فلسفه توسل به امام مهدی چیست؟ (پرسش)

فلسفه توسل به امام مهدی چیست؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاتر	مهدویت / غیبت امام مهدی / وظایف و تکالیف مسلمانان در عصر غیبت / دعا برای امام مهدی
مدخل اصلی	فلسفه توسل به امام مهدی

فلسفه توسل به امام مهدی چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

علی اصغر رضوانی

آقای علی اصغر رضوانی، در کتاب «موعودشناسی و پاسخ به شبهات» در این‌باره گفته است:

«توسل، وسیله و واسطه قرار دادن چیزی بین خود و مطلوب است. وسیله بر دو نوع است: گاهی از امور مادی است، مثل آب و غذا که وسیله رفع تشنگی و گرسنگی است. و زمانی نیز از امور معنوی است، مثل گناه کاری که خدا را به مقام و جاه یا حقیقت پیامبر (ص) قسم می‌دهد تا از گناهش بگذرد. در هر دو صورت وسیله لازم است؛ زیرا خداوند متعال جهان آفرینش را به بهترین صورت آفریده است، آنجا که می‌فرماید: ﴿الَّذِي أَحْسَنَ كُلَّ شَيْءٍ خَلَقَهُ﴾. جهان بر اساس نظم علت و معلول و اسباب و مسببات، برای هدایت و رشد و تکامل انسان‌ها آفریده شده است و نیازمندی‌های طبیعی بشر با عوامل و اسباب عادی برآورده می‌گردد. فیوضات معنوی خداوند همچون هدایت، مغفرت و آمرزش نیز بر اساس نظامی خاص بر انسان‌ها نازل می‌شود و اراده حکیمانه خداوند بر این تعلّق گرفته که امور از طریق اسباب خاص و علل معین به انسان‌ها برسد.

بنابراین، همان گونه که در عالم ماده نمی‌توان پرسید: چرا خداوند متعال زمین را با خورشید نورانی کرده و خود بی‌واسطه به چنین کاری دست نزده است؟ در عالم معنا نیز نمی‌توان گفت: چرا خداوند مغفرت خویش را به واسطه اولیای الهی شامل حال بندگان می‌کند.

شهید مطهری می‌فرماید: فعل خداوند دارای نظام است. اگر کسی بخواهد به نظام آفرینش اعتنا نداشته باشد گمراه است. به همین جهت است که خدای متعال گناه کاران را ارشاد فرموده است که درِ خانه رسول اکرم (ص) بروند و علاوه بر اینکه خود طلب مغفرت کنند، از آن بزرگوار بخواهند که برای ایشان طلب مغفرت کند. قرآن کریم می‌فرماید: ﴿وَمَا أَرْسَلْنَا مِن رَّسُولٍ إِلاَّ لِيُطَاعَ بِإِذْنِ اللَّهِ وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذ ظَّلَمُواْ أَنفُسَهُمْ جَاؤُوكَ فَاسْتَغْفَرُواْ اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُواْ اللَّهَ تَوَّابًا رَّحِيمًا﴾. اگر ایشان هنگامی که [با ارتکاب گناه به خود ستم کردند، نزد تو می‌آمدند و از خدا آمرزش می‌خواستند و پیامبر هم برای ایشان طلب مغفرت می‌کرد، خدا را توبه پذیر مهربان می‌یافتند. از همین رو می‌بینیم که در قرآن و سنت تأکید فراوانی بر وسیله و توسل شده است. خداوند متعال می‌فرماید: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اتَّقُواْ اللَّهَ وَابْتَغُواْ إِلَيْهِ الْوَسِيلَةَ﴾. اثر و فایده دیگری که در توسل به اولیای الهی خصوصاً ذوات مقدسه اهل بیت (ع) است اینکه مردم به جهت دریافت فیوضات الهی به واسطه آنان، نه تنها به مقام شامخ آنها از نبوت یا امامت یقین حاصل می‌کنند، بلکه از باب اینکه الانسان عبید الاحسان فرمان بردار دستورات آنها که همان دستورات خداوند است می‌شوند».

