ابوثعلبه خشنی: تفاوت میان نسخه‌ها

{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[ابوثعلبه خشنی در تراجم و رجال]] - [[ابوثعلبه خشنی در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط  = }}

او با [[کنیه]] مشهور است<ref>ذهبی، سیر أعلام النبلاء، ج۲، ص۵۶۹.</ref> و در مورد نام وی و نام پدرش [[اختلاف]] زیادی وجود دارد. نام‌های وی از این قرار است: «جُرهُم»<ref>بخاری، التاریخ الصغیر، ج۱، ص۱۲۳.</ref>، «جرثوم بن ناشب»، «جرثوم بن لاشب»<ref>بخاری، التاریخ الصغیر، ج۱، ص۱۲۳؛ او «لاشب» را خطا دانسته است.</ref> «جرهم بن ناش»<ref>ابن سعد، ج۷، ص۲۹۱.</ref> «جرثومه بن عبدالکریم»<ref>ابن سعد، ج۷، ص۲۹۱؛ مزی، ج۳۳، ص۱۷۱.</ref>، «جرهم بن باسم»<ref>دولابی، ج۱، ص۱۱۶.</ref>، «جرثوم»، «بن ناشر»، «عمرو بن جرثوم»، «لاشِر بن جرهم»، «لاشر بن حمیر»، «أسود بن جرهم» و «اسود بن جرثومه»<ref>ابن اثیر، ج۵، ص۱۵۵.</ref>. [[ابن حجر]] هم به نقل از مسلم، نام وی را «لاشر بن جرثومه» دانسته است<ref>ابن حجر، ج۵، ص۴۹۸.</ref>.

در انتساب وی به بنوخُشَین اختلافی نیست<ref>ابن اثیر، ج۶، ص۴۳.</ref>. [[سمعانی]]<ref>سمعانی، ج۲، ص۴۲۵- ۴۲۴.</ref> با ذکر [[اختلاف]] در نام ابوثعلبه، شرح حال وی را ذیل سه نام «ابوثعلبه خشنی»، «ابوثعلبه جرثوم بن عمرو خشنی» و برادرش «عمرو بن جرهم خشنی» آورده است. [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، ج۷، ص۵۰.</ref> احتمال یکی بودن [[ابوثعلبه حنفی]] را با خشنی بعید نمی‌داند.

یکی از این تاریخ‌ها، مؤید زمان مسلمان شدن ابوثعلبه هنگام [[سفر]] به خیبر و دیگری مؤید عضویت داشتن وی در شمار اصحاب شجره است. این گزارش مشهور که ابوهریره همراه هیئتی در منطقه خیبر نزد [[رسول خدا]]{{صل}} آمدند<ref>ابن سعد، ج۱، ص۲۶۵؛ واقدی، ج۲، ص۶۳۶.</ref>، این قول را تقویت می‌کند که ابوثعلبه هنگام حرکت [[سپاه]] برای [[غزوه خیبر]]، مسلمان شد و از [[غنایم]] آن سهمی برد<ref>ابن حجر، ج۷، ص۵۱؛ ذهبی، سیر أعلام النبلاء، ج۲، ص۵۶۹.</ref>. از این رو، گزارش دیگری که زمان مسلمان شدن ابو ثعلبه را هنگام عزیمت پیامبر به [[حنین]] گفته است و اینکه او از غنایم حنین سهمی برد<ref>مزی، ج۳۳، ص۱۶۸؛ ابن ماکولا، ج۲، ص۴۶۷.</ref> درست نمی‌نماید؛ زیرا [[سیاق]] عبارت و ترکیب آن، با گزارش مربوط به زمان خیبر یکسان بوده، قطعا تصحیفی میان دو واژه حنین و خیبر صورت گرفته است.

در مورد شرح حال وی از [[منابع تاریخی]]، آگاهی‌های زیادی جز گزارش‌های پراکنده‌ای در [[فتوحات]] به دست نمی‌آید. او در [[فتح]] [[حمص]] در سال پانزده شرکت داشت و نخستین [[نماز جماعت]] [[مسلمانان]] در آنجا، به [[امامت]] وی در کنیسه «[[یوحنا]]» برگزار گردید<ref>باجی، ج۱، ص۴۷۰.</ref>. بر اساس گزارش‌های [[تاریخی]]، او در زمره [[حزب]] [[قاعدین]] به شمار می‌رود؛ زیرا در هیچ یک از جنگ‌های [[دوران خلافت امام علی]]{{ع}}، نه به نفع و نه به ضرر [[امام]] شرکت نکرد<ref>باجی، ج۱، ص۴۷۰.</ref>. همچنین وی از آن اوضاع به [[فتنه]] [[علی]]{{ع}}، و احتمالا از [[جنگ جمل]] به نخستین فتنه تعبیر کرده است<ref>مزی، ج۳۳، ص۱۷۴.</ref>. یکی از اسناد معتبر بر عضویت وی در [[حزب]] [[قاعدین]]، شاید نقل این [[روایت‌ها]] از طریق او از [[پیامبر]] باشد که فرمود: {{متن حدیث| إِذَا رَأَيْتَ شُحّاً مُطَاعاً وَ هَوًى مُتَّبَعاً وَ إِعْجَابَ كُلِّ ذِي رَأْيٍ بِرَأْيِهِ فَعَلَيْكَ بِنَفْسِكَ وَ دَعْ أَمْرَ اَلْعَامَّةِ }}<ref>مزی، ج۲۱، ص۵۶۳.</ref>؛ همچنین [[روایت]] دیگری از پیامبر که فرمود: {{متن حدیث|إنَّ مِنْ ورائِكُمْ أيامَ الصبرِ الصبرُ فيهِنَّ كَقَبْضٍ علَى الجمْرِ}}<ref>بخاری، التاریخ الکبیر، ج۸، ص۴۲۶.</ref>؛ واگذاری امور [[مردم]] به خودشان و [[شکیبایی]] پیشه کردن، نشانه اعتزال اوست.

