تسلیط: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-==پانویس== +== پانویس ==)) |
|||
| (۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[تسلیط در قرآن]] - [[تسلیط در حدیث]] - [[تسلیط در فقه سیاسی]] | پرسش مرتبط = تسلیط (پرسش)}} | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
*تسلیط: تسلط یافتن<ref>حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۴۲۰.</ref>، سلطه دادن و چیره ساختن<ref>بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۳۵.</ref>. اصل آن "سلط" به معنای [[قوّت]] و [[زور]]<ref>ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۳، ص۹۵.</ref>، تمکن با [[برتری]] و تفوّق<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۵، ص۱۷۸.</ref> (قهری یا غیرقهری). | * تسلیط: تسلط یافتن<ref>حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۴۲۰.</ref>، سلطه دادن و چیره ساختن<ref>بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۳۵.</ref>. اصل آن "سلط" به معنای [[قوّت]] و [[زور]]<ref>ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۳، ص۹۵.</ref>، تمکن با [[برتری]] و تفوّق<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۵، ص۱۷۸.</ref> (قهری یا غیرقهری). | ||
*{{متن قرآن|وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَسَلَّطَهُمْ عَلَيْكُمْ فَلَقَاتَلُوكُمْ}}<ref>«و اگر خداوند می‌خواست آنان را بر شما چیرگی می‌داد و با شما به نبرد می‌پرداختند» سوره نساء، آیه ۹۰.</ref>. | *{{متن قرآن|وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَسَلَّطَهُمْ عَلَيْكُمْ فَلَقَاتَلُوكُمْ}}<ref>«و اگر خداوند می‌خواست آنان را بر شما چیرگی می‌داد و با شما به نبرد می‌پرداختند» سوره نساء، آیه ۹۰.</ref>. | ||
*"سلطه" در [[قرآن کریم]] به [[خداوند]] نسبت داده شده است و [[سلطه]] [[انسان‌ها]] بر یکدیگر یا افراد خاص (مانند [[انبیا]]) به [[اراده]] و [[اذن الهی]] بوده است: {{متن قرآن|اللَّهَ يُسَلِّطُ رُسُلَهُ عَلَى مَنْ يَشَاءُ}}<ref>«خداوند پیامبرانش را بر هر کس بخواهد چیره می‌گرداند» سوره حشر، آیه ۶.</ref> و {{متن قرآن|وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَسَلَّطَهُمْ عَلَيْكُمْ فَلَقَاتَلُوكُمْ}}<ref>«و اگر خداوند می‌خواست آنان را بر شما چیرگی می‌داد و با شما به نبرد می‌پرداختند» سوره نساء، آیه ۹۰.</ref>؛ لذا در [[اندیشه سیاسی اسلام]]، قاعده‌ای تحت عنوان "اصل عدم سلطه" [[انسان‌ها]] بر یکدیگر وجود دارد که هرگونه [[سلطه]] [[انسانی]] را بر یکدیگر [[نفی]] می‌کند؛ مگر اینکه از جانب [[شرع]] یا [[عقل]]، حکمی بر [[سلطه پذیری]] یا [[سلطه]] بخشی صادر شده باشد. | *"سلطه" در [[قرآن کریم]] به [[خداوند]] نسبت داده شده است و [[سلطه]] [[انسان‌ها]] بر یکدیگر یا افراد خاص (مانند [[انبیا]]) به [[اراده]] و [[اذن الهی]] بوده است: {{متن قرآن|اللَّهَ يُسَلِّطُ رُسُلَهُ عَلَى مَنْ يَشَاءُ}}<ref>«خداوند پیامبرانش را بر هر کس بخواهد چیره می‌گرداند» سوره حشر، آیه ۶.</ref> و {{متن قرآن|وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَسَلَّطَهُمْ عَلَيْكُمْ فَلَقَاتَلُوكُمْ}}<ref>«و اگر خداوند می‌خواست آنان را بر شما چیرگی می‌داد و با شما به نبرد می‌پرداختند» سوره نساء، آیه ۹۰.</ref>؛ لذا در [[اندیشه سیاسی اسلام]]، قاعده‌ای تحت عنوان "اصل عدم سلطه" [[انسان‌ها]] بر یکدیگر وجود دارد که هرگونه [[سلطه]] [[انسانی]] را بر یکدیگر [[نفی]] می‌کند؛ مگر اینکه از جانب [[شرع]] یا [[عقل]]، حکمی بر [[سلطه پذیری]] یا [[سلطه]] بخشی صادر شده باشد. | ||
