسراییل]] === | ||
==[[امر تکوینی الهی]]== | == [[امر تکوینی الهی]] == | ||
==اوصاف [[امر تکوینی]]== | == اوصاف [[امر تکوینی]] == | ||
==[[فرشتگان]] و [[امر تکوینی]]== | == [[فرشتگان]] و [[امر تکوینی]] == | ||
==[[روح]] و [[امر تکوینی]]== | == [[روح]] و [[امر تکوینی]] == | ||
==مصادیق [[امر تکوینی]]== | == مصادیق [[امر تکوینی]] == | ||
===[[هدایت تکوینی]]=== | === [[هدایت تکوینی]] === | ||
===حوادث طبیعى=== | === حوادث طبیعى === | ||
===مقاربت با [[همسر]]=== | === مقاربت با [[همسر]] === | ||
===[[عذاب]] الهى=== | === [[عذاب]] الهى === | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
#[[پرونده:000055.jpg|22px]] [[احمد جمالی‌زاده|جمالی‌زاده، احمد]]، [[امر الهی (مقاله)| امر الهی]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۴ (کتاب)|'''دائرةالمعارف قرآن کریم ج۴''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
| خط ۶۹: | خط ۷۰: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:امر الهی]] | [[رده:امر الهی]] | ||
[[رده:اصطلاحات قرآنی]] | [[رده:اصطلاحات قرآنی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۷ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۰۶
موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد
واژه‌شناسی لغوی
امر در لغت به دو صورت به‌کار رفته است[۱]:
- امری که جمع آن "اوامر" است. این امر ضد نهی[۲] و به معنای طلب [۳] و فرمان بوده و به صورت مصدر و اسم مصدر کاربرد دارد [۴].
- امری که جمع آن "امور" است. این امر همواره اسم مصدر است و برای آن معناهایی مانند شأن[۵]، حال[۶]، حادثه[۷] و شی‌ء[۸]ذکر شده است. برخی گفته‌اند: بعید نیست معنای اصلی امر معنای نخست بوده و سپس در معنای دوم به‌کار رفته باشد[۹]. برخی نیز معنای واحد در مادّه "ا ـ م ـ ر" را، طلب و تکلیف همراه با استعلا دانسته‌اند[۱۰].
امر الهی دارای دو معناست:
هرگاه خداوند خواستار تحقق چیزی باشد، اگر آن را به صورت فرمان به بندگان خود اعلام کند تا آنان با اراده خویش آن را محقق سازند، این فرمان، امر تشریعی خداست و اگر مستقیما آن را ایجاد کند و اراده بندگان دخالتی در تحقق آن نداشته باشد، این ایجاد، امر تکوینی الهی است[۱۲].
مقدمه
واژه امر و مشتقات آن در آیات فراوانی به خداوند نسبت داده شده است و مضمون آن نیز از آیاتی پرشمار که مشتمل بر این واژه و مشتقات آن نیست استفاده می‌شود. این آیات گاهی با واژه‌هایی دیگر مانند "حکم" و "قضاء" و گاهی با صیغه و هیئت امر، به امر الهی پرداخته‌اند. یکی از اسمای الهی که در برخی از دعاها وارد شده "آمر" است؛ مانند: "یا آمر"[۱۳]، "یا آمرا بکلّ خیر"[۱۴]، "یا آمرا بالطّاعة"[۱۵] و در دعایی صفت "ذی القدرة والأمر" به خداوند نسبت داده شده است [۱۶]. در روایاتی نیز به امر الهی اشاره شده است[۱۷][۱۸].
امر الهی در قرآن
فرمان تشریعی خداوند
اوصاف فرمان تشریعی
مصادیق فرمان تشریعی
عدالت، احسان و انفاق به خویشاوندان
اسلام و ایمان
کفر به طاغوت
پایداری در صراط مستقیم
توحید در عبادت
صله رحم و مانند آن
بازگرداندن امانت‌ها به صاحبانش
جهاد
قربانی کردن اسماعیل
اطاعت جنیان از سلیمان (ع)
ذبح گاو به دست بنی اسراییل
امر تکوینی الهی
اوصاف امر تکوینی
فرشتگان و امر تکوینی
روح و امر تکوینی
مصادیق امر تکوینی
هدایت تکوینی
حوادث طبیعى
مقاربت با همسر
عذاب الهى
منابع
پانویس
- ↑ المصباح، ص ۲۱؛ مفردات، ص ۸۸؛ قاموس قرآن، ج ۱، ص۱۰۹ ـ ۱۱۰، «امر».
- ↑ لسان العرب، ج ۱، ص ۲۰۳، «امر».
- ↑ المصباح، ص ۲۱، «امر».
- ↑ قاموس قرآن، ج ۱، ص ۱۰۹، «امر».
- ↑ مفردات، ص ۸۸.
- ↑ المصباح، ص ۲۱، «امر».
- ↑ لسان العرب، ج ۱، ص ۲۰۴؛ القاموس المحیط، ج ۱، ص ۴۹۳؛ تاج العروس، ج ۶، ص ۳۲، «امر».
- ↑ المنجد، ص ۱۸، «امر».
- ↑ المیزان، ج ۸، ص ۱۵۰ ـ ۱۵۱.
- ↑ التحقیق، ج ۱، ص ۱۴۴، «امر».
- ↑ تفسیر صدرالمتالهین، ج ۵، ص ۴۶۹؛ المیزان، ج ۸، ص ۱۵۱.
- ↑ جمالی‌زاده، احمد، امر الهی، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۴، ص 327.
- ↑ بحارالانوار، ج ۹۱، ص ۳۹۵.
- ↑ بحارالانوار، ج ۹۱، ج ۸۸، ص ۳۷۰.
- ↑ المقام الاسنی، ص ۸۶.
- ↑ بحارالانوار، ج ۸۸، ص ۱۹۴.
- ↑ الکافی، ج ۱، ص ۲۱۶ و ج ۸، ص ۸.
- ↑ جمالی‌زاده، احمد، امر الهی، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۴، ص 327.