رجعت‌کنندگان

این مدخل زیرشاخهٔ بحث رجعت است. مدخل مرتبط ندارد پرسش‌های مرتبط با این مدخل را ببینید

مقدمه

کسانی که رجعت می‌کنند امامان معصوم(ع) و برخی از مردگان هستند. امام صادق(ع) فرمود: رجعت برای همه مردم نیست، بلکه برای گروه‌هایی خاص است: مؤمنان خالص و کافران محض. مفضّل آورده است که در حضور امام صادق(ع) از قائم آل محمد(ص) و اصحاب او که در انتظارش از دنیا می‌روند، سخن به میان آمد؛ آن حضرت فرمود: "هنگامی که قائم قیام کند، فرستاده‌ای کنار قبر مؤمن می‌آید و به او می‌گوید: هان ای بنده خدا! امام تو قیام کرده است. اگر می‌خواهی به او بپیوندی بپا خیز و اگر نمی‌خواهی و بر آن هستی که هم‌چنان در جوار رحمت پروردگارت اقامت گزینی، همین‌جا اقامت کن".

در رجعت، مؤمن خالص که در تمام عمر از طرف کفّار و منافقین مورد آزار قرار گرفته است برمی‌گردد تا در پرتو حکومت حقّه، روی آرامش و آسایش را ببیند و قسمتی از پاداش اعمال نیک خود را پیش از آخرت در این جهان ببیند. مشرک محض نیز برمی‌گردد تا سزای حق‌کشی‌ها و تجاوزگری‌های خود را پیش از آخرت، در این سرای بچشد. سلمان، ابوذر، مقداد، مالک اشتر و امثال آنها باز می‌گردند. امام صادق(ع) می‌فرماید: "نخستین کسی که درباره او محکمه عدل در حکومت حقّه تشکیل می‌شود، محسن فاطمه‌ست، بین او و قاتلش محکمه برگزار می‌شود. قنفذ و آقایش آورده می‌شوند و با تازیانه‌هایی از آتش، شلاق می‌خورند. اگر یکی از آن شلاق‌ها به دریا زده شود، همه اقیانوس‌های جهان از مشرق تا مغرب به جوش می‌آید، و اگر یکی از آنها به یکی از کوه‌های دنیا بخورد، ذوب می‌شود و تبدیل به خاکستر می‌گردد. ان دو دشمن خدا با این تازیانه شلاق می‌خورند". در حدیث دیگری از زنی نام برده می‌شود که حضرت زهرا(س) را بسیار رنج می‌داد و به مادر جناب ابراهیم (فرزند رسول اکرم) تهمت می‌زد. او نیز رجعت می‌کند و شلاق تهمت زدن (حدّ قذف) می‌خورد.

در اخبار رجعت امام حسین(ع) تصریح شده که به هنگام رجعت حضرت، یزید و سپاهیانش نیز رجعت می‌کنند و امام حسین(ع) آنها را می‌کشد و برای هرضربتی یک ضربت می‌زند . در ذیل آیه ﴿وَإِنَّ لِلَّذِينَ ظَلَمُوا عَذَابًا دُونَ ذَلِكَ وَلَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لَا يَعْلَمُونَ﴾ آمده است: همه آنان که به آل محمد(ع) ستم کرده‌اند، در رجعت بازمی‌گردند و انتقام از آنها گرفته می‌شود.

جمعی از رجعت‌کنندگان، سلمان، مقداد، جابر بن عبد الله انصاری، ابو دجانه انصاری، مالک اشتر، مفضل بن عمر، حمران بن اعین، مؤمن آل فرعون، یوشع بن نون، و اصحاب کهف هستند.

رجعت‌کنندگان در آخر الزمان

افزون بر روایاتی که به صورت کلی رجعت کنندگان را مؤمنان خالص و کافران خالص ذکر کرده است مانند روایتی که از امام صادق (ع) نقل شده که فرمود:«إِنَّ الرَّجْعَةَ لَيْسَتْ بِعَامَّةٍ وَ هِيَ خَاصَّةٌ لَا يَرْجِعُ إِلَّا مَنْ مَحَضَ الْإِيمَانَ مَحْضاً أَوْ مَحَضَ الشِّرْكَ مَحْضا».

