بحث:رابطه علم غیب با خواب چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'استعباد' به 'استبعاد') |
جز (جایگزینی متن - 'مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامۀ مجازی امامت و ولایت' به 'مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامۀ مجازی امامت و ولایت') |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
==پاسخ اجمالی== | ==پاسخ اجمالی== | ||
==چیستی [[خواب]] و رؤیای صادق== | ==چیستی [[خواب]] و رؤیای صادق== | ||
*[[خواب]] انواع متعددی دارد و از امور فراحسی محسوب میشود که از میان آن خوابی که می‌توان به عنوان واقعیت آن را پذیرفت و به آن ترتیب اثر داد، خوابی است که در لسان [[روایات]] به عنوان [[رؤیای صادق]]، نامیده شده و بخشی از [[نبوت]] است.<ref>ر.ک. سبحانی، جعفر، منشور جاوید، ج ۶، ص ۲۲۸؛ نادم، محمد حسن، علم غیب از نگاه عقل و وحی، صفحه ؟؟؟</ref> خوابهایی که از یک واقعیت جدا از ذهن و محکم گزارش میدهند و ما را با [[جهان]] خارج از خود مربوط می‌سازد و از حقایقی دور از محیط ذهن پرده برمیدارد و به نوعی از خواب‌های [[الهی]] است به آن رویای [[صادق]] می¬گویند.<ref>ر.ک. سبحانی، جعفر، منشور جاوید، ج ۶، ص ۲۲۸؛ هاشمی، سیدعلی، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامۀ مجازی امامت و | *[[خواب]] انواع متعددی دارد و از امور فراحسی محسوب میشود که از میان آن خوابی که می‌توان به عنوان واقعیت آن را پذیرفت و به آن ترتیب اثر داد، خوابی است که در لسان [[روایات]] به عنوان [[رؤیای صادق]]، نامیده شده و بخشی از [[نبوت]] است.<ref>ر.ک. سبحانی، جعفر، منشور جاوید، ج ۶، ص ۲۲۸؛ نادم، محمد حسن، علم غیب از نگاه عقل و وحی، صفحه ؟؟؟</ref> خوابهایی که از یک واقعیت جدا از ذهن و محکم گزارش میدهند و ما را با [[جهان]] خارج از خود مربوط می‌سازد و از حقایقی دور از محیط ذهن پرده برمیدارد و به نوعی از خواب‌های [[الهی]] است به آن رویای [[صادق]] می¬گویند.<ref>ر.ک. سبحانی، جعفر، منشور جاوید، ج ۶، ص ۲۲۸؛ هاشمی، سیدعلی، مکاتبۀ اختصاصی با [[دانشنامۀ مجازی امامت و ولایت]]، پژوهشگران وبگاه پرسمان دانشجویی</ref> همچنین خواب‌های [[صادق]]، برای [[انبیا]] و [[ائمه اطهار]]{{ع}} به عنوان نوعی از [[الهامات]] [[الهی]] است و خود این، جزء قلمرو [[دانش]] [[امام]]{{ع}} است.<ref>ر.ک. مشکی، محمد، بررسی علم امام از دیدگاه شیخ مفید، فصلنامه فلسفی کلامی، ص ۳۱۸</ref> [[خواب]] [[انبیا]] و [[ائمه اطهار]]{{ع}} مطابق با واقع است و آنها افزون بر اینکه در [[بیداری]] از [[عنایات]] [[خداوند]] برخوردارند، در [[خواب]] و [[رؤیا]] نیز از [[تأییدات الهی]] بهره‌مندند و از [[غیب]] [[آگاه]] می‌شوند<ref>ر.ک. سبحانی، سیدمحمدجعفر، منابع علم امامان شیعه، ص ۱۵۰-۱۵۳؛ عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص ۱۷۸؛ هاشمی، سیدعلی، مکاتبۀ اختصاصی با [[دانشنامۀ مجازی امامت و ولایت]]، پژوهشگران وبگاه پرسمان دانشجویی</ref> و مهم‌ترین سرچشمه‌های [[علوم]] [[اهل‌بیت]]{{ع}} [[کتاب خدا]]، آثار [[پیامبر]]{{صل}} [[الهام]] و [[تحدیث]] و [[رؤیای صادق]] است.<ref>ر.ک. عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص ۱۷۸؛ مشکی، محمد، بررسی علم امام از دیدگاه شیخ مفید، فصلنامه فلسفی کلامی، ص ۳۱۸؛ هاشمی، سیدعلی، مکاتبۀ اختصاصی با [[دانشنامۀ مجازی امامت و ولایت]]، پژوهشگران وبگاه پرسمان دانشجویی</ref> برخی<ref>کراجکی، نجم الدین، آدرس ؟؟؟</ref> می‌‌گویند خواب‌های [[پیامبران]] چون در واقع [[وحی]] است، همیشه راست است و خواب‌های [[ائمه]]{{ع}} نیز به منزل [[وحی]] است هرچند [[وحی]] گفته نمی‌شود و لذا جز راست و [[حقیقت]] نیست.<ref>ر.ک. عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص ۱۷۸</ref> | ||
==امکان [[آگاهی]] [[انسان]] از طریق [[خواب]] به غیب== | ==امکان [[آگاهی]] [[انسان]] از طریق [[خواب]] به غیب== | ||
