اطاعت در فقه سیاسی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
: <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[اطاعت]]''' است. "'''[[اطاعت]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div> | : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[اطاعت]]''' است. "'''[[اطاعت]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div> | ||
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> | <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> | ||
: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[اطاعت در لغت]] | [[اطاعت در قرآن]] | [[اطاعت در حدیث]] | [[اطاعت در کلام اسلامی]] | [[اطاعت در عرفان اسلامی]] | [[اطاعت در فقه سیاسی]]| [[مقام اطاعت]]| [[حق اطاعت]]</div> | : <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[اطاعت در لغت]] | [[اطاعت در قرآن]] | [[اطاعت در حدیث]] | [[اطاعت در کلام اسلامی]] | [[اطاعت در عرفان اسلامی]] | [[اطاعت در فقه سیاسی]]| [[مقام اطاعت]]| [[حق اطاعت]]| [[اطاعت در معارف و سیره رضوی]]</div> | ||
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> | <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> | ||
: <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[اطاعت (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div> | : <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[اطاعت (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div> | ||
نسخهٔ ۱۶ اوت ۲۰۲۰، ساعت ۱۸:۳۸
متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل اطاعت (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
مقدمه
- اطاعت: عمل به مقتضای حکم با رغبت و خضوع[۱] در مقابل "کراهت"[۲]؛ امرپذیری[۳]، اطاعت کردن[۴]، تن دردادن و گردن نهادن. اصل آن "طوع" به معنای همراهی و تسلیم[۵].
- ﴿أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ﴾[۶].
- اطاعت از خداوند یعنی گردن‌نهادن به وحی الهی که مجموعه معارف و احکام است و از طریق رسولش ابلاغ شده است. اطاعت از رسول خدا(ص) دو جنبه دارد؛ زیرا رسول خدا(ص) دو حیثیت دارد:
- حیثیت تشریع: ﴿وَأَنْزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ﴾[۷]؛
- حیثیت تصمیم‌گیری و صلاح‌دید در اموری که مرتبط با ولایت در حکومت و قضاست: ﴿لِتَحْكُمَ بَيْنَ النَّاسِ بِمَا أَرَاكَ اللَّهُ﴾[۸].
- از این حیث است که رسول اکرم(ص) مأمور به مشاوره و مشورت با مردم شده است: ﴿وَشَاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ﴾[۹]. در هر دو جنبه اطاعت از رسول خدا(ص) واجب شده است. اطاعت از اولی‌الامر -هر کسی که باشد-[۱۰] گرچه غیر مرتبط با وحی است، چون حیثیت دوّم رسول خدا(ص)، یعنی تولیت در حکومت و قضا را دارد، واجب شده است؛ امّا لازم است، ولی امر بر اساس کتاب و سنت حکومت کند؛ به این دلیل که در آیه شریفه حکم رفع تنازع به خدا و رسول(ص) (کتاب و سنت) ارجاع شده و اولی‌الامر نیز موظف به همین فرمان است: ﴿أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ فَإِنْ تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَالرَّسُولِ﴾[۱۱][۱۲].
- اطاعت در نظام سیاسی، رکن اساسی ارتباط میان حکومت و مردم است و اطاعت‌پذیری ضامن بقای نظام و تمرّد موجب اختلال امور و اضمحلال نظام‌های سیاسی است[۱۳][۱۴].
منابع
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۷، ص۱۳۷.
- ↑ ابن‌منظور، لسان العرب، ج۸، ص۲۴۱.
- ↑ حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۵۲۹.
- ↑ بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۱۰.
- ↑ ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۳، ص۴۳۱.
- ↑ «ای مؤمنان، از خداوند فرمان برید و از پیامبر و زمامدارانی که از شمایند فرمانبرداری کنید» سوره نساء، آیه ۵۹.
- ↑ «و بر تو قرآن را فرو فرستادیم تا برای مردم آنچه را که به سوی آنان فرو فرستاده‌اند روشن گردانی» سوره نحل، آیه ۴۴.
- ↑ «تا در میان مردم بدانچه خداوند به تو نمایانده است داوری کنی» سوره نساء، آیه ۱۰۵.
- ↑ «و با آنها در کار، رایزنی کن» سوره آل عمران، آیه ۱۵۹.
- ↑ ر.ک: ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ذیل "اولی‌الامر".
- ↑ «از خداوند فرمان برید و از پیامبر و زمامدارانی که از شمایند فرمانبرداری کنید و اگر به خداوند و روز بازپسین ایمان دارید، چون در چیزی با هم به ستیز برخاستید آن را به خداوند و پیامبر بازبرید» سوره نساء، آیه ۵۹.
- ↑ سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۴، ص۳۸۷-۳۸۸.
- ↑ علی‌اکبر آقابخشی و مینو افشاری‌راد، فرهنگ علوم سیاسی، ص۲۹۳.
- ↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص:۱۰۷.