کتابنامه عاشورا

مقدمه

دربارۀ زندگی‌نامۀ امام حسین(ع) و حادثۀ عاشورا و شهادت آن حضرت و یارانش، آثار بیشماری چه بصورت شعر یا نثر، نوشته شده است. علاوه بر دیوان‌های اشعار و نوحه‌ها، کتبی دربارۀ آن قیام، چه بصورت نقلی و بیان حوادث، چه بشکل تحلیلی و بررسی‌های عمیق نوشته و چاپ شده است. در اینجا برخی از کتب یاد شده را در دو بخش عربی و فارسی نام می‌بریم:

• عربی:

1. أئمتنا؛ علی محم دخیل
2. ابصار العین فی انصار الحسین؛ محمد بن طاهر سماوی
3. ابو الشهداء؛ عباس عقاد
4. الامام الحسین(ع)؛ عبدالله العلائلی
5. الامام الحسین بن علی الشهید؛ عبد الودود الأمین
6. الامام الحسین فی حله البرفیر؛ سلیمان الکتانی
7. انصار الحسین(ع)؛ محمد علی عابدین
8. انصار الحسین(ع)؛ محمد مهدی شمس الدین
9. اسرار الشهاده؛ فاضل دربندی
10. بحار الأنوار؛ علامه مجلسی
11. ثورة الحسین(ع)؛ محمد مهدی شمس الدین
12. ثورة الحسین فی الوجدان الشعبی؛ محمد مهدی شمس الدین
13. الحسین فی طریقة الی الشهادة؛ علی بن الحسین الهاشمی
14. الحسین و بطلة کربلاء؛ محمد جواد مغنیه.
15. حیاة الامام الحسین بن علی؛ باقر شریف القرشی
16. الخصائص الحسینیه؛ شیخ جعفر شوشتری
17. الدوافع النفسیه لأنصار الحسین؛ محمد علی عابدین
18. الشهید و الثورة؛ هادی المدرس
19. علی طریق کربلا؛ محمد حسین فضل الله
20. عوالم؛ عبدالله البحرانی
21. العیون العبری؛ سید ابراهیم المیانجی
22. فرسان الهیجاء؛ ذبیح الله محلاتی
23. فی رحاب ثورة الحسین؛ احمد زکی تفاحه
24. کتاب العاشوراء؛ هادی المدرسی
25. اللهوف؛ سید بن طاووس
26. مثیر الأحزان؛ ابن نماء حلی
27. مع الحسین فی نهضته؛ اسد حیدر
28. مقاتل الطالبیین؛ ابو الفرج اصفهانی
29. مقتل الحسین؛ خوارزمی
30. مقتل الحسین؛ ابی مخنف
31. مقتل الحسین؛ عبد الرزاق المقرم
32. نفس المهموم؛ شیخ عباس قمی
33. المنابع النوراء فی وقایع عاشوراء؛ سید محمد صادق البحرانی
34. موسوعه کلمات الامام الحسین(ع)؛ پژوهشکده باقر العلوم(ع)
35. نهضة الحسین؛ سید هبه الدین شهرستانی
36. الوثاق الرسمیه لثورة الإمام الحسین؛ عبد الکریم الحسینی القزوینی

• فارسی:

1. الفبای فکری امام حسین(ع) محمد رضا صالحی کرمانی
2. بررسی تاریخ عاشورا؛ محمد ابراهیم آیتی
3. پرتوی از عظمت حسین(ع)؛ لطف الله صافی
4. پیشوای شهیدان؛ سید رضا صدر
5. چشمه خورشید مجموعه مقالات کنگره؛ امام خمینی و فرهنگ عاشورا
6. حسین بن علی را بهتر بشناسیم؛ محمد یزدی
7. حسین پیشوای انسان‌ها؛ محمود اکبر زاده
8. حماسه حسینی؛ مرتضی مطهری
9. خون خدا؛ جواد محدثی
10. درسی که حسین به انسان‌ها آموخت؛ شهید هاشمی نژاد
11. سخنان حسین بن علی از مدینه تا کربلا؛ صادق نجمی
12. سوگنامه آل محمد؛ محمد محمدی اشتهاردی
13. عنصر شجاعت؛ خلیل کمره‌ای
14. قمقام زخار؛ فرهاد میرزا
15. قیام جاودانه؛ محمد رضا حکیمی
16. ناسخ التواریخ؛ سپهر
17. منتهی الآمال؛ شیخ عباس قمی
18. منهاج الدموع؛ قرنی گلپایگانی
19. مطلع الشمس؛ محمد جواد صاحبی
20. مرثیه‌ای که ناسروده ماند؛ پرویز خرسند
21. الوقائع و الحوادث؛ محمد باقر ملبوبی
22. یک شب و یک روز عاشورا؛ خلیل کمره‌ای و....

• در یک تقسیم‌بندی دیگر می‌توان همۀ کتاب‌های مربوط به امام حسین(ع) و حادثۀ کربلا را به انواع زیر، فهرست نمود:

1. زندگینامۀ و شرح حال امام حسین(ع)
2. تحلیل حادثۀ کربلا
3. مقتل و جریان‌های ریز واقعه
4. تحقیقات و تألیفات مستشرقان پیرامون عاشورا
5. منابع مربوط به جغرافیای کربلا و سابقه‌اش
6. کتب مربوط به بنای حرم و تحولات ساختمانی حائر و حرم حسینی
7. کتاب‌های مربوط به مشروعیت یا عدم مشروعیت گریه، نوحه، عزاداری، قمه زنی، زنجیر زنی، مراسم سنتی، شبیه خوانی، توسل و.... (چه از سوی خود شیعه یا دیگران)
8. مجموعه‌های شعری مربوط به امام حسین(ع)
9. مجموعه‌های شعری مرتبط با عاشورا
10. مجموعۀ نوحه‌های سینه زنی
11. مجموعۀ متن تعزیه‌ها و شبیه خوانی
12. کتاب‌های معرفی اصحاب امام حسین(ع) بصورت مجموعه‌ای
13. کتاب‌های تک نگاری پیرامون قهرمان عاشورا (همچون ابو الفضل، علی اکبر، مسلم، زینب و...)
14. کتاب‌های تک‌نگاری مربوط به یاران برجستۀ امام در عاشورا (مثل حبیب، حر، زهیر و...)
15. مجموعه‌هایی که سخنان امام حسین(ع) و خطبه‌ها را گردآوری کرده است (مثل موسوعه کلمات الامام الحسین)
16. کتاب‌های تحقیقی پیرامون تعزیه و نمایش‌های مذهبی و مرثیه‌سرایی.

منابع

• ؛ محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا