چرا باید برای امام مهدی دعا کرد؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
چرا باید برای امام مهدی دعا کرد؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / غیبت امام مهدی / وظایف و تکالیف مسلمانان در عصر غیبت / دعا برای امام مهدی
مدخل اصلیعلل دعا برای مهدی
تعداد پاسخ۳ پاسخ

چرا باید برای امام مهدی دعا کرد؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ جامع اجمالی

دعا برای امام زمان (ع) از موضوعاتی است که در روایات فراوانی بر آن تاکید شده است. امام زمان (ع) در این زمینه می‌فرماید: «برای تعجیل در فرج من زیاد دعا کنید، زیرا فرج شما در آن است»[۱].

برخی از علل دعا برای حضرت مهدی (ع) عبارت‌اند از:

  1. عامل تعجیل در ظهور: خواست خداوند بر این تعلق گرفته که مردم باید خواهان فرج باشند؛ خداوند نعمت ولایت و امامت را در اختیار بشر قرار داد، اما زمانی که امت ارزش آن را ندانستند، بنابر سنّت الهی ذَلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ لَمْ يَكُ مُغَيِّرًا نِعْمَةً أَنْعَمَهَا عَلَى قَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُوا مَا بِأَنْفُسِهِمْ[۲] دچار غیبت امام شدند و تا زمانی که امت به طور حقیقی قدرشناس نشوند و ظهور حضرت را از روی اضطرار و ناچاری نخواهند، خداوند اذن فرج نخواهد داد؛ لذا با دعای واقعی می‌‌توان این امر را سرعت بخشید[۳].
  2. سبب نجات از هلاکت و نابودی: امام عسکری (ع) فرمودند: «به خدا قسم او غیبتی طولانی خواهد داشت که هیچ کس در آن نجات نمی‎‎یابد، مگر کسی که خدای تعالی او را در اعتقاد به امامت ثابت بدارد و در دعا به تعجیل فرج موفّق سازد»[۴][۵]
  3. مداومت بر دعا برای حضرت مهدی (ع)‌، یکی از مصادیق نیایش است که انسان را به خداوند متعال نزدیک می‌‌کند[۶].‌
  4. در روایات و دعاها برای حضرت مهدی (ع) اوصافی بیان شده است که تحقق آنها برای نسل بشر مفید خواهد بود و لازمه این امر، ظهور ایشان است و یکی از عوامل ظهور، دعا برای آن حضرت بیان شده است، اوصافی مانند:
    1. او فریادرس بیچارگان است: امام زمان (ع) فرمودند: «إنَّا غَیْرُ مُهْمِلِینَ‏ لِمُرَاعَاتِکُمْ‏ وَ لَا نَاسِینَ‏ لِذِکْرِکُمْ‏»[۷]؛
    2. او احیاگر دین خداست: «أَیْنَ‏ مُحْیِی‏ مَعَالِمِ‏ الدِّینِ‏»[۸]؛
    3. او عامل تألیف دل هاست: «أَیْنَ‏ مُؤَلِّفُ‏ شَمْلِ‏ الصَّلَاحِ‏ وَ الرِّضَا‏‏»[۹]‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏؛
    4. به وسیلۀ امام زمان (ع) دفع بلا می‌شود: حضرت فرمودند: «بِی‏ یَدْفَعُ‏ اللَّهُ‏ عَزَّ وَ جَلَ‏ الْبَلَاءَ عَنْ‏ أَهْلِی‏ وَ شِیعَتِی‏‏‏»[۱۰] و...[۱۱].

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. حجت الاسلام و المسلمین قرائتی؛
حجت الاسلام و المسلمین محسن قرائتی، در کتاب «شرایط ظهور از دیدگاه قرآن کریم» در این‌باره گفته است:

«در بسیاری از احادیث مهدوی، بر ضرورت دعا برای امام زمان (ع) تأکید شده است و از مردم خواسته اند که برای حفظ دین و نیز تسریع در امر فرج، به درگاه الهی دعا کنند؛ حتی خود امام عصر (ع) نیز فرمودند:«أَكْثِرُوا الدُّعَاءَ بِتَعْجِيلِ‏ الْفَرَجِ‏ فَإِنَّ ذَلِكَ فَرَجُكُمْ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏» [۱۲]. اما شاید این سؤال به ذهن خطور کند که چرا باید برای حضرت دعا کرد؟ پاسخ آن به دلایل زیر است:

