آیا امام باقر علم غیب داشت؟ (پرسش)

آیا امام باقر علم غیب داشت؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ علم غیب
مدخل اصلی	علم غیب

آیا امام باقر(ع) علم غیب داشت؟ یکی از سؤال‌های مصداقی پرسشی تحت عنوان «آیا امامان از اهل بیت پیامبر خاتم علم غیب داشته‌اند؟» است. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی علم غیب مراجعه شود.

پاسخ نخست

ضیاءآبادی

آیت‌الله ضیاءآبادی در کتاب «حبل متین شناخت ارکان دین» در این‌باره گفته‌ است:

«مردی در خانه امام باقر(ع) آمد و در زد. کسی در را باز کرد و او کار ناپسندی انجام داد. وقتی داخل شد، امام(ع) به او فرمود: تو خیال می‌کنی که ما پشت دیوار را نمی‌بینیم؟ اگر چنین باشد، پس چه مزیتی بر شما داریم که حجت بر شما باشیم؟ خدا به ما چشمی داده که پشت دیوار را هم می‌بینیم و از باطن امور آگاهی داریم».

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. آیت الله امینی؛
ابراهیم امینی آیت‌الله ابراهیم امینی، در کتاب «بررسی مسائل کلی امامت» در این‌باره گفته‌ است: «ابو بصیر نقل کرده که با حضرت باقر (ع) در مسجد بودیم، عمر بن عبدالعزیز داخل مسجد شد، پس امام باقر (ع) فرمود: به خدا سوگند! این جوان به سلطنت می‌‏رسد و دادگری‌ می‌‏کند لکن زندگی‌ کوتاهی‌ خواهد داشت و اهل زمین در مرگش می‌‏گریند اما اهل آسمان لعنتش می‌‏کنند».

۲. آیت الله م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌؛

محمد م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌ آیت الله م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌ در کتاب «دانشنامهٔ امام مهدی» در این باره گفته است: «خبر دادن امام باقر (ع) از غیبت امام مهدی (ع): "به نقل از ابو بصیر درباره سخن خدای ﴿قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِنْ أَصْبَحَ مَاؤُكُمْ غَوْرًا فَمَن يَأْتِيكُم بِمَاء مَّعِينٍ﴾ فرمود: این درباره قائم نازل شده است. می‌فرمایید: اگر امام شما پنهان شود و ندانید کجاست، چه کسی امام را برایتان آشکار می‌کند تا اخبار آسمان و زمین و حلال و حرام الهی را برایتان بیاورد؟ سپس فرمود: به خدا سوگند، تأویل این آیه هنوز نیامده است و ناگزیر خواهد آمد". "به نقل از ابو جارود، زیاد بن منذر: ابو جعفر امام محمد باقر(ع)، به من فرمود: ای ابو جارود! هنگامی که روزگار بچرخد و مردم بگویند: قائم مرد یا هلاک شد و معلوم نیست کجا رفته است. و آن که در پی اوست بگوید: کی قیام می‌کند؟! استخوان‌هایش نیز فرسوده شده است!، پس این هنگام به او امیدوار باشید و چون خبرش را شنیدید، به سویش بشتابید، حتی اگر ناگزیر بر خزیدن بر روی یخ باشید"» .

۳. حجت الاسلام و المسلمین خسروپناه؛

عبدالحسین خسروپناه حجت الاسلام و المسلمین دکتر عبدالحسین خسروپناه در کتاب «کلام نوین اسلامی» در این باره گفته است: «امام محمد باقر(ع) جوانی را در مسجد دید که می‌خندید. فرمود: "در خانه خدا می‌خندی در حالی که سه روز دیگر از دنیا خواهی رفت. آن جوان پس از سه روز از دنیا رفت." و نیز به ابوبصیر فرمود: " هنگامی که به کوفه برگردی خداوند دو پسر به تو عنایت می‌کند؛ یکی را عیسی و دیگری را محمد نام می‌گذاری و هر دوی آنها از شیعیان ما خواهند بود." ابوبصیر می‌گوید: همان شد که امام(ع) خبر داد.».