وی از [[راویان احادیث]] پیامبر است و از [[معاذ بن جبل]] و [[ابوعبیده بن جراح]] نیز روایت کرده است. روایاتش نزد [[شامیان]] است<ref>ابن ماکولا، ج۷، ص۴۲۴.</ref> و بسیاری از [[اهل]] داریا از وی روایت کرده‌اند. [[راویان]] زیادی برای وی نام برده‌اند؛ از آن جمله‌اند: [[ابوادریس خولانی]]، [[جبیر بن نفیر حضرمی]]، [[سعید بن مسیب]]، [[ابورجاء عطاردی]]، [[عطاء بن یزید لیثی]]، [[مکحول شامی]]<ref>ابن عساکر، ج۴۶، ص۳۳۲ و ۴۹۶ و ج۶۶، ص۸۴.</ref>، [[ابوقلابه جرمی]]<ref>دارقطنی، ج۶، ص۳۴۳-۳۲۱.</ref>، [[عبدالله بن عمرو بن عاص]]<ref>مزی، ج۳۳، ص۱۶۸-۱۶۷.</ref> و [[ابوعبیدالله مسلم بن مشکم خزاعی]]<ref>خطیب بغدادی، ج۷، ص۴۴۶.</ref>.

وی نزد پیامبر رفت و درخواست کرد [[فرمان]] واگذاری زمین‌هایی را برایش مرقوم فرماید. [[حضرت]] فرمود: «از [[سرزمین]] [[شام]] برایت می‌نویسم». او با بهت زدگی گفت: [[سوگند]] به آنکه تو را به [[راستی]] و [[حقیقت]] فرستاد، آیا آنچه زیر پای [[شامیان]] است به من وامی‌گذاری! [[پیامبر]] از [[تعجب]] کردن وی به شگفت آمد و با اعجاب به دیگر [[اصحاب]] نگریست که او چه می‌گوید! آنگاه [[فرمان]] [[نامه]] را نوشت. ابوقلابه افزوده [[گمان]] برده می‌شود هنگامی که [[مسلمانان]] به [[شام]] [[راه]] یافتند، ابوثعلبه نامه پیامبر را نشان داد و زمین‌هایی به وی داده شد. در همین گزارش آمده است ابوثعلبه به [[رسول خدا]]{{صل}} می‌گوید: [[مادر]] سرزمینی هستیم که در آن به صید و شکار مشغول‌اند، چه چیزهایی بر ما [[حلال]] و چه [[حرام]] است؟ ما در کنار [[اهل کتاب]] [[زندگی]] می‌کنیم و به ظرف و ظروف آنان نیازمندیم، چه کنیم؟ [[حضرت]] پاسخش را داد و فرمود مادامی که چاره‌ای دارید، از آن فاصله بگیرید و اگر چیزی نیافتید و آنها مورد نیاز بود، با آب [[تطهیر]] و سپس استفاده کنید<ref>دارقطنی، ج۶، ص۳۲۴-۳۱۴؛ ابن عساکر، ج۶۶، ص۱۰۱-۱۰۲.</ref>. [[دارقطنی]] روایاتی را از وی در موضوعات [[حلیت]] صید با سگ شکاری و [[نهی]] پیامبر از خوردن گوشت الاغ اهلی و حیوانات چنگال‌دار آورده است<ref>دولابی، ج۱، ص۳۹؛ دارقطنی، ج۶، ص۳۲۴-۳۱۴.</ref>. ابوثعلبه از [[ابوعبیده جراح]] از پیامبر [[روایت]] کرد: {{متن حدیث| لا يَزالُ هَذَا الْأَمْرِ قائِماً بِالْقِسْطِ حَتَّى يَكُونُ أَوَّلُ مَنْ يَثْلِمُهُ رَجُلُ مِنْ بَنِي أُمَيَّةَ }}<ref>ابن عساکر، ج۶۳، ص۳۳۵، این نظام بر عدالت و برابری استوار است تا مردی از بنی امیه آن را در هم می‌درد.</ref>؛