رضایت در سیره معصوم

این مدخل زیرشاخهٔ بحث رضایت است. رضایت از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: رضایت در قرآن - رضایت در حدیث - رضایت در نهج البلاغه - رضایت در معارف دعا و زیارات - رضایت در سیره پیامبر خاتم - رضایت در سیره معصوم - رضایت در اخلاق اسلامی - رضایت در روان‌شناسی اسلامی - پرسش‌های مرتبط

مقدمه

خاندان اهل‌بیت(ع) اسوه و نمونه کاملی برای انسان خشنود به رضای الهی هستند. امام باقر(ع) در روایتی فرموده‌اند: شایسته‌ترین خلق خدا کسی است که تسلیم فرمان خدا باشد، کسی که خدا را بشناسد و به فرمان و مقدرات او خشنود باشد، وقتی قضای الهی به سراغ او می‌آید، خداوند پاداش بزرگی به او عطا می‌فرماید و هر کس قضای الهی را نپسندد، قضای الهی بر او وارد شود و خدا اجرش را تباه می‌سازد. از این روایت می‌توان دریافت که به هرحال قضا و قدر الهی به سراغ انسان‌ها خواهد آمد و خشنود بودن یا عدم خشنودی انسان در وقوع آن دخالتی ندارد، اما چنانچه انسان با معرفت به حق، به فرمان و مقدرات الهی نیز خشنود باشد خداوند متعال نیز پاداش بزرگی نصیب او خواهد کرد و چنانچه به رضای الهی خشنود نباشد، اگرچه قضای الهی به سراغ او خواهد آمد، اما در این میان اجری نصیب او نخواهد شد. چنان‌که امام صادق(ع) در روایتی فرموده‌اند: خدای متعال می‌فرماید: بنده مؤمنم را به هر سو بگردانم، برایش خیر است. پس باید به قضای من راضی باشد و بر بلای من صبر کند و نعمت‌هایم را سپاس گذارد تا نام او را - ای محمد(ص) - در زمره صدیقان، در پیشگاه خود ثبت کنم.

آن حضرت در روایتی دیگر فرموده‌اند: نشاط و شادی در پرتو راضی بودن به رضای الهی و یقین به دست می‎آید و اندوه و غم، در شک و ناخشنودی به مقدرات الهی حاصل می‌‌شود. مولای متقیان علی(ع) نیز در بیان فرموده‌اند: «ارْضَ‏ تَسْتَرِحْ‏». به خشنودی خدا خشنود باش و در نتیجه، شاد و راحت زندگی کن. شیوه و سیره زندگی پیشوایان معصوم جملگی بر محور رضایت بر قضای الهی است. ایثار و جانبازی سیدالشهداء در صحرای کربلا و تحمل تمامی مصیبت‌ها و اسارت‌ها، همه بر مبنای منطق رضایت به قضای خداوند پدید می‌آید. و این منطق، در سیره تمامی پیشوایان معصوم(ع) مشاهده می‌شود. پیش از این در روایتی از امام باقر(ع) چنین آمد: روزی آن حضرت بر بالین جابر بن عبدالله انصاری که در بستر بیماری افتاده بود، حاضر شده و از او احوال‌پرسی کرد، وی پاسخ داد: در حالی هستم که پیری را به جوانی دوست دارم، مرگ را به زندگی ترجیح می‌دهم و به بیماری بیش از سلامتی علاقه‌مندم. امام باقر(ع) فرمود: اما من آنچه را خدا بخواهد، دوست دارم. اگر جوانی هر را بخواهد، به همان علاقه‌مندم، بیماری یا سلامتی، زندگی یا مرگ، هر کدام را او بپسندد، من نیز همان را می‌پسندم.

امام باقر(ع) با این سخن، به این پیر پاکدل و یار دیرین رسول خدا(ص) بیان کرد که خاندان اهل‌بیت(ع)، تنها به رضای الهی خشنودند و یاران و پیروان ایشان نیز در همه حال باید این‌گونه باشند.