  1. امام زمان (ع)، یکی از مؤمنان است و پیامبر (ص) خواسته است تا برای مؤمنان دعا کنیم.
  2. او فریادرس بیچارگان است. خود امام زمان (ع) فرمود: «إنَّا غَيْرُ مُهْمِلِينَ‏ لِمُرَاعَاتِكُمْ‏ وَ لَا نَاسِينَ‏ لِذِكْرِكُمْ‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏»[۱۳]
  3. او احیاگر دین خداست: «أَيْنَ‏ مُحْيِي‏ مَعَالِمِ‏ الدِّينِ‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏»[۱۴]، و نیز: هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ[۱۵]
  4. امام زمان (ع) مضطر است. از امام باقر (ع) در تفسیر أَمَّن يُجِيبُ الْمُضْطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَيَكْشِفُ السُّوءَ وَيَجْعَلُكُمْ خُلَفَاء الأَرْضِ أَإِلَهٌ مَّعَ اللَّهِ قَلِيلا مَّا تَذَكَّرُونَ [۱۶] سؤال شد؛ فرمود: " نَزَلَتْ‏ فِي‏ الْقَائِم‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ [۱۷]
  5. او عامل تألیف دل هاست: «أَيْنَ‏ مُؤَلِّفُ‏ شَمْلِ‏ الصَّلَاحِ‏ وَ الرِّضَا‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏»[۱۸]
  6. او مهربان است. امام صادق (ع) در وصف ائمه (ع)، که امام زمان (ع) نیز یکی از آن هاست، فرمود: «وَ اللَّهِ‏ لَأَنَا أَرْحَمُ‏ بِكُمْ‏ مِنْكُمْ‏ بِأَنْفُسِكُمْ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏»؛ [۱۹]
  7. قبولی اعمال ما بر طبق روایات، وابسته به حضرت مهدی (ع) است.
  8. به وسیلۀ حضرت ولیّ عصر (ع) از ما دفع بلا می‌شود. ایشان فرمود: «بِي‏ يَدْفَعُ‏ اللَّهُ‏ عَزَّ وَ جَلَ‏ الْبَلَاءَ عَنْ‏ أَهْلِي‏ وَ شِيعَتِي‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏»[۲۰]
  9. عدالت‌گستر است، هم چنان که انبوهی از روایات بر این مطلب گواهی می‌دهند.
  10. امام زمان (ع) از ما شفاعت می‌کند. رسول خدا (ص) در وصف امام عصر (ع) فرمودند: «الْمَهْدِيُ‏ شَفِيعُهُمْ‏ يَوْمَ الْقِيَامَةِ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏»[۲۱]»[۲۲].
۲. حجت الاسلام و المسلمین اباذری؛
حجت الاسلام و المسلمین محمود اباذری، در کتاب «ادعیه و زیارات مهدوی» در این‌باره گفته است:

«دعا برای حضرت مهدی (ع) و تعجیل فرج ایشان موجب نجات و رهایی از هلاکت و نابودی است و ما را از گمراهی حفظ می‌نماید. امام حسن عسکری (ع) می‌فرمایند: به خدا قسم او غیبتی طولانی خواهد داشت که هیچ کس در آن نجات نمی‌یابد، مگر کسی که خدای تعالی او را در اعتقاد به امامت ثابت بدارد و در دعا به تعجیل فرج موفّق سازد[۲۳].

در کتاب ارزشمندِ مکیال المکارم بیش از نود فایده درباره دعا برای حضرت ولیّ عصر (ع) بیان شده است[۲۴][۲۵].

همان خدایی که وعده قطعی ظهورِ موعود امت‌ها، حضرت مهدی (ع)، را داده، مشیّتش بر این تعلق گرفته است که مردم باید پذیرا و خواهان فرج باشند[۲۶]؛ زیرا سنت خدای حکیم براین حقیقت تعلق گرفته است که "سرنوشت هیچ قوم (و ملّتی) را تغییر نمی‌دهد، مگر آنکه آنان آنچه را در خودشان است، تغییر دهند!"[۲۷].

