بحث:آیه تبلیغ در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
==بحثی درباره [[آیه | ==بحثی درباره [[آیه تبلیغ]]== | ||
#'''قرآن''' {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ}}<ref>«ای پیامبر! آنچه را از پروردگارت به سوی تو فرو فرستاده شده است برسان و اگر نکنی پیام او را نرسانده‌ای؛ و خداوند تو را از (گزند) مردم در پناه می‌گیرد، خداوند گروه کافران را راهنمایی نمی‌کند» سوره مائده، آیه ۶۷.</ref>. | #'''قرآن''' {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ}}<ref>«ای پیامبر! آنچه را از پروردگارت به سوی تو فرو فرستاده شده است برسان و اگر نکنی پیام او را نرسانده‌ای؛ و خداوند تو را از (گزند) مردم در پناه می‌گیرد، خداوند گروه کافران را راهنمایی نمی‌کند» سوره مائده، آیه ۶۷.</ref>. | ||
#'''حدیث''' [[امام باقر]]{{ع}}- درباره سخن [[خدای متعال]]: "ای [[پیامبر]]! آنچه را از سوی پروردگارت بر تو نازل شده، برسان و اگر چنین نکنی، رسالتش را نگزارده‌ای"-: آن، [[ولایت]] است<ref>{{متن حدیث|الإمام الباقر{{ع}}- فی قَولِهِ تَعالی: «یا أَیهَا الرسُولُ بَلغْ ما أُنْزِلَ إِلَیک مِنْ رَبک وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلغْتَ رِسالَتَهُ»-: هِی الوِلایةُ}} (مختصر بصائر الدرجات، ص ۶۴).</ref>. [[إثبات الوصیة (کتاب)|إثبات الوصیة]]: چون [[پیامبر]]{{صل}} به وادی خُم رسید، [[آیه]] نگهداری‌اش از [گزند] [[مردم]] در [[[ابلاغ]] ولایت] [[امیر مؤمنان]]، بر او [[وحی]] شد. پیش از آن هم [[فرمان]] [[ابلاغ]] می‌رسید؛ اما او به [[انتظار]] گفته خدای عز و جل: "[[خدا]] تو را از مردمْ [[حفظ]] می‌کند" باز می‌ایستاد. چون [[آیه]] نازل شد، به سخن ایستاد و پس از [[حمد]] و ثنای فراوان [[خداوند]]، [[امیر مؤمنان]]{{ع}} را به [[رهبری]] [[[آینده]] امت] و [[قائم]] مقامی خود [[منصوب]] کرد...، همان‌گونه کرد که [[راویان حدیث غدیر]] [[خم]]، [[روایت]] کرده‌اند. سپس در آخر [[ذی حجه]] [به مدینه] بازگشت<ref>إثبات الوصیة، ص ۱۳۲.</ref>. | #'''حدیث''' [[امام باقر]]{{ع}}- درباره سخن [[خدای متعال]]: "ای [[پیامبر]]! آنچه را از سوی پروردگارت بر تو نازل شده، برسان و اگر چنین نکنی، رسالتش را نگزارده‌ای"-: آن، [[ولایت]] است<ref>{{متن حدیث|الإمام الباقر{{ع}}- فی قَولِهِ تَعالی: «یا أَیهَا الرسُولُ بَلغْ ما أُنْزِلَ إِلَیک مِنْ رَبک وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلغْتَ رِسالَتَهُ»-: هِی الوِلایةُ}} (مختصر بصائر الدرجات، ص ۶۴).</ref>. [[إثبات الوصیة (کتاب)|إثبات الوصیة]]: چون [[پیامبر]]{{صل}} به وادی خُم رسید، [[آیه]] نگهداری‌اش از [گزند] [[مردم]] در [[[ابلاغ]] ولایت] [[امیر مؤمنان]]، بر او [[وحی]] شد. پیش از آن هم [[فرمان]] [[ابلاغ]] می‌رسید؛ اما او به [[انتظار]] گفته خدای عز و جل: "[[خدا]] تو را از مردمْ [[حفظ]] می‌کند" باز می‌ایستاد. چون [[آیه]] نازل شد، به سخن ایستاد و پس از [[حمد]] و ثنای فراوان [[خداوند]]، [[امیر مؤمنان]]{{ع}} را به [[رهبری]] [[[آینده]] امت] و [[قائم]] مقامی خود [[منصوب]] کرد...، همان‌گونه کرد که [[راویان حدیث غدیر]] [[خم]]، [[روایت]] کرده‌اند. سپس در آخر [[ذی حجه]] [به مدینه] بازگشت<ref>إثبات الوصیة، ص ۱۳۲.</ref>. | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۹ ژوئن ۲۰۲۲، ساعت ۱۴:۲۳