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

1. سرکار خانم نجفی لیواری ؛

مریم نجفی لیواری سرکار خانم مریم نجفی لیواری و نرگس محمدنیا گالشکلامی در مقاله «واکاوی شاخصه‌های الگوی خانواده منتظر» در این‌باره گفته‌اند: «امامان، همه مقرب خدایند و توسل به هر کدام، می‌تواند گره مشکلات معنوی و مادی انسان را باز کند. حجت خدا و امام حاضر و ناظر، در عصر غیبت، وجود نورانی امام مهدی(ع) است و فیوضات الهی از طریق او به موجودات می‌رسد. وجود وی به عنوان "ولی اللّه" دارای چنین مرکزیتی در عالم هستی است. جریان شب قدر و نزول فرشتگان بر امام و تقدیر امور، در جهت تأثیر تکوینی امام بر جهان خلقت است. در توقیع آن حضرت(ع) به شیخ مفید آمده است: "ما از تمام حوادثی که برایتان اتفاق می‌افتد، آگاهیم و هیچ خبری از اخبار بر ما پوشیده نیست. ما هرگز از سرپرستی و رسیدگی به امورتان کوتاهی نکرده و یادتان را از خاطر نبرده‌ایم و اگر جز این بود، دردها و دشواری‌ها از هر سو بر شما فرود می‌آمد و دشمنان شما را ریشه‌کن می‌کردند. پس از خداوند پروا داشته باشید و ما را پشتیبانی کنید". در یک خانواده منتظر مداومت در توسل با احساس حضور آن حضرت و علم به معرفت همه جانبه ایشان به اعمال و کردارشان به گونه‌ای است که توسل را محدود به زمان اضطرار و گرفتاری خانواده و بروز مشکلات و حوادث ناگوار نمی‌کند. در باب هفتم نجم الثاقب می‌خوانیم: "البته نباید فقط در هنگام اضطرار، متوجه و متوسل به آن حضرت شویم، بلکه باید دایم به فکر او باشیم. چه انسان‌هایی که با سوز و گداز به ساحت مقدس آن امام همام، متوسل گردیده، از الطاف وجودش بهره‌مند شده‌اند". آن جناب فریادرس خلق است، چنان که در زیارتی که از حضرتش روایت گردیده، آمده است: دادرس کسی است که از او دادخواهی کند. در "زیارت جامعه" چنین آمده است: "هر کس به شما تمسک جست رستگار و پیروز شد و هر کس به شما پناه آورد از کج‌روی و بدبختی ایمن گشت" ».

1. وظیفه مسلمانان درباره دعا برای امام مهدی چیست؟ (پرسش)
2. چرا باید برای امام مهدی دعا کرد؟ (پرسش)
3. فلسفه توسل به امام مهدی چیست؟ (پرسش)
4. هنگام دعا کردن و امداد خواستن از امام مهدی با توجه به پهناور بودن جهان چطور الساعه به ایشان الهام می‌‏شود؟ (پرسش)
5. چه اعمال و ادعیه‌های باعث خشنودی و خرسندی حضرت می‌شود؟ (پرسش)
6. در چه مکان‌‏هایی سفارش دعا برای امام مهدی شده است؟ (پرسش)
7. در چه زمان‌هایی به دعا برای امام مهدی توصیه شده است؟ (پرسش)
8. دعا برای نجات از فتنه‌های آخر الزمان چیست؟ (پرسش)
9. آیا دعا کردن برای سلامت امام مهدی صحیح است؟ (پرسش)
10. دلیل دعا کردن برای سلامتی امام مهدی چیست در حالی که خدای منان اراده دارد آن امام مهدی زنده و سلامت بماند؟ (پرسش)
11. آیا دعای سلامت امام مهدی وجود دارد؟ مگر حضرت دچار بلایای طبیعی می‏شوند؟ (پرسش)
12. دعای غریق چیست؟ (پرسش)
13. چگونه باید به امام مهدی استغاثه کرد؟‌ (پرسش)
14. استخاره‌ای که به امام مهدی نسبت داده می‌شود چیست؟ (پرسش)
15. صلوات بر امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
16. چه دعاهای از امام مهدی به دست ما رسیده است؟ (پرسش)
17. چه احادیثی از امام مهدی نقل شده است؟ (پرسش)
18. چه زمان‌هایی به امام مهدی اختصاص دارد؟ (پرسش)
19. چرا در روایات دعا برای امام مهدی در شب جمعه تأکید شده است؟ (پرسش)
20. آیا دعای ندبه سند دارد؟ (پرسش)
21. دعاهای امام مهدی که در ساعت دوزادهم باید خوانده شود چیست؟ (پرسش)
22. ساعت مخصوص دعا برای امام مهدی چه وقت است؟ (پرسش)
23. اوقات مناسب دعا کردن برای امام مهدی چه زمان‌هایی است؟ (پرسش)

منبع‌شناسی جامع مهدویت

• کتاب‌شناسی مهدویت؛
• مقاله‌شناسی مهدویت؛
• پایان‌نامه‌شناسی مهدویت.