اشرس بن حسان بکری: تفاوت میان نسخه‌ها
(←منابع) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = اصحاب امام علی | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[اشرس بن حسان بکری در تاریخ اسلامی]] - [[اشرس بن حسان بکری در تراجم و رجال]]| پرسش مرتبط = }} | ||
{{جعبه اطلاعات اصحاب | |||
| نام = اشرس بن حسان بکری | |||
| مشهور به = | |||
| نام تصویر = تصویر قدیمی از مسجد کوفه.jpg | |||
| عرض تصویر = | |||
| توضیح تصویر = تصویر قدیمی از مسجد کوفه | |||
| نام کامل = اشرس بن حسان بکری | |||
| نام‌های دیگر = | |||
| جنسیت = مرد | |||
| کنیه = | |||
| لقب = | |||
| اهل = | |||
| از قبیله = [[بکر بن وائل]] | |||
| از تیره = | |||
| پدر = | |||
| مادر = | |||
| همسر = | |||
| پسر = | |||
| دختر = | |||
| خواهر = | |||
| برادر = | |||
| خویشاوندان = | |||
| وابستگان = | |||
| تاریخ تولد = | |||
| محل تولد = | |||
| محل زندگی = | |||
| تاریخ درگذشت = | |||
| محل درگذشت = | |||
| تاریخ شهادت = | |||
| محل شهادت = [[شهر انبار]] | |||
| طول عمر = | |||
| محل دفن = | |||
| دین = | |||
| مذهب = | |||
| از اصحاب = [[امام علی]] | |||
| از طبقه = | |||
| در جنگ = | |||
| نقش‌ها = | |||
| فعالیت‌ها = [[کارگزار]] [[حضرت علی]] در [[شهر انبار]] | |||
| علت شهرت = | |||
| علت درگذشت = | |||
| علت شهادت = | |||
| راوی از = | |||
| روایات مشهور = | |||
| مشایخ او = | |||
| راویان از او = | |||
| آخرین راوی از او = | |||
}} | |||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
اشرس بن حسان (یا: حسان بن حسان)، مکنی به ابو حسان از [[راویان مورد وثوق]] و از افاضل [[تابعین]] و از [[اصحاب امیرمؤمنان]] {{ع}} و [[کارگزار امام علی]] در [[شهر انبار]] بود. | |||
[[شهر انبار]] در اصل [[فلوجه]] نام داشت، اما چون کسری آن را [[انبار]] حبوبات قرار داده بود، به [[شهر انبار]] نام گذاری شد. [[معاویه]] که پس از [[جنگ صفین]] همواره به [[فکر]] نابود کردن بلاد تحت [[فرمان]] [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} بود، شش هزار نیرو به [[فرماندهی]] [[سفیان بن عوف غامدی]] برای [[غارت]] و [[تصرف]] [[شهر]] [[هیت]] گسیل داشت و سفارش کرد از آنجا به [[شهر انبار]] و سپس به [[مدائن]] برود و [[شیعیان علی]] {{ع}} را تار و مار کند و [[شهر]] را به [[غارت]] ببرد. [[سفیان بن عوف غامدی]] ابتدا به [[شهر]] [[هیت]] حمله کرد و آن‌چه در آن بود به [[غارت]] برد و چون در [[قتل]] و [[غارت]] مانعی ندید، از آنجا به [[شهر انبار]] رفت، اما اشرس بن حسان که [[حاکم]] آنجا بود، با نیروهای تحت فرمانش به مصاف [[دشمن]] رفت. نیروهایش ابتدا پانصد نفر بودند، که در ادامه [[جنگ]] سی [[صد]] نفر از آنان متفرق شدند و از [[جنگ]] کنار کشیدند و اشرس این مرد با [[فضیلت]] و [[وظیفه]] شناس با همان دویست سرباز باقی مانده صحبت کرد و به کسانی که [[دل]] در گرو [[جهاد]] و [[شهادت]] نداشتند، اجازه داد [[کناره‌گیری]] کنند و تنها با سی نفر از نیروهایش که باقی مانده بودند در میدان [[جنگ]]، در کمال [[صبر]] و [[بردباری]] به [[جهاد]] پرداخت و سرانجام همگی آن سی نفر [[جان]] برکف به [[شهادت]] رسیدند و [[ارواح]] مطهرشان به [[ملکوت]] اعلی پیوست، وقتی این خبر دلخراش و تكان دهنده به [[امیرالمؤمنین علی]] {{ع}} رسید، بسیار ناراحت شد و به [[نخیله]] تشریف فرما شد، مردمی که جمع شده بودند به [[حضرت]] عرض کردند ما به [[دستور]] شما [[دشمن]] را دفع خواهیم کرد، ولی [[حضرت]] آنها را مورد [[نکوهش]] قرار داد و فرمود: «شما نه برای خودتان و نه برای من [[کفایت]] می‌کنید»، اما سرانجام، گروهی به [[فرماندهی]] [[سعید بن قیس]] را به دنبال [[سفیان بن عوف]] خون‌خوار و [[سپاه]] همراه او فرستاد آنان تا [[شهر]] [[هیت]] [[سفیان بن عوف]] را تعقیب کردند اما او را نیافتند و بدون هیچ برخوردی به [[کوفه]] بازگشتند<ref>تاریخ طبری، ج۵، ص۱۳۴ و کامل ابن اثیر، ج۲، ص۴۲۵.</ref>. | |||
البته در نام [[حاکم]] [[شهر انبار]] که به [[شهادت]] رسید، [[اختلاف]] نظر است در [[تاریخ]] [[طبری]] و [[تاریخ]] [[ابن اثیر]]، نام وی، اشرس بن حسان ذکر شده است، اما برخی وی را [[حسان بن حسان]] گفته‌اند. و احتمال دوم در [[کلام]] [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} آمده است زیرا در خطبه‌ای بسیار مهم و کوبنده در امر [[جهاد]] و شکوه از حمله‌های پی در پی نیروهای [[معاویه]] در شهرهای تحت فرمانش و [[مذمت]] [[مردم کوفه]] در کوتاهی در [[مقابله با دشمن]]، و نیز ذکر [[فضایل]] [[حاکم]] [[انبار]] از حسان بن حسان بکری نام بردند و فرمودند: «یکی از [[فرماندهان لشکر]] غارتگر [[معاویه]] به [[شهر]] مرزی [[انبار]] حمله کرده است و فرماندار [[شهر]] [[حسان بن حسان بکری]] را کشته و سربازان و مرزبانان شما را از آن [[سرزمین]] بیرون رانده است»<ref>نهج البلاغه، خطبه ۲۷.</ref>. نام فرماندار [[شهر انبار]] در این [[خطبه]] [[حسان بن حسان]] است، نه اشرس بن حسان، ولكن محتمل است نام اصلی و حسان و اشرس [[لقب]] او بوده است، و به اشرس بن حسان بکری معروف شده، چنان که در [[تاریخ]] [[طبری]] و کامل [[ابن اثیر]] آمده است.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۱ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۱، ص۱۸۲-۱۸۳.</ref> | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
{{ | {{مدخل وابسته}} | ||
* [[کارگزاران خلفا بر انبار]] | * [[کارگزاران خلفا بر انبار]] | ||
* [[کارگزاران امام علی]] | * [[کارگزاران امام علی]] | ||
* [[کارگزاران امام علی بر انبار]] | * [[کارگزاران امام علی بر انبار]] | ||
* [[بکر بن وائل]] (قبیله) | |||
{{پایان مدخل وابسته}} | {{پایان مدخل وابسته}} | ||
| خط ۲۴: | خط ۷۱: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:اعلام]] | [[رده:اعلام]] | ||
[[رده:اصحاب امام علی]] | |||
[[رده:بکر بن وائل]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۹ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۸:۴۸
این مدخل زیرشاخهٔ بحث اصحاب امام علی است. اشرس بن حسان بکری از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: اشرس بن حسان بکری در تاریخ اسلامی - اشرس بن حسان بکری در تراجم و رجال - پرسش مرتبط ندارد| اشرس بن حسان بکری | |
|---|---|
 تصویر قدیمی از مسجد کوفه | |
| نام کامل | اشرس بن حسان بکری |
| جنسیت | مرد |
| از قبیله | بکر بن وائل |