خدای حکیم نعمت عظیم ولایت و امامت را در اختیار بشر قرار داد؛ بنابر سنّت الهی ذَلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ لَمْ يَكُ مُغَيِّرًا نِّعْمَةً أَنْعَمَهَا عَلَى قَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُواْ مَا بِأَنفُسِهِمْ وَأَنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ[۲۸] وقتی امّت قدر این نعمت را ندانست، به بلای بزرگ سلب این نعمت (غیبت امام) دچار شد و تا زمانی که امت به طور حقیقی قدرشناس نشود، خداوند اذن فرج نخواهد داد و دیر یا زود نگاه بشر از راه تعقل یا از راه تجربه همه راه‌ها و به بن بست رسیدن، آسمانی خواهد شد و ظهور را مضطرّانه از خداوند خواهد خواست، چنانچه نویسنده معروف و آینده پژوه آمریکایی تبار، آلوین تافلر، به این حقیقت اذعان می‌‌کند و می‌‌گوید:"اوضاع آشفته غرب و ناکامی سردمداران از حل مشکلات سبب شده است تا نیاز شدید به وجود مرد سوار بر اسب سفید ضرب المثل‌ها را دامن بزند"[۲۹].

نتیجه سخن اینکه دعا برای تعجیل فرج به معنای خواستنِ ظهور است، پس هر چه بیشتر بر این خواستن تأکید کنیم و با عمل، صبر، استقامت و پایبندی به حق، لیاقت و شایستگی خود را ثابت نماییم، به ظهور نزدیکتر می‌‌شویم»[۳۰].
۳. آقای شرفی جم؛
آقای محمد رضا شرفی جم، در مقاله «آثار تربیتی فرهنگ انتظار در تقابل با چالش‌های جدید خانواده» در این‌باره گفته است: «مداومت بر دعای فرج‌، یکی از مصادیق نیایش است که آدمی را به این مقصود هدف آفرینش می‌گرداند‌. امام جعفر صادق (ع) از نیاکان پاک خود نقل می‌‌کند که رسول خدا (ص) فرمود‌: "برترین‌ عبادت‌‌های مؤمن، انتظار فرج حضرت حجت از سوی خداوند سبحان است"[۳۱]. بر این اساس می‌‌توان نتیجه گرفت که انس و الفت آدمی با دعای فرج یا دعای ندبه برای به پایان رسیدن دوره انتظار و آغاز دوره ظهور محبوب، در راستای هدف خلقت است و از ویژگی‌های خانواده منتظر به حساب می‌‌آید»[۳۲].

پرسش‌های وابسته

  1. وظیفه مسلمانان درباره دعا برای امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  2. چرا باید برای امام مهدی دعا کرد؟ (پرسش)
  3. فلسفه توسل به امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  4. هنگام دعا کردن و امداد خواستن از امام مهدی با توجه به پهناور بودن جهان چطور الساعه به ایشان الهام می‌‏شود؟ (پرسش)
  5. چه اعمال و ادعیه‌های باعث خشنودی و خرسندی حضرت می‌شود؟ (پرسش)
  6. در چه مکان‌‏هایی سفارش دعا برای امام مهدی شده است؟ (پرسش)
  7. در چه زمان‌هایی به دعا برای امام مهدی توصیه شده است؟ (پرسش)
  8. دعا برای نجات از فتنه‌های آخر الزمان چیست؟ (پرسش)
  9. آیا دعا کردن برای سلامت امام مهدی صحیح است؟ (پرسش)
  10. دلیل دعا کردن برای سلامتی امام مهدی چیست در حالی که خدای منان اراده دارد آن امام مهدی زنده و سلامت بماند؟ (پرسش)
  11. آیا دعای سلامت امام مهدی وجود دارد؟ مگر حضرت دچار بلایای طبیعی می‏شوند؟ (پرسش)
  12. دعای غریق چیست؟ (پرسش)
  13. چگونه باید به امام مهدی استغاثه کرد؟‌ (پرسش)
  14. استخاره‌ای که به امام مهدی نسبت داده می‌شود چیست؟ (پرسش)
  15. صلوات بر امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
  16. چه دعاهای از امام مهدی به دست ما رسیده است؟ (پرسش)
  17. چه احادیثی از امام مهدی نقل شده است؟ (پرسش)
  18. چه زمان‌هایی به امام مهدی اختصاص دارد؟ (پرسش)
  19. چرا در روایات دعا برای امام مهدی در شب جمعه تأکید شده است؟ (پرسش)
  20. آیا دعای ندبه سند دارد؟ (پرسش)
  21. دعاهای امام مهدی که در ساعت دوزادهم باید خوانده شود چیست؟ (پرسش)
  22. ساعت مخصوص دعا برای امام مهدی چه وقت است؟ (پرسش)
  23. اوقات مناسب دعا کردن برای امام مهدی چه زمان‌هایی است؟ (پرسش)

