تربیت در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - 'منشاء' به 'منشأ') |
||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
===[[حب نفس]]، [[خودبینی]] و [[خودخواهی]]=== | ===[[حب نفس]]، [[خودبینی]] و [[خودخواهی]]=== | ||
حب نفس، رأس همه خطاها<ref>صحیفه امام، ج۱۳، ص۱۹۴ و ۲۱۱ – ۲۱۰.</ref> و | حب نفس، رأس همه خطاها<ref>صحیفه امام، ج۱۳، ص۱۹۴ و ۲۱۱ – ۲۱۰.</ref> و منشأ همه [[گرفتاری‌ها]]<ref>صحیفه امام، ج۱۴، ص۹ - ۸؛ ج۱۶، ص۴۵۸.</ref> و اساس همه [[فسادها]]، [[جنگ‌ها]]، [[ظلم‌ها]]، تعدی‌ها، تجاوزها<ref>صحیفه امام، ج۱۶، ص۴۵۸.</ref>، عامل [[هلاکت]] [[انسان]] و سرچشمه [[مفاسد]]<ref>شرح چهل حدیث، ص۶۷.</ref> است. خودبینی [[ارث]] [[شیطان]] و منشأ همه فسادهای فردی، [[حکومتی]]<ref>صحیفه امام، ج۱۹، ص۱۳۳.</ref>، سرچشمه همه ظلمت‌ها<ref>صحیفه امام، ج۱۱، ص۳۸۰.</ref>، [[حجاب]] برای انسان<ref>صحیفه امام، ج۱۴، ص۲۱۱.</ref> و اصل اصول [[فتنه]] است<ref>صحیفه امام، ج۲۰، ص۱۵۵.</ref>. | ||
خودخواهی و منیت نوعی [[بیماری]]<ref>صحیفه امام، ج۱۴، ص۱۷۲.</ref> و | خودخواهی و منیت نوعی [[بیماری]]<ref>صحیفه امام، ج۱۴، ص۱۷۲.</ref> و منشأ همه ظلمت‌ها<ref>صحیفه امام، ج۱۱، ص۳۸۰.</ref> و ارث شیطان<ref>صحیفه امام، ج۲۰، ص۱۵۵.</ref> است. انانیت و منیت انسان عامل حجاب او است<ref>صحیفه امام، ج۱۶، ص۲۰۹ - ۲۰۸.</ref> و اگر این انانیت و منیت از میان برداشته شود همه نگرانی‌هایش تمام می‌شود<ref>صحیفه امام، ج۱۴، ص۲۱۱.</ref>. بنابراین، [[حب مذموم]] خود انسان است و همه مخالفت‌ها با [[خدا]] و همه معصیت‌ها و خیانت‌ها و جنایت‌ها از [[حب]] «خود» است که این حب منشأ [[حب دنیا]] و زخارف آن، [[مقام]] و [[جاه]] و [[مال]] آن است<ref>صحیفه امام، ج۱۶، ص۲۱۴.</ref>. [[وابستگی]] به خود منشأ همه وابستگی‌های انسان است<ref>صحیفه امام، ج۱۶، ص۲۱۴.</ref>.<ref>[[علی همت‌بناری|همت‌بناری، علی]]، [[نظام تربیتی اسلام - همت بناری (مقاله)| مقاله «نظام تربیتی اسلام»]]، [[منظومه فکری امام خمینی (کتاب)|منظومه فکری امام خمینی]]، ص ۴۰۳.</ref> | ||
===حب دنیا=== | ===حب دنیا=== | ||
نسخهٔ ۲ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۵:۵۷
این مدخل زیرشاخهٔ بحث تربیت است. تربیت از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: تربیت در قرآن - تربیت در حدیث - تربیت در کلام اسلامی - تربیت در معارف دعا و زیارات - تربیت در معارف و سیره سجادی - تربیت در معارف و سیره نبوی - تربیت در معارف و سیره فاطمی - تربیت در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی - پرسش‌های مرتبطموانع تربیت
برای تربیت موانعی وجود دارد که حرکت پیش‌رونده تربیت را کند و در مواردی متوقف می‌کند. در دیدگاه حضرت امام به موانع متعددی در زمینه تعلیم و تربیت اشاره شده است:
حب نفس، خودبینی و خودخواهی
حب نفس، رأس همه خطاها[۱] و منشأ همه گرفتاری‌ها[۲] و اساس همه فسادها، جنگ‌ها، ظلم‌ها، تعدی‌ها، تجاوزها[۳]، عامل هلاکت انسان و سرچشمه مفاسد[۴] است. خودبینی ارث شیطان و منشأ همه فسادهای فردی، حکومتی[۵]، سرچشمه همه ظلمت‌ها[۶]، حجاب برای انسان[۷] و اصل اصول فتنه است[۸]. خودخواهی و منیت نوعی بیماری[۹] و منشأ همه ظلمت‌ها[۱۰] و ارث شیطان[۱۱] است. انانیت و منیت انسان عامل حجاب او است[۱۲] و اگر این انانیت و منیت از میان برداشته شود همه نگرانی‌هایش تمام می‌شود[۱۳]. بنابراین، حب مذموم خود انسان است و همه مخالفت‌ها با خدا و همه معصیت‌ها و خیانت‌ها و جنایت‌ها از حب «خود» است که این حب منشأ حب دنیا و زخارف آن، مقام و جاه و مال آن است[۱۴]. وابستگی به خود منشأ همه وابستگی‌های انسان است[۱۵].[۱۶]