*برای امکان [[آگاهی]] [[انسان]] به [[غیب]] از طریق [[خواب]] گفته شده است: [[نفس]] [[انسان]] هرگاه کاملاً قوی شود و وافی به جوانب کشمکش باشد و بتواند [[حس]] مشترک را از حواس ظاهری خلاص نماید، بعید نیست چنین نفسی بتواند آنچه برایش از ارتباط و اتصال با مبادی غیر مادی در حالت [[خواب]] پیش می‌آید، در حالت [[بیداری]] نیز برایش پیش آید و از عالم غیر مادی در چنین نفسی چیزهایی وارد شود و بعضی از [[امور غیبی]] مربوط به گذشته یا [[آینده]] را [[درک]] نماید.<ref>ر.ک. موسوی، سید امین، گستره علم غیب از دیدگاه ادیان ابراهیمی؛ ص ۱۵۶ و ۱۵۹ و ۱۶۲ و ۱۶۳</ref> | *برای امکان [[آگاهی]] [[انسان]] به [[غیب]] از طریق [[خواب]] گفته شده است: [[نفس]] [[انسان]] هرگاه کاملاً قوی شود و وافی به جوانب کشمکش باشد و بتواند [[حس]] مشترک را از حواس ظاهری خلاص نماید، بعید نیست چنین نفسی بتواند آنچه برایش از ارتباط و اتصال با مبادی غیر مادی در حالت [[خواب]] پیش می‌آید، در حالت [[بیداری]] نیز برایش پیش آید و از عالم غیر مادی در چنین نفسی چیزهایی وارد شود و بعضی از [[امور غیبی]] مربوط به گذشته یا [[آینده]] را [[درک]] نماید.<ref>ر.ک. موسوی، سید امین، گستره علم غیب از دیدگاه ادیان ابراهیمی؛ ص ۱۵۶ و ۱۵۹ و ۱۶۲ و ۱۶۳</ref> | ||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
==نتیجه گیری== | ==نتیجه گیری== | ||
*در نتیجه [[معصوم]]{{ع}} به وسیله خواب های [[صادق]] که از موضوعاتی خبر می‌‌دهد که مربوط به [[آینده]] و حوادث آن است از [[غیب]] مطلع میشود.<ref>ر.ک. سبحانی، جعفر، منشور جاوید، ج ۶، ص ۲۲۸؛ سبحانی، سیدمحمدجعفر، منابع علم امامان شیعه، ص ۱۵۰ ـ ۱۵۳؛ مشکی، محمد، بررسی علم امام از دیدگاه شیخ مفید، فصلنامه فلسفی کلامی، ص ۳۱۸؛ هاشمی، سیدعلی، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامۀ مجازی امامت و | *در نتیجه [[معصوم]]{{ع}} به وسیله خواب های [[صادق]] که از موضوعاتی خبر می‌‌دهد که مربوط به [[آینده]] و حوادث آن است از [[غیب]] مطلع میشود.<ref>ر.ک. سبحانی، جعفر، منشور جاوید، ج ۶، ص ۲۲۸؛ سبحانی، سیدمحمدجعفر، منابع علم امامان شیعه، ص ۱۵۰ ـ ۱۵۳؛ مشکی، محمد، بررسی علم امام از دیدگاه شیخ مفید، فصلنامه فلسفی کلامی، ص ۳۱۸؛ هاشمی، سیدعلی، مکاتبۀ اختصاصی با [[دانشنامۀ مجازی امامت و ولایت]]، پژوهشگران وبگاه پرسمان دانشجویی؛ موسوی، سید امین، گستره علم غیب از دیدگاه ادیان ابراهیمی؛ ص ۱۵۶ و ۱۵۹ و ۱۶۲ و ؟؟؟</ref> | ||
==پاسخ تفصیلی== | ==پاسخ تفصیلی== | ||
==چیستی [[خواب]] و رؤیای صادق== | ==چیستی [[خواب]] و رؤیای صادق== | ||
*[[خواب]] انواع متعددی دارد و از امور فراحسی محسوب میشود که از میان آن خوابی که می‌توان به عنوان واقعیت آن را پذیرفت و به آن ترتیب اثر داد، خوابی است که در لسان [[روایات]] به عنوان [[رؤیای صادق]] نامیده شده و بخشی از [[نبوت]] است.<ref>ر.ک. سبحانی، جعفر، منشور جاوید، ج ۶، ص ۲۲۸؛ نادم، محمد حسن، علم غیب از نگاه عقل و وحی، صفحه ؟؟؟</ref> خوابهایی است که از یک واقعیت جدا از [[اندیشه]] و ذهن، از واقعیتی محکم و [[استوار]] و پابرجا گزارش می‌‌دهد این نوع خواب‌های [[الهی]] است که ما را با [[جهان]] خارج از خود مربوط می‌سازد و از حقایقی دور از محیط ذهن و [[اندیشه]] پرده بر می‌دارد و به نوعی از خواب‌های [[الهی]] است به آن رویای [[صادق]] می‌‌گویند.<ref>ر.ک. سبحانی، جعفر، منشور جاوید، ج ۶، ص ۲۲۸؛ هاشمی، سیدعلی، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامۀ مجازی امامت و | *[[خواب]] انواع متعددی دارد و از امور فراحسی محسوب میشود که از میان آن خوابی که می‌توان به عنوان واقعیت آن را پذیرفت و به آن ترتیب اثر داد، خوابی است که در لسان [[روایات]] به عنوان [[رؤیای صادق]] نامیده شده و بخشی از [[نبوت]] است.<ref>ر.ک. سبحانی، جعفر، منشور جاوید، ج ۶، ص ۲۲۸؛ نادم، محمد حسن، علم غیب از نگاه عقل و وحی، صفحه ؟؟؟