بحثی درباره آیه تبلیغ
- قرآن
يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ
[۱]. - حدیث امام باقر(ع)- درباره سخن خدای متعال: "ای پیامبر! آنچه را از سوی پروردگارت بر تو نازل شده، برسان و اگر چنین نکنی، رسالتش را نگزارده‌ای"-: آن، ولایت است[۲]. إثبات الوصیة: چون پیامبر(ص) به وادی خُم رسید، آیه نگهداری‌اش از [گزند] مردم در [[[ابلاغ]] ولایت] امیر مؤمنان، بر او وحی شد. پیش از آن هم فرمان ابلاغ می‌رسید؛ اما او به انتظار گفته خدای عز و جل: "خدا تو را از مردمْ حفظ می‌کند" باز می‌ایستاد. چون آیه نازل شد، به سخن ایستاد و پس از حمد و ثنای فراوان خداوند، امیر مؤمنان(ع) را به رهبری [[[آینده]] امت] و قائم مقامی خود منصوب کرد...، همان‌گونه کرد که راویان حدیث غدیر خم، روایت کرده‌اند. سپس در آخر ذی حجه [به مدینه] بازگشت[۳].
يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ
[۴]. پیامبر خدا به سال دهم هجری حج گزارْد. او پیش از حرکت به سوی حرم الهی، دستور داده بود که همگان را از قصد حجگزاری‌اش در آن سال، آگاه کنند. بدین‌سان، مسلمانان از راه‌های دور و نزدیک، آهنگ حج کرده بودند و از این روی، جمعیت عظیمی به هم آمده بود. در آن هنگامه عظیم، پیامبر(ص) بارها با مردم، سخن گفت و در خطبه بلند روز "عَرَفه" بر بقایای فرهنگ و معیارهای جاهلی خط بطلان کشید و مردمان را به استوارگامی در راه حق و بنا نهادن زندگی بر اساس معیارها و ارزش‌های الهی فرا خوانْد و بر چنگ زدن به کتاب الهی و سنتِ عترت خویش تأکید کرد.
مسلمانان از حج بازگشته‌اند و راهی آبادی‌ها و شهرهای خویش‌اند. در آستانه وادی "خُم"، فرمان الهی، رسول امین را با قاطعیت تمام، خطاب می‌کند که: "ای پیامبر! برسان". آهنگ آیه، تأکید و تنبه‌های آن، و نیز تهدید و پافشاری جدی بر رساندن پیام‌ها، همه و همه نشانگر آن است که پیام، بسی مهم است و از دیگر سوی، ابلاغ آن، به لحاظ چگونگی محتوا و جوانب آن، سخت دلهره‌آفرین.
اکنون بنگریم پیامی که پیامبر خدا باید ابلاغ می‌کرد، چه بوده‌است؛ پیامی که او با آن همه سختکوشی در راه تبلیغ آموزه‌های الهی و تلاش مستمر در راه گسترش حق و رویارویی با شرک و شکن ناپذیری و استوارگامی، از ابلاغ آن می‌هراسید.
عالمان شیعه (مفسران، محدثان، مورخان و متکلمان)، یکسر و بی‌هیچ‌گونه تردیدی آیه را به واقعه "غدیر" مرتبط دانسته‌اند و محتوای پیام را "ولایت و امامت علی(ع)" تلقی کرده‌اند. بدین‌سان و بر اساس این دیدگاه، آیه در روز هجدهم ذی حجه نازل شده است و برای تأکید بر ولایت علی(ع) برای آخرین بار و به‌گونه‌ای تأثیرگذار و به یادماندنی در میان انبوه مردمان مسلمان؛ اما عالمان اهل سنت، نه در زمان نزول، یک‌داستان‌اند و نه در محتوای پیام، یک‌رأی.