پانویس

  1. «أَکْثِرُوا الدُّعَاءَ بِتَعْجِیلِ‏ الْفَرَجِ‏ فَإِنَّ ذَلِکَ فَرَجُکُمْ»؛ ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۴۸۵.
  2. «آن، از این روست که خداوند نعمتی را که به گروهی بخشیده است نمی‌گرداند تا آنان آنچه در خود دارند بگردانند» سوره انفال، آیه ۵۳.
  3. ر.ک: اباذری، محمود، ادعیه و زیارات مهدوی، ص ۳۴ ـ ۳۵.
  4. «وَ اللَّهِ لَیَغِیبَنَّ غَیْبَةً لَا یَنْجُو فِیهَا مِنَ الْهَلَکَةِ إِلَّا مَنْ ثَبَّتَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَی الْقَوْلِ بِإِمَامَتِهِ وَ وَفَّقَهُ فِیهَا لِلدُّعَاءِ بِتَعْجِیلِ فَرَجِه»؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۳۸۴، باب ۳۸.
  5. ر.ک: اباذری، محمود، ادعیه و زیارات مهدوی، ص ۲۹؛ قرائتی، محسن، شرایط ظهور از دیدگاه قرآن کریم، ص ۹۳ ـ ۱۰۴.
  6. ر.ک: شرفی جم، محمد رضا، آثار تربیتی فرهنگ انتظار در تقابل با چالش‌های جدید خانواده، ص ۱۲۲.
  7. احمد بن علی طبرسی، الاحتجاج، ج۲، ص۴۹۵.
  8. علی بن موسی بن طاووس، اقبال الاعمال، ص۲۹۷.
  9. علی بن موسی بن طاووس، اقبال الاعمال، ص۲۹۷
  10. کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۴۴۱.
  11. ر.ک: قرائتی، محسن، شرایط ظهور از دیدگاه قرآن کریم، ص ۹۳ ـ ۱۰۴.
  12. برای تعجیل در فرج من زیاد دعا کنید، زیرا فرج شما در آن است؛ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۴۸۵.
  13. احمد بن علی طبرسی، الاحتجاج، ج۲، ص۴۹۵.
  14. علی بن موسی بن طاووس، اقبال الاعمال، ص۲۹۷.
  15. اوست که پیامبرش را با رهنمود و دین راستین فرستاد تا آن را بر همه دین‌ها برتری دهد اگر چه مشرکان نپسندند؛ سوره توبه، آیه: ۳۳.
  16. یا آن کسی که به درمانده، چون وی را بخواند، پاسخ می‌دهد و بلا را (از او) می‌گرداند؟ و شما را جانشینان زمین می‌گرداند؛ آیا با خداوند، خدایی (دیگر) هست؟ اندک پند می‌پذیرید؛ سوره نمل، آیه: ۶۲.
  17. دربارۀ حضرت قائم (ع) نازل شده است.
  18. علی بن موسی بن طاووس، اقبال الاعمال، ص۲۹۷.
  19. به خدا قسم، من از شما نسبت به خودتان مهربان ترم؛ محمد بن جریر بن طبری، دلائل الامامه، ص۱۳۴.
  20. به وسیلۀ من است که بلا از اهل و شیعیانم دفع می‌شود؛ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۴۴۱.
  21. علی یزدی حائری، الزام الناصب، ج ۱، ص۱۷۴.
  22. قرائتی، محسن، شرایط ظهور از دیدگاه قرآن کریم، ص ۹۳ - ۱۰۴.
  23. صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۳۸۴، باب ۳۸.
  24. موسوی، مکیال المکارم، ج۱، ص۴۰۹
  25. اباذری، محمود، ادعیه و زیارات مهدوی، ص ۲۹.