</ref> خوابهایی است که از یک واقعیت جدا از [[اندیشه]] و ذهن، از واقعیتی محکم و [[استوار]] و پابرجا گزارش می‌‌دهد این نوع خواب‌های [[الهی]] است که ما را با [[جهان]] خارج از خود مربوط می‌سازد و از حقایقی دور از محیط ذهن و [[اندیشه]] پرده بر می‌دارد و به نوعی از خواب‌های [[الهی]] است به آن رویای [[صادق]] می‌‌گویند.<ref>ر.ک. سبحانی، جعفر، منشور جاوید، ج ۶، ص ۲۲۸؛ هاشمی، سیدعلی، مکاتبۀ اختصاصی با [[دانشنامۀ مجازی امامت و ولایت]]، پژوهشگران وبگاه پرسمان دانشجویی</ref> این قبیل خوابها به اندازهای زیاد است که هرگز نمیتوان آن را [[انکار]] کرد و [[قرآن]] نمونههای پیچیدهای در سوره [[یوسف]] [[نقل]] مینماید. [[پیامبر گرامی اسلام]]{{صل}} درباره این نوع خوابها فرموده است: «[[رؤیای صادق]]، بخشی از [[نبوت]] است».<ref>ر.ک. سبحانی، جعفر، منشور جاوید، ج ۶، ص ۲۲۸؛ هاشمی، سیدعلی، مکاتبۀ اختصاصی با [[دانشنامۀ مجازی امامت و ولایت]]، پژوهشگران وبگاه پرسمان دانشجویی</ref> | ||
*همچنین خواب‌های [[صادق]]، برای [[انبیا]] و [[ائمه اطهار]]{{ع}} به عنوان نوعی از [[الهامات]] [[الهی]]، شامل [[امامان]] نیز میشود که خود این جزء قلمرو [[دانش]] [[امام]]، و همین طور به عنوان منشأ [[علم]] آنان تلقی میشود.<ref>ر.ک. مشکی، محمد، بررسی علم امام از دیدگاه شیخ مفید، فصلنامه فلسفی کلامی، ص ۳۱۸</ref> [[خواب]] [[انبیا]] و [[ائمه اطهار]]{{ع}} مطابق با واقع است و آنها افزون بر اینکه در [[بیداری]] از [[عنایات]] [[خداوند]] برخوردارند، در [[خواب]] و [[رؤیا]] نیز از [[تأییدات الهی]] بهره‌مندند و از [[غیب]] [[آگاه]] می‌شوند<ref>ر.ک. سبحانی، سیدمحمدجعفر، منابع علم امامان شیعه، ص ۱۵۰-۱۵۳؛ عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص ۱۷۸؛ هاشمی، سیدعلی، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامۀ مجازی امامت و | *همچنین خواب‌های [[صادق]]، برای [[انبیا]] و [[ائمه اطهار]]{{ع}} به عنوان نوعی از [[الهامات]] [[الهی]]، شامل [[امامان]] نیز میشود که خود این جزء قلمرو [[دانش]] [[امام]]، و همین طور به عنوان منشأ [[علم]] آنان تلقی میشود.<ref>ر.ک. مشکی، محمد، بررسی علم امام از دیدگاه شیخ مفید، فصلنامه فلسفی کلامی، ص ۳۱۸</ref> [[خواب]] [[انبیا]] و [[ائمه اطهار]]{{ع}} مطابق با واقع است و آنها افزون بر اینکه در [[بیداری]] از [[عنایات]] [[خداوند]] برخوردارند، در [[خواب]] و [[رؤیا]] نیز از [[تأییدات الهی]] بهره‌مندند و از [[غیب]] [[آگاه]] می‌شوند<ref>ر.ک. سبحانی، سیدمحمدجعفر، منابع علم امامان شیعه، ص ۱۵۰-۱۵۳؛ عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص ۱۷۸؛ هاشمی، سیدعلی، مکاتبۀ اختصاصی با [[دانشنامۀ مجازی امامت و ولایت]]، پژوهشگران وبگاه پرسمان دانشجویی</ref> از جمله موارد آن: | ||
#[[ابراهیم]]{{ع}} در [[خواب]] از [[مأموریت]] [[ذبح]] فرزندش [[آگاه]] شد. | #[[ابراهیم]]{{ع}} در [[خواب]] از [[مأموریت]] [[ذبح]] فرزندش [[آگاه]] شد. | ||
#[[پیامبر گرامی اسلام]](صلی [[الله]] علیه و آله ) ورود [[مسلمانان]] به [[مسجدالحرام]] و انجام [[اعمال]] [[عمره]] را در آینه [[رؤیا]] دید. [[امامان معصوم]]{{ع}} نیز بر بسیاری از [[امور غیبی]] از این راه [[آگاه]] می‌شدند و در [[حقانیت]] آن، تردیدی به خود راه نمی‌دادند برای نمونه: | #[[پیامبر گرامی اسلام]](صلی [[الله]] علیه و آله ) ورود [[مسلمانان]] به [[مسجدالحرام]] و انجام [[اعمال]] [[عمره]] را در آینه [[رؤیا]] دید. [[امامان معصوم]]{{ع}} نیز بر بسیاری از [[امور غیبی]] از این راه [[آگاه]] می‌شدند و در [[حقانیت]] آن، تردیدی به خود راه نمی‌دادند برای نمونه: | ||