۴. حجت الاسلام و المسلمین نقوی؛

سید نسیم عباس نقوی حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید نسیم عباس نقوی در پایان‌نامه دکتری خود با عنوان «علم پیامبر و ائمه به غیب» در این‌باره گفته‌ است: «امام باقر(ع) به مردی از شیعیان خراسانی فرمودند: پدر تو چه گونه است؟ عرض کرد سالم است و امام فرمودند: زمانی که تو به سمت گرگان می‌رفتی پدرت از دنیا رفت. عرض کرد من که از منزل بیرون آمدم سالم بود، حضرت فرمودند: همسایه‌اش او را کشت سپس ساعت و روز قتل را نیز معین فرمودند. خراسانی گریه کرد. امام فرمودند: به سوی بهشت رفتند و بهشت برای آنان بهتر است، عرض کرد: چون از خانه بیرون شدم پسرم سخت مریض بود از او سؤال نفرمودید؟ حضرت فرمودند: خوب شد و عمویش دخترش را به او تزویج کرده است چون به خراسان برسی خداوند به او پسری دهد به اسم علی که از شعیان ما خواهد بود اما خود پسرت شیعه ما نیست».

۵. آقای صالحی.

عبدالله صالحی آقای عبدالله صالحی در کتاب «چهل داستان و چهل حدیث از امام محمد باقر» در این باره گفته است: «مرحوم شیخ طوسی در کتاب خود آورده است: اسماعیل بن ابی حمزه بطائنی به نقل از پدرش حکایت کرد: روزی حضرت ابوجعفر، باقرالعلوم(ع) سوار مَرکب خود شد و به همراه عده‌ای از غلامان و یکی از اصحابش به نام سلیمان بن خالد، راهی باغ خود گردید، من نیز سوار مَرکب خود شده و همراه ایشان حرکت کردم. بعد از پیمودن مقداری از راه، سلیمان بن خالد اظهار داشت: فدایت شوم، آیا امام از آنچه در شبانه روز رُخ می‌دهد آگاه است؟ حضرت فرمود: ای سلیمان سوگند به کسی که حضرت محمّد(ص) را به نبوّت و رسالت بر انگیخت؛ همانا تمام آنچه را که در طول روز، ماه و بلکه در طول سال رُخ می‌دهد، امام و حجّت خدا نسبت به آن، آگاه و عالم است. بعد از آن افزود: آیا نمی‌دانی که فرشته روح در شب قدر از طرف خداوند متعال بر امام وارد می‌شود و او را در جریان تمام حوادث و امور قرار می‌دهد؛ و هیچ موضوعی از امام مخفی نخواهد بود؟ و در بین فرمایشات خود افزود: همین الان دو نفر به ما می‌رسند که اموالی را دزدیده و پنهان کرده‌اند. ابوحمزه گوید: به خدا سوگند طولی نکشید که دو نفر نمایان شدند و حضرت به یکی از غلامان خود دستور داد که آن دو نفر سارق را نزد ایشان بیاورد، هنگامی که خدمت امام احضار شدند، حضرت به آنها فرمود: شما دزد هستید. ولی آنها سوگند خوردند که سارق نیستند و چیزی ندزدیده‌اند. حضرت اظهار نمود: چنانچه حقیقت را نگوئید، می‌گویم که چه اموالی از چه شخصی سرقت کرده‌اید و در کجا پنهان نموده‌اید. و چون آن دو نفر از بیان حقیقت امتناع ورزیدند، امام به سلیمان فرمود: به همراه یکی از غلامان، بالای آن کوه که در آن سمت قرار دارد برو؛ در آن جا غاری است، هر مقدار اموال و اشیائی که داخل آن غار باشد، بیاور. سلیمان گوید: طبق فرمان امام محمّد باقر به سمت غار رفتیم و چون داخل آن شدیم آنچه موجود بود برداشتیم و نزد امام آوردیم. حضرت به ما فرمود: چنانچه تا فردا صبر نمائید جریان عجیب‌‌تری را خواهید دید، که چگونه بر افراد بی‌گناه ظلم می‌شود. فردای آن روز به همراه امام نزد والی و استاندار مدینه رفتیم؛ لحظاتی نشستیم، پس ناگهان شخصی که اموالش را سرقت کرده بودند به همراه افرادی وارد شد؛ و آن مرد اظهار داشت: این افراد اموال مرا دزدیده‌اند. امام باقر(ع) فرمود: این افراد دزد نیستند، بلکه دزد دیگرانند؛ و اموال تو را فلانی و فلانی سرقت کرده بودند و اکنون آنها نزد من هستند. بعد از آن حضرت دستور داد تا مقداری از آن اموال را که مال آن شخص بود تحویلش دهند. پس از آن، امام به والی مدینه فرمود: مقداری دیگر از اموال مسروقه نزد این جانب است، که مربوط به فلان شخص از اهالی بربر می‌باشد، هرگاه آمد مرا خبر کنید تا اموال او را تحویلش دهم. سپس حضرت آن دو نفر سارق را معرّفی نمود و دستور داد تا دست هر دو نفر طبق حکم اسلام قطع شود».