| محل شهادت | شهر انبار |
| از اصحاب | امام علی |
| فعالیت‌های او | کارگزار حضرت علی در شهر انبار |
مقدمه
اشرس بن حسان (یا: حسان بن حسان)، مکنی به ابو حسان از راویان مورد وثوق و از افاضل تابعین و از اصحاب امیرمؤمنان (ع) و کارگزار امام علی در شهر انبار بود. شهر انبار در اصل فلوجه نام داشت، اما چون کسری آن را انبار حبوبات قرار داده بود، به شهر انبار نام گذاری شد. معاویه که پس از جنگ صفین همواره به فکر نابود کردن بلاد تحت فرمان امیرالمؤمنین (ع) بود، شش هزار نیرو به فرماندهی سفیان بن عوف غامدی برای غارت و تصرف شهر هیت گسیل داشت و سفارش کرد از آنجا به شهر انبار و سپس به مدائن برود و شیعیان علی (ع) را تار و مار کند و شهر را به غارت ببرد. سفیان بن عوف غامدی ابتدا به شهر هیت حمله کرد و آن‌چه در آن بود به غارت برد و چون در قتل و غارت مانعی ندید، از آنجا به شهر انبار رفت، اما اشرس بن حسان که حاکم آنجا بود، با نیروهای تحت فرمانش به مصاف دشمن رفت. نیروهایش ابتدا پانصد نفر بودند، که در ادامه جنگ سی صد نفر از آنان متفرق شدند و از جنگ کنار کشیدند و اشرس این مرد با فضیلت و وظیفه شناس با همان دویست سرباز باقی مانده صحبت کرد و به کسانی که دل در گرو جهاد و شهادت نداشتند، اجازه داد کناره‌گیری کنند و تنها با سی نفر از نیروهایش که باقی مانده بودند در میدان جنگ، در کمال صبر و بردباری به جهاد پرداخت و سرانجام همگی آن سی نفر جان برکف به شهادت رسیدند و ارواح مطهرشان به ملکوت اعلی پیوست، وقتی این خبر دلخراش و تكان دهنده به امیرالمؤمنین علی (ع) رسید، بسیار ناراحت شد و به نخیله تشریف فرما شد، مردمی که جمع شده بودند به حضرت عرض کردند ما به دستور شما دشمن را دفع خواهیم کرد، ولی حضرت آنها را مورد نکوهش قرار داد و فرمود: «شما نه برای خودتان و نه برای من کفایت می‌کنید»، اما سرانجام، گروهی به فرماندهی سعید بن قیس را به دنبال سفیان بن عوف خون‌خوار و سپاه همراه او فرستاد آنان تا شهر هیت سفیان بن عوف را تعقیب کردند اما او را نیافتند و بدون هیچ برخوردی به کوفه بازگشتند[۱].
البته در نام حاکم شهر انبار که به شهادت رسید، اختلاف نظر است در تاریخ طبری و تاریخ ابن اثیر، نام وی، اشرس بن حسان ذکر شده است، اما برخی وی را حسان بن حسان گفته‌اند. و احتمال دوم در کلام امیرالمؤمنین (ع) آمده است زیرا در خطبه‌ای بسیار مهم و کوبنده در امر جهاد و شکوه از حمله‌های پی در پی نیروهای معاویه در شهرهای تحت فرمانش و مذمت مردم کوفه در کوتاهی در مقابله با دشمن، و نیز ذکر فضایل حاکم انبار از حسان بن حسان بکری نام بردند و فرمودند: «یکی از فرماندهان لشکر غارتگر معاویه به شهر مرزی انبار حمله کرده است و فرماندار شهر حسان بن حسان بکری را کشته و سربازان و مرزبانان شما را از آن سرزمین بیرون رانده است»[۲]. نام فرماندار شهر انبار در این خطبه حسان بن حسان است، نه اشرس بن حسان، ولكن محتمل است نام اصلی و حسان و اشرس لقب او بوده است، و به اشرس بن حسان بکری معروف شده، چنان که در تاریخ طبری و کامل ابن اثیر آمده است.[۳]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ تاریخ طبری، ج۵، ص۱۳۴ و کامل ابن اثیر، ج۲، ص۴۲۵.
- ↑ نهج البلاغه، خطبه ۲۷.
- ↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۱، ص۱۸۲-۱۸۳.