#[[امام علی]]{{ع}} در [[خواب]] از [[رحلت]] [[سلمان فارسی]] [[آگاهی]] یافت. سپس به [[مدائن]] رفت و به [[غسل]] و [[کفن]] او پرداخت.<ref>ر.ک. هاشمی، سیدعلی، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامۀ مجازی امامت و | #[[امام علی]]{{ع}} در [[خواب]] از [[رحلت]] [[سلمان فارسی]] [[آگاهی]] یافت. سپس به [[مدائن]] رفت و به [[غسل]] و [[کفن]] او پرداخت.<ref>ر.ک. هاشمی، سیدعلی، مکاتبۀ اختصاصی با [[دانشنامۀ مجازی امامت و ولایت]]، پژوهشگران وبگاه پرسمان دانشجویی</ref> در واقع مهم‌ترین سرچشمه‌های [[علوم]] [[اهل‌بیت]]{{ع}} [[کتاب خدا]]، آثار [[پیامبر]]{{صل}} [[الهام]] و [[تحدیث]] و [[رؤیای صادق]] است.<ref>ر.ک. عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص ۱۷۸؛ مشکی، محمد، بررسی علم امام از دیدگاه شیخ مفید، فصلنامه فلسفی کلامی، ص ۳۱۸؛ هاشمی، سیدعلی، مکاتبۀ اختصاصی با [[دانشنامۀ مجازی امامت و ولایت]]، پژوهشگران وبگاه پرسمان دانشجویی</ref> | ||
*برخی<ref>کراجکی، نجم الدین، آدرس ؟؟؟</ref> می گویند خواب‌های [[پیامبران]] چون در واقع [[وحی]] است، همیشه راست است و خواب‌های [[ائمه]]{{ع}} نیز به منزل [[وحی]] است هرچند [[وحی]] گفته نمی‌شود و لذا جز راست و [[حقیقت]] نیست.<ref>ر.ک. عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص ۱۷۸</ref> [[شیخ مفید]] می‌گوید:<ref>نعمان، محمد بن محمد، اوائل المقالات ۳۹-۴۲: «من می‌گویم که رؤیاهـای رسـل و انبیاء و ائمه{{ع}} صادق است، و دروغ نمی‌گویند، و اینکه خدای تعالی آنان را از خـواب‌های پریشان و باطل نگاه می‌دارد، در این خصوص اخبار فراوانی از ایشان رسیده است».</ref> {{عربی|"و أقول إن منامات الرسل و الأنبیاء و الأئمة صادقة لا تکذب و إن الله تعالی عصمهم عن الأحلام و بذلک جاءت الأخبار عنهم"}}<ref>ر.ک. مشکی، محمد، بررسی علم امام از دیدگاه شیخ مفید، فصلنامه فلسفی کلامی، ش ۴۵، ص ۳۱۸</ref> | *برخی<ref>کراجکی، نجم الدین، آدرس ؟؟؟</ref> می گویند خواب‌های [[پیامبران]] چون در واقع [[وحی]] است، همیشه راست است و خواب‌های [[ائمه]]{{ع}} نیز به منزل [[وحی]] است هرچند [[وحی]] گفته نمی‌شود و لذا جز راست و [[حقیقت]] نیست.<ref>ر.ک. عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص ۱۷۸</ref> [[شیخ مفید]] می‌گوید:<ref>نعمان، محمد بن محمد، اوائل المقالات ۳۹-۴۲: «من می‌گویم که رؤیاهـای رسـل و انبیاء و ائمه{{ع}} صادق است، و دروغ نمی‌گویند، و اینکه خدای تعالی آنان را از خـواب‌های پریشان و باطل نگاه می‌دارد، در این خصوص اخبار فراوانی از ایشان رسیده است».</ref> {{عربی|"و أقول إن منامات الرسل و الأنبیاء و الأئمة صادقة لا تکذب و إن الله تعالی عصمهم عن الأحلام و بذلک جاءت الأخبار عنهم"}}<ref>ر.ک. مشکی، محمد، بررسی علم امام از دیدگاه شیخ مفید، فصلنامه فلسفی کلامی، ش ۴۵، ص ۳۱۸</ref> | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
==نتیجه گیری== | ==نتیجه گیری== | ||
*در نتیجه [[معصوم]]{{ع}} به وسیله خواب‌های [[صادق]] که از موضوعاتی خبر می‌‌دهد که مربوط به [[آینده]] و حوادث آن است از [[غیب]] مطلع میشود.<ref>ر.ک. سبحانی، جعفر، منشور جاوید، ج ۶، ص ۲۲۸؛ سبحانی، سیدمحمدجعفر، منابع علم امامان شیعه، ص ۱۵۰ ـ ۱۵۳؛ مشکی، محمد، بررسی علم امام از دیدگاه شیخ مفید، فصلنامه فلسفی کلامی، ص ۳۱۸؛ هاشمی، سیدعلی، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامۀ مجازی امامت و | *در نتیجه [[معصوم]]{{ع}} به وسیله خواب‌های [[صادق]] که از موضوعاتی خبر می‌‌دهد که مربوط به [[آینده]] و حوادث آن است از [[غیب]] مطلع میشود.<ref>ر.ک. سبحانی، جعفر، منشور جاوید، ج ۶، ص ۲۲۸؛ سبحانی، سیدمحمدجعفر، منابع علم امامان شیعه، ص ۱۵۰ ـ ۱۵۳؛ مشکی، محمد، بررسی علم امام از دیدگاه شیخ مفید، فصلنامه فلسفی کلامی، ص ۳۱۸؛ هاشمی، سیدعلی، مکاتبۀ اختصاصی با [[دانشنامۀ مجازی امامت و ولایت]]، پژوهشگران وبگاه پرسمان دانشجویی؛ موسوی، سید امین، گستره علم غیب از دیدگاه ادیان ابراهیمی؛ ص ۱۵۶ و ۱۵۹ و ۱۶۲ و ؟؟؟</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{یادآوری پانویس}} | {{یادآوری پانویس}} | ||
{{پانویس2}} | {{پانویس2}} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۹ مارس ۲۰۲۰، ساعت ۱۵:۳۸
پاسخ اجمالی
چیستی خواب و رؤیای صادق
- خواب انواع متعددی دارد و از امور فراحسی محسوب میشود که از میان آن خوابی که می‌توان به عنوان واقعیت آن را پذیرفت و به آن ترتیب اثر داد، خوابی است که در لسان روایات به عنوان رؤیای صادق، نامیده شده و بخشی از نبوت است.[۱] خوابهایی که از یک واقعیت جدا از ذهن و محکم گزارش میدهند و ما را با جهان خارج از خود مربوط می‌سازد و از حقایقی دور از محیط ذهن پرده برمیدارد و به نوعی از خواب‌های الهی است به آن رویای صادق می¬گویند.[۲] همچنین خواب‌های صادق، برای انبیا و ائمه اطهار(ع) به عنوان نوعی از الهامات الهی است و خود این، جزء قلمرو دانش امام(ع) است.[۳] خواب انبیا و ائمه اطهار(ع) مطابق با واقع است و آنها افزون بر اینکه در بیداری از عنایات خداوند برخوردارند، در خواب و رؤیا نیز از تأییدات الهی بهره‌مندند و از غیب آگاه می‌شوند[۴] و مهم‌ترین سرچشمه‌های علوم اهل‌بیت(ع) کتاب خدا، آثار پیامبر(ص) الهام و تحدیث و رؤیای صادق است.[۵] برخی[۶] می‌‌گویند خواب‌های پیامبران چون در واقع وحی است، همیشه راست است و خواب‌های ائمه(ع) نیز به منزل وحی است هرچند وحی گفته نمی‌شود و لذا جز راست و حقیقت نیست.[۷]
امکان آگاهی انسان از طریق خواب به غیب
- برای امکان آگاهی انسان به غیب از طریق خواب گفته شده است: نفس انسان هرگاه کاملاً قوی شود و وافی به جوانب کشمکش باشد و بتواند حس مشترک را از حواس ظاهری خلاص نماید، بعید نیست چنین نفسی بتواند آنچه برایش از ارتباط و اتصال با مبادی غیر مادی در حالت خواب پیش می‌آید، در حالت بیداری نیز برایش پیش آید و از عالم غیر مادی در چنین نفسی چیزهایی وارد شود و بعضی از امور غیبی مربوط به گذشته یا آینده را درک نماید.[۸]
ادله نقلی: آیات روایات
- آیات[۹] و روایاتی[۱۰] که در آن به ارتباط علم غیب با خواب سخن گفته شده است: آیاتی همچون: ﴿فَلَمَّا بَلَغَ مَعَهُ السَّعْيَ قَالَ يَا بُنَيَّ إِنِّي أَرَى فِي الْمَنَامِ أَنِّي أَذْبَحُكَ﴾[۱۱] [۱۲] و نیز امام صادق(ع) فرمودند: «زمانی که بنده‌ای گرفتار مخالفت با خدا باشد و خداوند خواسته باشد به او خبری برساند در هنگام خواب منظره‌ای به او نشان داده میشود که او را نسبت به آن معصیت منزجر می‌سازد و خواب‌های راستین جزئی از هفتاد جزء نبوت محسوب میشود».[۱۳]
نتیجه گیری
- در نتیجه معصوم(ع) به وسیله خواب های صادق که از موضوعاتی خبر می‌‌دهد که مربوط به آینده و حوادث آن است از غیب مطلع میشود.[۱۴]
پاسخ تفصیلی
چیستی خواب و رؤیای صادق
- خواب انواع متعددی دارد و از امور فراحسی محسوب میشود که از میان آن خوابی که می‌توان به عنوان واقعیت آن را پذیرفت و به آن ترتیب اثر داد، خوابی است که در لسان روایات به عنوان رؤیای صادق نامیده شده و بخشی از نبوت است.[۱۵] خوابهایی است که از یک واقعیت جدا از اندیشه و ذهن، از واقعیتی محکم و استوار و پابرجا گزارش می‌‌دهد این نوع خواب‌های الهی است که ما را با جهان خارج از خود مربوط می‌سازد و از حقایقی دور از محیط ذهن و اندیشه پرده بر می‌دارد و به نوعی از خواب‌های الهی است به آن رویای صادق می‌‌گویند.[۱۶] این قبیل خوابها به اندازهای زیاد است که هرگز نمیتوان آن را انکار کرد و قرآن نمونههای پیچیدهای در سوره یوسف نقل مینماید. پیامبر گرامی اسلام(ص) درباره این نوع خوابها فرموده است: «رؤیای صادق، بخشی از نبوت است».[۱۷]
- همچنین خواب‌های صادق، برای انبیا و ائمه اطهار(ع) به عنوان نوعی از الهامات الهی، شامل امامان نیز میشود که خود این جزء قلمرو دانش امام، و همین طور به عنوان منشأ علم آنان تلقی میشود.[۱۸] خواب انبیا و ائمه اطهار(ع) مطابق با واقع است و آنها افزون بر اینکه در بیداری از عنایات خداوند برخوردارند، در خواب و رؤیا نیز از تأییدات الهی بهره‌مندند و از غیب آگاه می‌شوند[۱۹] از جمله موارد آن:
- ابراهیم(ع) در خواب از مأموریت ذبح فرزندش آگاه شد.
- پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله ) ورود مسلمانان به مسجدالحرام و انجام اعمال عمره را در آینه رؤیا دید. امامان معصوم(ع) نیز بر بسیاری از امور غیبی از این راه آگاه می‌شدند و در حقانیت آن، تردیدی به خود راه نمی‌دادند برای نمونه:
- امام علی(ع) در خواب از رحلت سلمان فارسی آگاهی یافت. سپس به مدائن رفت و به غسل و کفن او پرداخت.[۲۰] در واقع مهم‌ترین سرچشمه‌های علوم اهل‌بیت(ع) کتاب خدا، آثار پیامبر(ص) الهام و تحدیث و رؤیای صادق است.[۲۱]
- برخی[۲۲] می گویند خواب‌های پیامبران چون در واقع وحی است، همیشه راست است و خواب‌های ائمه(ع) نیز به منزل وحی است هرچند وحی گفته نمی‌شود و لذا جز راست و حقیقت نیست.[۲۳] شیخ مفید می‌گوید:[۲۴] "و أقول إن منامات الرسل و الأنبیاء و الأئمة صادقة لا تکذب و إن الله تعالی عصمهم عن الأحلام و بذلک جاءت الأخبار عنهم"[۲۵]
امکان آگاهی انسان از طریق خواب به غیب
- نفس انسانی به گونه‌ای که در حالت خواب به غیب دسترسی پیدا می‌کند، پس مانعی ندارد که این دسترسی در حالت بیداری نیز روی دهد: این استدلال بیان‌گر این است که اجمالاً امکان با خبر شدن از غیب وجود دارد، به این نحو که اگر شناخت از اخبار غیبی در خواب ممکن باشد، امکان اطلاع از آن در بیداری قطعی خواهد بود. و دلیلی هم که بر اطلاع از غیب در خواب می‌باشد. برای انسان بارها اتفاق افتاده است که خواب‌های خبردهنده از غیب دیده است و در خارج هم واقع شده است. و همچنین از دیگران گزارش‌های یقینی از حاضرین و گذشتگان شنیده است، که در خواب به غیب دسترسی پیدا کرده‌اند. پس وقتی اطلاع از غیب در خواب صحیح باشد، به طور قطع هیچ‌گونه محالی بر اطلاع آن در بیداری نخواهد بود، اگر فرض کنیم هیچ‌گونه تجربه‌ای در خواب نبوَد، حصول این معنی استبعادش از حالت بیداری شدیدتر بود.[۲۶]
- نفس انسان هرگاه کاملاً قوی شود و وافی به جوانب کشمکش باشد یعنی بتواند جامع اضداد باشد به نحوی که اشتغال آن به تدبیر بدن مانع از اتصال و ارتباط با مبادی غیر مادی نشود، و نیز قوّه متخیله قوی باشد، به نحوی که بتواند حس مشترک را از حواس ظاهری خلاص نماید، بعید نیست چنین نفسی بتواند آن چه برایش از ارتباط و اتصال با مبادی غیر مادی در حالت خواب پیش می‌آید، در حالت بیداری نیز برایش پیش آید و از عالم غیر مادی در چنین نفسی چیزهایی وارد شود و بعضی از امور غیبی مربوط به گذشته یا آینده را درک نماید.[۲۷]
ادله نقلی: آیات روایات
- ﴿فَلَمَّا بَلَغَ مَعَهُ السَّعْيَ قَالَ يَا بُنَيَّ إِنِّي أَرَى فِي الْمَنَامِ أَنِّي أَذْبَحُكَ﴾[۳۰] [۳۱]
- ﴿إِذْ قَالَ يُوسُفُ لِأَبِيهِ يَا أَبَتِ إِنِّي رَأَيْتُ أَحَدَ عَشَرَ كَوْكَبًا وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ رَأَيْتُهُمْ لِي سَاجِدِينَ﴾[۳۲] [۳۳]
- ﴿لَقَدْ صَدَقَ اللَّهُ رَسُولَهُ الرُّؤْيَا بِالْحَقِّ لَتَدْخُلُنَّ الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ إِن شَاء اللَّهُ آمِنِينَ مُحَلِّقِينَ رُؤُوسَكُمْ وَمُقَصِّرِينَ لا تَخَافُونَ﴾[۳۴] [۳۵]
- ب) روایات:
- امام صادق(ع) فرمودند: «زمانی که بنده‌ای گرفتار مخالفت با خدا باشد و خداوند خواسته باشد به او خبری برساند در هنگام خواب منظره‌ای به او نشان داده میشود که او را نسبت به آن معصیت منزجر می‌سازد و خواب‌های راستین جزئی از هفتاد جزء نبوت محسوب میشود».[۳۶]
- حضرت علی(ع) یک روز صبح در مدینه وارد مسجد شد و گفت دیشب پیامبر خدا(ص) را در خواب دیدم که به من فرمودند همانا سلمان رحلت نموده است و پیامبر(ص) وصیت نمود او را غسل نمایم و نماز بر او بخوانم و سپس دفن کنم و اکنون برای این کار به سمت مدائن حرکت می‌کنم. پس عمر گفت از بیت‌المال کفن ایشان را تهیه نما، حضرت(ع) فرمودند: کفن فراهم شده است، نیازی نیست. پس در حالی که مردم او را بدرقه می‌کردند تا بیرون شهر مدینه رسیدند. از آنجا حضرت(ع) جدا شد و مردم مراجعت کردند. هنوز ظهر نشده ایشان بازگشت و فرمودند او را دفن کردم، اما اکثر مردم باور نکردند، تا اینکه بعد از مدتی از شهر مدائن نامه‌ای رسید که در آن نوشته شده بود: همانا سلمان در فلان شب از دنیا رفت و یک نفر از اعراب وارد شد او را غسل داد، کفن کرد، بر او نماز خواند و دفن نمود و رفت؛ با خواندن نامه همه متعجب شدند.[۳۷]»[۳۸]
- روایتی که امام حسین(ع) نیز از شهادت خود و یارانش در خواب آگاه شد: آن حضرت شبی که فردایش از مدینه به سوی مکه حرکت کرد، برای وداع با جدش رسول خدا(ص) به حرم نبوی رفت و چند رکعت نماز به جای آورد و دعا کرد و گریست و سپس سر بر قبر نهاد و در خواب پیامبر(ص) را دید که از شهادتش خبر داد و فرمودند:[۳۹] ««وَ إِنَّ لَکَ فِی الْجَنَّةِ دَرَجَاتٍ لَا تَنَالُهَا إِلَّا بِالشَّهَادَة»»[۴۰]