حب دنیا
حب دنیا اساس شقاوت‌ها، بدبختی‌ها، هلاکت‌ها و رأس همه خطاها است[۱۷]. باید از آن دوری کرد، حتی اگر حلالش باشد؛ زیرا به ناچار انسان را به دنبال حرام می‌کشاند[۱۸]. البته باید توجه داشت مراد از دنیای مذموم دنیایی است که در درون انسان است[۱۹] و در حقیقت وابستگی و تعلق انسان به آن مذموم است[۲۰]؛ زیرا دنیا به معنای عالم طبیعت و ملک نه تنها مورد نکوهش نیست بلکه مظهر حق و مقام ربوبیت او و مهبط ملائکه و جایگاه تربیت انبیاء و اولیاء(ع) است و حب آن اگر ناشی از حب به خداوند باشد مطلوب و موجب کمال اوست[۲۱].[۲۲]
نفس اماره
نفس اماره به عنوان عامل شیطان[۲۳]انسان را به بدی فرا می‌خواند و او را به انکار مقامات معنوی و سلوک إلی الله و به تبع آن دشمنی و ضدیت با خداوند می‌کشاند[۲۴]. نفس اماره انسان را مورد خدعه قرار می‌دهد و چه بسا به اسم خداوند و خدمت به خلق خدا، او را از خداوند باز دارد و به سوی خود و آمال خود سوق دهد[۲۵].[۲۶]
شیطان
شیطان از طرق زیادی انسان را مغرور می‌کند[۲۷]. وسوسه، شک و تردید را در قلب انسان می‌اندازد[۲۸]، انسان را به یأس می‌کشاند[۲۹]، فریب می‌دهد و چه بسا به اسم خداوند و به اسم خدمت به خلق خدا، وی را از خدا باز داشته به سوی خواسته‌های خود سوق دهد، پیران را به بهانه پیر شدن و فرصت از دست رفتن و مأیوس کردن فریب می‌دهد و جوانان را با گناه کردن و اعتماد به فرصت کافی برای توبه داشتن و ارحم الراحمین بودن خداوند می‌فریبد[۳۰]. انسان را به انکار مقامات معنوی وامی‌دارد و روح شوق دستیابی به کمالات انسانی و مقامات معنوی را در او می‌میراند[۳۱]. ایمان را از انسان می‌گیرد[۳۲] و او را از فطرت توحیدی منحرف می‌کند[۳۳] و خودبینی را در انسان به ارث می‌گذارد[۳۴].[۳۵]
هم‌نشینی با اهل معصیت
هم‌نشینی با اهل معصیت و شرکت در مجالس آنها سبب می‌شود انسان تحت تأثیر منفی حالات و اعمال آنها قرار گیرد و همانند آنها گردد[۳۶].[۳۷]
طاغوت
حاکمیت رژیم طاغوت یکی از موانع بیرونی تربیت است که نمونه‌ای از آن قبل از انقلاب اسلامی بر جامعه اسلامی ما حکومت می‌کرد. رژیم طاغوتی، جوان‌های جامعه و بلکه همه ملت اعم از زن و مرد را به فساد و تباهی کشانید[۳۸].[۳۹]
وابستگی فکری
وابستگی فکری سرآغاز وابستگی در عرصه‌های اقتصادی، فرهنگی و وابستگی در همه چیز است؛ از این رو می‌بایست مغزهای جوانان را از وابستگی فکری پاک و مغز اسلامی انسانی را جایگزین آنها نمود[۴۰].[۴۱]
علم غیر الهی
چنانچه علم غیر الهی و با انگیزه انحرافی حاصل گردد، نه تنها انسان را به سعادت رهنمون نمی‌سازد؛ بلکه خود، مانعی برای تربیت و هدایت انسان و دور کننده وی از صراط مستقیم است[۴۲]. بلکه علم توحید و عرفان هم چنانچه برای انباشت اصطلاحات باشد و خودش موضوعیت یابد؛ سالک را از مقصد دور می‌کند[۴۳] و نه تنها از حجاب‌های او نمی‌کاهد که حجاب‌های کوچک او را به حجاب‌های بزرگ‌تر تبدیل می‌کند[۴۴] و هرچه این علوم بیشتر شوند حجاب‌ها غلیظ‌تر و افزون‌تر می‌گردد[۴۵].[۴۶]
- ↑ صحیفه امام، ج۱۳، ص۱۹۴ و ۲۱۱ – ۲۱۰.