برخی روایات نیز به افراد و گروه‌هایی به طور ویژه اشاره کرده است:

رجعت پیامبر اکرم (ص)

ابوخالد کابلی از امام سجاد (ع) نقل کرده که در تفسیر آیه ﴿إِنَّ الَّذِي فَرَضَ عَلَيْكَ الْقُرْآنَ لَرَادُّكَ إِلَى مَعَادٍ ﴾ فرمود: «يَرْجِعُ إِلَيْكُمْ نَبِيُّكُم‏».

بکیر بن اعین می‌گوید:«قَالَ لِي: مَنْ لَا أَشُكُّ فِيهِ يَعْنِي أَبَا جَعْفَرٍ (ع) إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ (ص) وَ عَلِيّاً سَيَرْجِعَان‏».

مرحوم علامه طباطبایی ذیل آیه شریف: ﴿قَالَ رَبِّ فَأَنظِرْنِي إِلَى يَوْمِ يُبْعَثُونَ قَالَ فَإِنَّكَ مِنَ الْمُنظَرِينَ إِلَى يَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ﴾؛ از تفسیر قمی نقل کرده است که امام صادق (ع) درباره آیه مذکور فرمود: «یوم الوقت المعلوم یوم یذبحه رسول الله (ص) علی الصخرة التی فی بیت المقدس».

رجعت علی (ع)

در روایات فراوانی وارد شده است که حضرت علی (ع)، چندین بار رجعت می‌کند. علی بن ابراهیم از ابوبصیر نقل می‌کند که حضرت صادق (ع) ضمن حدیثی چنین فرمود:پیامبر اکرم (ص) به علی (ع) فرمود: «يَا عَلِيُّ إِذَا كَانَ آخِرُ الزَّمَانِ أَخْرَجَكَ اللَّهُ فِي أَحْسَنِ صُورَةٍ وَ مَعَكَ مِيسَمٌ تَسِمُ بِهِ أَعْدَاءَك‏».

امام حسین (ع)، اولین رجعت‌کننده

در روایات، امام حسین بن علی بن ابی طالب (ع) به عنوان نخستین رجعت کننده معرفی شده است.

از امام صادق (ع) نقل شده است:«إِنَّ أَوَّلَ مَنْ يَكُرُّ إِلَى الدُّنْيَا الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ (ع) وَ أَصْحَابُهُ وَ يَزِيدُ بْنُ مُعَاوِيَةَ وَ أَصْحَابُهُ فَيَقْتُلُهُمْ حَذْوَ الْقُذَّةِ بِالْقُذَّةِ ثُمَّ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّه ﴿ثُمَّ رَدَدْنَا لَكُمُ الْكَرَّةَ عَلَيْهِمْ وَأَمْدَدْنَاكُم بِأَمْوَالٍ وَبَنِينَ وَجَعَلْنَاكُمْ أَكْثَرَ نَفِيرًا﴾».

همچنین از امام کاظم (ع) روایت شده که امام حسین (ع) پیش از شهادت خود با یاران خود سخن گفتند و از جمله فرمودند: «هنگامی که رسول خدا (ص) زنده بودند به من فرمودند: فرزندم تو به زودی به سمت عراق خواهی رفت؛ سرزمینی که انبیاء و اوصیاء در آنها با هم برخورد کردند؛ این سرزمین "عمورا" نام دارد و در آن محل تو و یارانت به شهادت خواهید رسید و اصحاب تو کسانی هستند که درد آهن را نخواهند چشید و آنگاه این آیه را تلاوت فرمود: ﴿قُلْنَا يَا نَارُ كُونِي بَرْدًا وَسَلامًا عَلَى إِبْرَاهِيمَ﴾؛ و فرمود: جنگ بر شما سرد و سلامت خواهد بود. آنگاه امام حسین (ع) پس از نقل این روایت از پیامبر اکرم (ص) فرمود:«فَأَبْشِرُوا فَوَ اللَّهِ لَئِنْ قَتَلُونَا فَإِنَّا نَرِدُ عَلَى نَبِيِّنَا ثُمَّ أَمْكُثُ مَا شَاءَ اللَّهُ فَأَكُونُ أَوَّلَ مَنْ تَنْشَقُّ عَنْه‏... وَ لَيَنْزِلَنَّ مُحَمَّدٌ وَ عَلِيٌّ وَ أَنَا وَ أَخِي وَ جَمِيعُ مَنْ مَنَّ اللَّهُ عَلَيْهِ فِي حَمُولَات‏ مِنْ حَمُولَاتِ الرَّبِّ خَيْلٍ بُلْقٍ مِنْ نُورٍ لَمْ يَرْكَبْهَا مَخْلُوقٌ ثُمَّ لَيَهُزَّنَّ مُحَمَّدٌ (ص) لِوَاءَهُ وَ لَيَدْفَعَنَّهُ إِلَى قَائِمِنَا مَعَ سَيْفِه‏ ٍ ثُمَّ إِنَّ أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ (ع) يَدْفَعُ إِلَيَّ سَيْفَ رَسُولِ اللَّهِ (ص) فَيَبْعَثُنِي إِلَى الشَّرْقِ وَ الْغَرْبِ وَ لَا آتِي عَلَى عَدُوٍّ إِلَّا أَهْرَقْتُ دَمَهُ وَ لَا أَدَعُ صَنَماً إِلَّا أَحْرَقْتُهُ حَتَّى أَقَعَ إِلَى الْهِنْدِ فَأَفْتَحَهَا ... ‏».