نتیجه گیری
- در نتیجه معصوم(ع) به وسیله خواب‌های صادق که از موضوعاتی خبر می‌‌دهد که مربوط به آینده و حوادث آن است از غیب مطلع میشود.[۴۱]
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ ر.ک. سبحانی، جعفر، منشور جاوید، ج ۶، ص ۲۲۸؛ نادم، محمد حسن، علم غیب از نگاه عقل و وحی، صفحه ؟؟؟
- ↑ ر.ک. سبحانی، جعفر، منشور جاوید، ج ۶، ص ۲۲۸؛ هاشمی، سیدعلی، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامۀ مجازی امامت و ولایت، پژوهشگران وبگاه پرسمان دانشجویی
- ↑ ر.ک. مشکی، محمد، بررسی علم امام از دیدگاه شیخ مفید، فصلنامه فلسفی کلامی، ص ۳۱۸
- ↑ ر.ک. سبحانی، سیدمحمدجعفر، منابع علم امامان شیعه، ص ۱۵۰-۱۵۳؛ عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص ۱۷۸؛ هاشمی، سیدعلی، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامۀ مجازی امامت و ولایت، پژوهشگران وبگاه پرسمان دانشجویی
- ↑ ر.ک. عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص ۱۷۸؛ مشکی، محمد، بررسی علم امام از دیدگاه شیخ مفید، فصلنامه فلسفی کلامی، ص ۳۱۸؛ هاشمی، سیدعلی، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامۀ مجازی امامت و ولایت، پژوهشگران وبگاه پرسمان دانشجویی
- ↑ کراجکی، نجم الدین، آدرس ؟؟؟
- ↑ ر.ک. عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص ۱۷۸
- ↑ ر.ک. موسوی، سید امین، گستره علم غیب از دیدگاه ادیان ابراهیمی؛ ص ۱۵۶ و ۱۵۹ و ۱۶۲ و ۱۶۳
- ↑ ر.ک. سبحانی، سیدمحمدجعفر، منابع علم امامان شیعه، ص ۱۵۰-۱۵۳؛ مشکی، محمد، بررسی علم امام از دیدگاه شیخ مفید، فصلنامه فلسفی کلامی، ص ۳۱۸
- ↑ ر.ک. نادم، محمد حسن، علم غیب از نگاه عقل و وحی صفحه ؟؟؟؛ سبحانی، سید محمد جعفر، منابع علم امامان شیعه، ص ۱۵۰ ـ ۱۵۳
- ↑ «و چون در تلاش، همپای او گشت (ابراهیم) گفت: پسرکم! من در خواب می‌بینم که تو را سر می‌برم پس بنگر که چه می‌بینی؟ گفت:ای پدر! آنچه فرمان می‌یابی انجام ده که- اگر خداوند بخواهد- مرا از شکیبایان خواهی یافت» سوره صافات، آیه ۱۰۲.
- ↑ ر.ک. سبحانی، سید محمد جعفر، منابع علم امامان شیعه، ص ۱۵۰ ـ ۱۵۳
- ↑ ر.ک. نادم، محمد حسن، علم غیب از نگاه عقل و وحی صفحه ؟؟؟
- ↑ ر.ک. سبحانی، جعفر، منشور جاوید، ج ۶، ص ۲۲۸؛ سبحانی، سیدمحمدجعفر، منابع علم امامان شیعه، ص ۱۵۰ ـ ۱۵۳؛ مشکی، محمد، بررسی علم امام از دیدگاه شیخ مفید، فصلنامه فلسفی کلامی، ص ۳۱۸؛ هاشمی، سیدعلی، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامۀ مجازی امامت و ولایت، پژوهشگران وبگاه پرسمان دانشجویی؛ موسوی، سید امین، گستره علم غیب از دیدگاه ادیان ابراهیمی؛ ص ۱۵۶ و ۱۵۹ و ۱۶۲ و ؟؟؟
- ↑ ر.ک. سبحانی، جعفر، منشور جاوید، ج ۶، ص ۲۲۸؛ نادم، محمد حسن، علم غیب از نگاه عقل و وحی، صفحه ؟؟؟
- ↑ ر.ک. سبحانی، جعفر، منشور جاوید، ج ۶، ص ۲۲۸؛ هاشمی، سیدعلی، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامۀ مجازی امامت و ولایت، پژوهشگران وبگاه پرسمان دانشجویی
- ↑ ر.ک. سبحانی، جعفر، منشور جاوید، ج ۶، ص ۲۲۸؛ هاشمی، سیدعلی، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامۀ مجازی امامت و ولایت، پژوهشگران وبگاه پرسمان دانشجویی
- ↑ ر.ک. مشکی، محمد، بررسی علم امام از دیدگاه شیخ مفید، فصلنامه فلسفی کلامی، ص ۳۱۸
- ↑ ر.ک. سبحانی، سیدمحمدجعفر، منابع علم امامان شیعه، ص ۱۵۰-۱۵۳؛ عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص ۱۷۸؛ هاشمی، سیدعلی، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامۀ مجازی امامت و ولایت، پژوهشگران وبگاه پرسمان دانشجویی
- ↑ ر.ک. هاشمی، سیدعلی، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامۀ مجازی امامت و ولایت، پژوهشگران وبگاه پرسمان دانشجویی
- ↑ ر.ک. عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص ۱۷۸؛ مشکی، محمد، بررسی علم امام از دیدگاه شیخ مفید، فصلنامه فلسفی کلامی، ص ۳۱۸؛ هاشمی، سیدعلی، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامۀ مجازی امامت و ولایت، پژوهشگران وبگاه پرسمان دانشجویی
- ↑ کراجکی، نجم الدین، آدرس ؟؟؟
- ↑ ر.ک. عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص ۱۷۸
- ↑ نعمان، محمد بن محمد، اوائل المقالات ۳۹-۴۲: «من می‌گویم که رؤیاهـای رسـل و انبیاء و ائمه(ع) صادق است، و دروغ نمی‌گویند، و اینکه خدای تعالی آنان را از خـواب‌های پریشان و باطل نگاه می‌دارد، در این خصوص اخبار فراوانی از ایشان رسیده است».