  26. لَهُ مُعَقِّبَاتٌ مِّن بَيْنِ يَدَيْهِ وَمِنْ خَلْفِهِ يَحْفَظُونَهُ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ لاَ يُغَيِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُواْ مَا بِأَنفُسِهِمْ وَإِذَا أَرَادَ اللَّهُ بِقَوْمٍ سُوءًا فَلاَ مَرَدَّ لَهُ وَمَا لَهُم مِّن دُونِهِ مِن وَالٍ؛ او را از پیش رو و پشت سر فرشتگانی پیگیرند که به فرمان خداوند، نگهبان وی‌اند. بی‌گمان خداوند آنچه را که گروهی دارند دگرگون نمی‌کند (و از آنان نمی‌ستاند) مگر آنها آنچه را که در خویش دارند دگرگون سازند و چون خداوند برای گروهی بلایی بخواهد بازگشتی ندارد و آنان را در برابر وی سروری نیست؛ سوره رعد، آیه: ۱۱ و لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ وَأَنزَلْنَا الْحَدِيدَ فِيهِ بَأْسٌ شَدِيدٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَلِيَعْلَمَ اللَّهُ مَن يَنصُرُهُ وَرُسُلَهُ بِالْغَيْبِ إِنَّ اللَّهَ قَوِيٌّ عَزِيزٌ؛ ما پیامبرانمان را با برهان‌ها (ی روشن) فرستادیم و با آنان کتاب و ترازو فرو فرستادیم تا مردم به دادگری برخیزند و (نیز) آهن را فرو فرستادیم که در آن نیرویی سخت و سودهایی برای مردم است و تا خداوند معلوم دارد چه کسی در نهان، (دین) او و پیامبرانش را یاری می‌کند؛ بی‌گمان خداوند توانمندی پیروزمند است؛ سوره حدید، آیه: ۲۵؛ نعمانی، الغیبه، ص۲۸۴، باب ۱۵و مجلسی، بحارالانوار، ج۵۱، ص۸۷.
  27. لَهُ مُعَقِّبَاتٌ مِّن بَيْنِ يَدَيْهِ وَمِنْ خَلْفِهِ يَحْفَظُونَهُ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ لاَ يُغَيِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُواْ مَا بِأَنفُسِهِمْ وَإِذَا أَرَادَ اللَّهُ بِقَوْمٍ سُوءًا فَلاَ مَرَدَّ لَهُ وَمَا لَهُم مِّن دُونِهِ مِن وَالٍ؛ او را از پیش رو و پشت سر فرشتگانی پیگیرند که به فرمان خداوند، نگهبان وی‌اند. بی‌گمان خداوند آنچه را که گروهی دارند دگرگون نمی‌کند (و از آنان نمی‌ستاند) مگر آنها آنچه را که در خویش دارند دگرگون سازند و چون خداوند برای گروهی بلایی بخواهد بازگشتی ندارد و آنان را در برابر وی سروری نیست؛ سوره رعد، آیه: ۱۱.
  28. آن، از این روست که خداوند نعمتی را که به گروهی بخشیده است نمی‌گرداند تا آنان آنچه در خود دارند بگردانند و بی‌گمان خداوند شنوایی داناست؛ سوره انفال ، آیه: ۵۳.
  29. حیدری نیک، نگاهی دوباره به انتظار، ص۵۴ (با تلخیص).
  30. اباذری، محمود، ادعیه و زیارات مهدوی، ص ۳۴ - ۳۵.
  31. قمی، شیخ عباس، کلیات مفاتیح الجنان، ص ١٣١.
  32. شرفی جم، محمد رضا، آثار تربیتی فرهنگ انتظار در تقابل با چالش‌های جدید خانواده، ص ۱۲۲.