بنابراین، از این روایات و روایت نخست چنین استفاده می‌شود که امام حسین (ع) مدتی با حضرت مهدی (ع) زندگی می‌کند و این گونه نیست که در آخرین لحظات زندگی امام مهدی (ع) رجعت نماید.

رجعت معصومین (ع)

در شماری از روایات به رجعت معصومین (ع) اشاره شده است. امام صادق (ع) رجعت معصومین را در کلامی کوتاه این گونه می‌فرماید:«لَيْسَ مِنَّا مَنْ لَمْ يُؤْمِنْ بِكَرَّتِنَا‏».

رجعت پیامبران پیشین

یکی از روایاتی که بازگشت پیامبران گذشته را نوید داده‌اند از این قرار است: عبدالله بن مسکان از امام صادق (ع) نقل می‌کند که آن حضرت فرمود:«مَا بَعَثَ اللَّهُ نَبِيّاً مِنْ لَدُنْ آدَمَ فَهَلُمَّ جَرّاً إِلَّا وَ يَرْجِعُ إِلَى الدُّنْيَا وَ يَنْصُرُ أَمِيرَ الْمُؤْمِنِين‏(ع)».

زنان رجعت کننده

اگر چه روایات رجعت به طور عمده اختصاص به زن یا مرد ندارد و زیر عنوان مؤمن محض و کافر محض آمده است. ولی روایاتی اشاره به رجعت بانوان کرده است از جمله روایت مفضل بن عمر از امام صادق (ع) است که آن حضرت فرمود: «يُكَرُّ مَعَ الْقَائِمِ (ع) ثَلَاثَ عَشْرَةَ امْرَأَةً قُلْتُ: وَ مَا يَصْنَعُ بِهِنَّ؟. قَالَ: يُدَاوِينَ الْجَرْحَى، وَ يَقُمْنَ عَلَى الْمَرْضَى، كَمَا كَانَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ (ص) قُلْتُ: فَسَمِّهِنَّ لِي. فَقَالَ: الْقِنْوَاءُ بِنْتُ رُشَيْدٍ، وَ أُمُّ أَيْمَنَ، وَ حَبَابَةُ الْوَالِبِيَّةُ، وَ سُمَيَّةُ أُمُّ عَمَّارِ بْنِ يَاسِرٍ، وَ زُبَيْدَةُ، وَ أُمُّ خَالِدٍ الْأَحْمَسِيَّةُ، وَ أُمُّ سَعِيدٍ الْحَنَفِيَّةُ، وَ صُبَانَةُ الْمَاشِطَةُ، وَ أُمُّ خَالِدٍ الْجُهَنِيَّة».

البته در روایات به برخی از افراد و گروه‌های دیگر نیز اشاره شده که در کتاب‌های مفصل آمده است.

پرسش‌های وابسته

• چه کسانی رجعت می‏‌کنند؟ (پرسش)

منابع

1. مجتبی تونه‌ای، موعودنامه