- ↑ ر.ک. مشکی، محمد، بررسی علم امام از دیدگاه شیخ مفید، فصلنامه فلسفی کلامی، ش ۴۵، ص ۳۱۸
- ↑ ر.ک. موسوی، سید امین، گستره علم غیب از دیدگاه ادیان ابراهیمی؛ ص ۱۵۶ و ۱۵۹ و ۱۶۲ و ۱۶۳
- ↑ ر.ک. موسوی، سید امین، گستره علم غیب از دیدگاه ادیان ابراهیمی؛ ص ۱۵۶ و ۱۵۹ و ۱۶۲ و ۱۶۳
- ↑ ر.ک. سبحانی، سیدمحمدجعفر، منابع علم امامان شیعه، ص ۱۵۰-۱۵۳؛ مشکی، محمد، بررسی علم امام از دیدگاه شیخ مفید، فصلنامه فلسفی کلامی، ص ۳۱۸
- ↑ ر.ک. نادم، محمد حسن، علم غیب از نگاه عقل و وحی صفحه ؟؟؟؛ سبحانی، سیدمحمدجعفر، منابع علم امامان شیعه، ص ۱۵۰ ـ ۱۵۳
- ↑ «و چون در تلاش، همپای او گشت (ابراهیم) گفت: پسرکم! من در خواب می‌بینم که تو را سر می‌برم پس بنگر که چه می‌بینی؟ گفت:ای پدر! آنچه فرمان می‌یابی انجام ده که- اگر خداوند بخواهد- مرا از شکیبایان خواهی یافت» سوره صافات، آیه ۱۰۲.
- ↑ ر.ک. سبحانی، سیدمحمدجعفر، منابع علم امامان شیعه، ص ۱۵۰ ـ ۱۵۳
- ↑ «(یاد کن) آنگاه را که یوسف به پدرش گفت:ای پدر! من (در خواب) یازده ستاره و خورشید و ماه را دیدم که برای من فروتن بودند» سوره یوسف، آیه ۴.
- ↑ ر.ک. سبحانی، سیدمحمدجعفر، منابع علم امامان شیعه، ص ۱۵۰ـ ۱۵۳
- ↑ «خداوند، به حق رؤیای پیامبرش را راست گردانیده است؛ شما اگر خداوند بخواهد با ایمنی، در حالی که سرهای خود را تراشیده و موها را کوتاه کرده‌اید، بی‌آنکه بهراسید به مسجد الحرام وارد می‌شوید». سوره فتح، آیه ۲۷.
- ↑ ر.ک. سبحانی، سیدمحمدجعفر، منابع علم امامان شیعه، ص ۱۵۰ ـ ۱۵۳؛ مشکی، محمد، بررسی علم امام از دیدگاه شیخ مفید، فصلنامه فلسفی کلامی، ص ۳۱۸
- ↑ ر.ک. نادم، محمد حسن، علم غیب از نگاه عقل و وحی صفحه ؟؟؟
- ↑ راوندی، قطب الدین، الخرائج و الجرائح، ، ج٢، ص۵۶٢
- ↑ ر.ک. سبحانی، سیدمحمدجعفر، منابع علم امامان شیعه، ص ۱۵۰ ـ ۱۵۳
- ↑ نعمان، محمد بن محمد، امالی، ص١۵٢؛ شریف القرشی، الشیخ باقر، حیاة الإمام الحسین، ج۵، ص٢۶٠: «همانا خداوند برای تو در بهشت منزلتی معین کرده است که جز با شهادت به آن نخواهی رسید».
- ↑ ر.ک. سبحانی، سیدمحمدجعفر، منابع علم امامان شیعه، ص ۱۵۰ ـ ۱۵۳
- ↑ ر.ک. سبحانی، جعفر، منشور جاوید، ج ۶، ص ۲۲۸؛ سبحانی، سیدمحمدجعفر، منابع علم امامان شیعه، ص ۱۵۰ ـ ۱۵۳؛ مشکی، محمد، بررسی علم امام از دیدگاه شیخ مفید، فصلنامه فلسفی کلامی، ص ۳۱۸؛ هاشمی، سیدعلی، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامۀ مجازی امامت و ولایت، پژوهشگران وبگاه پرسمان دانشجویی؛ موسوی، سید امین، گستره علم غیب از دیدگاه ادیان ابراهیمی؛ ص ۱۵۶ و ۱۵۹ و ۱۶۲ و ؟؟؟