- ↑ صحیفه امام، ج۱۴، ص۹ - ۸؛ ج۱۶، ص۴۵۸.
- ↑ صحیفه امام، ج۱۶، ص۴۵۸.
- ↑ شرح چهل حدیث، ص۶۷.
- ↑ صحیفه امام، ج۱۹، ص۱۳۳.
- ↑ صحیفه امام، ج۱۱، ص۳۸۰.
- ↑ صحیفه امام، ج۱۴، ص۲۱۱.
- ↑ صحیفه امام، ج۲۰، ص۱۵۵.
- ↑ صحیفه امام، ج۱۴، ص۱۷۲.
- ↑ صحیفه امام، ج۱۱، ص۳۸۰.
- ↑ صحیفه امام، ج۲۰، ص۱۵۵.
- ↑ صحیفه امام، ج۱۶، ص۲۰۹ - ۲۰۸.
- ↑ صحیفه امام، ج۱۴، ص۲۱۱.
- ↑ صحیفه امام، ج۱۶، ص۲۱۴.
- ↑ صحیفه امام، ج۱۶، ص۲۱۴.
- ↑ همت‌بناری، علی، مقاله «نظام تربیتی اسلام»، منظومه فکری امام خمینی، ص ۴۰۳.
- ↑ صحیفه امام، ج۱۶، ص۲۱۳.
- ↑ صحیفه امام، ج۱۸، ص۵۲۰.
- ↑ صحیفه امام، ج۱۶، ص۲۱۴.
- ↑ صحیفه امام، ج۱۴، ص۱۱.
- ↑ صحیفه امام، ج۱۶، ص۲۱۴.
- ↑ همت‌بناری، علی، مقاله «نظام تربیتی اسلام»، منظومه فکری امام خمینی، ص ۴۰۴.
- ↑ صحیفه امام، ج۲۰، ص۱۶۴.
- ↑ صحیفه امام، ج۱۶، ص۲۰۹.
- ↑ صحیفه امام، ج۱۶، ص۲۲۱.
- ↑ همت‌بناری، علی، مقاله «نظام تربیتی اسلام»، منظومه فکری امام خمینی، ص ۴۰۴.
- ↑ شرح چهل حدیث، ص۳۶۳؛ صحیفه امام، ج۱۸، ص۱۴۸.
- ↑ صحیفه امام، ص۳۹۹.
- ↑ صحیفه امام، ج۹، ص۱۸۱.
- ↑ صحیفه امام، ج۱۶، ص۲۲۱؛ ج۱۸، ص۱۴.
- ↑ شرح چهل حدیث، ص۵۰۷.
- ↑ صحیفه امام، ج۲، ص۲۳.
- ↑ صحیفه امام، ج۱۷، ص۵۳۱.
- ↑ صحیفه امام، ج۱۹، ص۱۳۳.
- ↑ همت‌بناری، علی، مقاله «نظام تربیتی اسلام»، منظومه فکری امام خمینی، ص ۴۰۵.
- ↑ شرح چهل حدیث، ص۳۷۶.
- ↑ همت‌بناری، علی، مقاله «نظام تربیتی اسلام»، منظومه فکری امام خمینی، ص ۴۰۵.
- ↑ صحیفه امام، ج۱۰، ص۲۶۸ و ۵۳۱.
- ↑ همت‌بناری، علی، مقاله «نظام تربیتی اسلام»، منظومه فکری امام خمینی، ص ۴۰۶.
- ↑ صحیفه امام، ج۱۰، ص۵۳.
- ↑ همت‌بناری، علی، مقاله «نظام تربیتی اسلام»، منظومه فکری امام خمینی، ص ۴۰۶.
- ↑ صحیفه امام، ج۸، ص۳۲۸.
- ↑ صحیفه امام، ج۱۸، ص۴۴۴.
- ↑ صحیفه امام، ج۱۸، ص۴۵۰.
- ↑ صحیفه امام، ج۱۶، ص۲۱۹.
- ↑ همت‌بناری، علی، مقاله «نظام تربیتی اسلام»، منظومه فکری امام خمینی، ص ۴۰۶.