اکنون سزامند است پیش از آن‌که برخی از آن دیدگاه‌ها را بیاوریم، مفاد و مفهوم آیه را اندکی بکاویم:
- بَلِّغْ مَا أُنْزِل؛ آنچه را نازل شده، ابلاغ کن. این جمله نشانگر آن است که محتوای پیام، پیش‌تر به پیامبر(ص) القا شده بوده است و سپس، آن بزرگوار، مأمور به ابلاغ گشته است؛ اما دغدغه و دلهره‌ای او را از اینکه پیام را آشکار نماید، باز داشته است.
- وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ؛ و اگر نکنی، رسالتش را نگزارده‌ای. این عبارت، نشانگر آن است که آیه به روزگاری نازل شده است که پیامبر خدا(ص) ابلاغ رسالت کرده، حق آیین الهی را گزارده و آموزه‌های الهی را به مردمان رسانده بوده است و اکنون، تأکید می‌کند که این پیام، از چنان جایگاهی برخوردار است که اگر رسانده نشود، تمام رسالت ابلاغ‌شده تباه خواهد شد، چنان که گویی "رسالت"، یکسر ابلاغ نشده است.
- وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ؛ و خداوند، تو را حفظ می‌کند. پیامبر(ص) از چه می‌هراسید؟ از قتل؟ از آزار و شکنجه؟ از غوغاسالاری مشرکان و یهودیان؟ و یا از...؟ سیره پیامبر(ص) نشانگر آن است که او از آنچه مرتبط به خود او بوده، هرگز هراسی به دلْ راه نمی‌داده است. بدین‌سان و بدون هیچ تردیدی، این ترس باید رنگی دیگر داشته باشد و ترس از سِتروَنْ شدن خودِ ابلاغ باشد و ترس از جو و فضایی که گسترش حق و تأثیرگذاری ابلاغ را متزلزل می‌کند.
- مِنَ النَّاسِ؛ از مردم. بی‌گمان، "ناس"، اطلاق دارد و نشانگر حراست خداوند از پیامبر(ص) است؛ حراست از او در برابر آنان که به گونه‌ای در به شکست کشاندن این ابلاغ و جلوگیری از رساندن این پیام، تلاش خواهند کرد. از این رو، بدون هیچ تردیدی، مراد، این است که آنان در خاموش کردن این نور، در طعن زدن به نبوت، در به شکست کشاندن این ابلاغ، در متهم کردن پیامبر خدا به "خاندان‌گرایی" و در تلاش برای جلوگیری از گسترش پیام، طَرْفی برنخواهند بست [۵].
پانویس
- ↑ «ای پیامبر! آنچه را از پروردگارت به سوی تو فرو فرستاده شده است برسان و اگر نکنی پیام او را نرسانده‌ای؛ و خداوند تو را از (گزند) مردم در پناه می‌گیرد، خداوند گروه کافران را راهنمایی نمی‌کند» سوره مائده، آیه ۶۷.
- ↑ «الإمام الباقر(ع)- فی قَولِهِ تَعالی: «یا أَیهَا الرسُولُ بَلغْ ما أُنْزِلَ إِلَیک مِنْ رَبک وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلغْتَ رِسالَتَهُ»-: هِی الوِلایةُ» (مختصر بصائر الدرجات، ص ۶۴).
- ↑ إثبات الوصیة، ص ۱۳۲.
- ↑ «ای پیامبر! آنچه را از پروردگارت به سوی تو فرو فرستاده شده است برسان و اگر نکنی پیام او را نرسانده‌ای؛ و خداوند تو را از (گزند) مردم در پناه می‌گیرد، خداوند گروه کافران را راهنمایی نمی‌کند» سوره مائده، آیه ۶۷.
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین، ص ۱۴۴-۱۶۲.