*در [[علم | * در [[علم سیاست]] [[سلطه]] رابطه‌ای آمیخته به [[قدرت]] بین دو فرد، دو گروه یا دو [[دولت]] است که به موجب آن، یک طرف بر طرف دیگر مسلط گردد. [[سلطه]]، [[مظهر]] [[عینی]] و ملموس [[قدرت]] است. در اساسِ هر [[سلطه]] [[سیاسی]] رابطه [[فرماندهی]] و [[فرمانبری]] وجود دارد<ref>علی‌اکبر آقابخشی و مینو افشاری‌راد، فرهنگ علوم سیاسی، ص۱۲۶.</ref><ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص:۱۸۳.</ref>. | ||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۱۶: | خط ۱۳: | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
{{ | {{مدخل وابسته}} | ||
* [[سلطه]] | * [[سلطه]] | ||
* [[ریاست]] | * [[ریاست]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۶ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۳۸
تسلیط از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: تسلیط در قرآن - تسلیط در حدیث - تسلیط در فقه سیاسی - پرسش‌های مرتبطمقدمه
- تسلیط: تسلط یافتن[۱]، سلطه دادن و چیره ساختن[۲]. اصل آن "سلط" به معنای قوّت و زور[۳]، تمکن با برتری و تفوّق[۴] (قهری یا غیرقهری).
- ﴿وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَسَلَّطَهُمْ عَلَيْكُمْ فَلَقَاتَلُوكُمْ﴾[۵].
- "سلطه" در قرآن کریم به خداوند نسبت داده شده است و سلطه انسان‌ها بر یکدیگر یا افراد خاص (مانند انبیا) به اراده و اذن الهی بوده است: ﴿اللَّهَ يُسَلِّطُ رُسُلَهُ عَلَى مَنْ يَشَاءُ﴾[۶] و ﴿وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَسَلَّطَهُمْ عَلَيْكُمْ فَلَقَاتَلُوكُمْ﴾[۷]؛ لذا در اندیشه سیاسی اسلام، قاعده‌ای تحت عنوان "اصل عدم سلطه" انسان‌ها بر یکدیگر وجود دارد که هرگونه سلطه انسانی را بر یکدیگر نفی می‌کند؛ مگر اینکه از جانب شرع یا عقل، حکمی بر سلطه پذیری یا سلطه بخشی صادر شده باشد.
- در علم سیاست سلطه رابطه‌ای آمیخته به قدرت بین دو فرد، دو گروه یا دو دولت است که به موجب آن، یک طرف بر طرف دیگر مسلط گردد. سلطه، مظهر عینی و ملموس قدرت است. در اساسِ هر سلطه سیاسی رابطه فرماندهی و فرمانبری وجود دارد[۸][۹].
منابع
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۴۲۰.
- ↑ بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۳۵.
- ↑ ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۳، ص۹۵.
- ↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۵، ص۱۷۸.
- ↑ «و اگر خداوند می‌خواست آنان را بر شما چیرگی می‌داد و با شما به نبرد می‌پرداختند» سوره نساء، آیه ۹۰.
- ↑ «خداوند پیامبرانش را بر هر کس بخواهد چیره می‌گرداند» سوره حشر، آیه ۶.
- ↑ «و اگر خداوند می‌خواست آنان را بر شما چیرگی می‌داد و با شما به نبرد می‌پرداختند» سوره نساء، آیه ۹۰.
- ↑ علی‌اکبر آقابخشی و مینو افشاری‌راد، فرهنگ علوم سیاسی، ص۱۲۶.
- ↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص:۱۸۳.