پرسش‌های مصداقی

1. آیا امام علی علم غیب دارد؟ (پرسش)
2. آیا امام حسن علم غیب دارد؟ (پرسش)
3. آیا امام حسین علم غیب دارد؟ (پرسش)
4. آیا امام سجاد علم غیب دارد؟ (پرسش)
5. آیا امام صادق علم غیب دارد؟ (پرسش)
6. آیا امام کاظم علم غیب دارد؟ (پرسش)
7. آیا امام رضا علم غیب دارد؟ (پرسش)
8. آیا امام جواد علم غیب دارد؟ (پرسش)
9. آیا امام هادی علم غیب دارد؟ (پرسش)
10. آیا امام عسکری علم غیب دارد؟ (پرسش)
11. آیا امام مهدی علم غیب دارد؟ (پرسش)

پرسش‌های وابسته

1. آیا در میان مخلوقات فقط انسان عالم به غیب می‌شود؟ (پرسش)
2. آیا انسان آگاه از غیب باید عصمت داشته باشد؟ (پرسش)
3. چه کسی غیر از خدا عالم به غیب است؟ (پرسش)
4. آیا همه پیامبران علم غیب داشته‌اند؟ (پرسش)
5. آیا امامان از اهل بیت پیامبر خاتم علم غیب داشته‌اند؟ (پرسش)
6. آیا امام معصوم عالم به غیب است؟ (پرسش)
7. آیا غیر از پیامبران و امامان انسانی عالم به غیب می‌شود؟ (پرسش)
8. آیا غیر از پیامبران و امامان انسانی توان پیشگویی را دارد؟ (پرسش)
9. تفاوت علم غیب خدا و معصوم چیست؟ (پرسش)
10. آیا از راه غیر مشروع می‌توان به علم غیب دست یافت؟ (پرسش)
11. با توجه به عقیده بداء آیا بهره‌مندی انسان از علم غیب به معنای برتری مخلوق بر خالق نیست؟ (پرسش)
12. آیا شیطان و فرشتگان می‌توانند به افکار ما آگاهی داشته باشند؟ (پرسش)
13. آیا اطلاع از سرنوشت به نفع انسان ها است یا به ضرر آنها؟ (پرسش)

منبع‌شناسی جامع علم غیب معصوم

• کتاب‌شناسی علم غیب معصوم؛
• مقاله‌شناسی علم غیب معصوم؛
• پایان‌نامه‌شناسی علم غیب معصوم.