حجاج بن مسروق جعفی
این مدخل زیرشاخهٔ بحث اصحاب امام علی است. حجاج بن مسروق جعفی از چند منظر متفاوت، بررسی میشود: حجاج بن مسروق جعفی در تاریخ اسلامی - حجاج بن مسروق جعفی در تراجم و رجال - پرسش مرتبط ندارد| حجاج بن مسروق جعفی | |
|---|---|
 آرامگاه شهدای کربلا | |
| نام کامل | حجاج بن مسروق بن مالک بن کثیف بن عتبه بن کلاع جعفی |
| جنسیت | مرد |
| از قبیله | مذحج |
| پدر | مسروق بن جعف بن سعد مذحجی جعفی |
| محل زندگی | کوفه |
| تاریخ شهادت | ۶۱ هجری |
| محل شهادت | کربلا |
| محل آرامگاه | کربلا |
| از اصحاب | |
| حضور در جنگ | واقعه کربلا |
| علت شهادت | شهادت در رکاب امام حسین |
مقدمه
حجاج فرزند مسروق بن جعف بن سعد مذحجی جعفی[۱]، از بزرگان و شیعیان کوفه و از اصحاب امیرمؤمنان(ع) و اباعبدالله الحسین(ع) بود.
حجاج اصالتی یمنی داشت، ولی مقیم کوفه بود و منسوب به قبیله جعف که تیره‌ای از قبیله مذحج و از عرب قحطان بود.
او همواره از شیعیان و در زمره موالیان خاندان پیامبر(ص) قرار داشت. در کوفه در جمع یاران امیرمؤمنان(ع) بود و پس از آن حضرت، هنگامی که شنید اباعبدالله الحسین(ع) از مدینه عازم مکه است؛ خود را در مکه به امام(ع) رساند و با حضرت ملاقات کرد و از همان جا امام را تا کربلا همراهی نمود و حضرت او را به عنوان مؤذن نماز، گمارد و در کنار امام(ع) از مکه تا کربلا به هنگام اوقات نماز، اذان می‌‌گفت[۲].[۳]
حجاج در روز عاشورا
از مجموع کتاب‌های تاریخی استفاده میشود که حجاج بن مسروق جزء آخرین کسانی از یاران امام(ع) بود که به میدان جنگ رفت و به شهادت رسید او در روز عاشورا با اذن امام(ع) به صحنه کارزار قدم گذاشت و چنین رجز خواند:
| أقدِم حُسَينُ هادِياً مَهدِيّاً | {{{2}}} | |
| ثُمَّ أباكَ ذَا العُلا عَلِيّا | {{{2}}} | |
| وذَا الجَناحَينِ الفَتَى الكَمِيّا | {{{2}}} |
- ای حسین ای رهبر هدایتگر و هدایت یافته! پیش آی که امروز جدت پیامبر، و پدرت علی صاحب علو و برتری و امام حسن نیکو و راضی و ولی، و جعفر طیار جوان و حمزه سیدالشهدا زنده را ملاقات کنی.[۴]؛
پس از آن جنگید و به قولی ۲۵ نفر را به هلاکت رساند[۵]؛ سپس به محضر امام(ع) بازگشت در حالی که بدنش غرق در خون بود این رجز را خواند:
| الْيَوْمَ أَلْقَى جَدَّكَ النَّبِيَّا | {{{2}}} | |
| ذَاكَ الَّذِي نَعْرِفُهُ وَصِيّا | {{{2}}} |
- امروز جدت نبی مکرم را دیدار خواهم کرد؛ سپس پدر بزرگوارت علی را آن کسی که او را وصی پیامبر می‌‌شناسم.
امام(ع) در دیدار آخر به او فرمود: «من هم به شما ملحق و آنان را ملاقات خواهم کرد. سپس حجاج به میدان رفت آن قدر جنگید تا به شهادت رسید[۶].
در زیارت ناحیه مقدسه، مورد احترام قرار گرفته و سلام و درود بر او فرستاده شده است: «اَلسَّلاَمُ عَلَى حَجَّاجِ بْنِ مَسْرُوقٍ اَلْجُعْفِيِّ»[۷].[۸]
منابع
پانویس
- ↑ ابصارالعین، ص۱۳۴؛ شیخ مفید در ارشاد، ج۲، ص۷۸، نام پدر او را مسرور «حجاج بن مسرور» و شیخ طوسی در رجال، ص۷۳، نام پدر او را مرزوق حجاج بن مرزوق» گفته است.
- ↑ تنقیح المقال، ج۴، ص۲۵۵ و ابصارالعین، ص۱۳۴.
- ↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام حسین، ص۳۸۵-۳۸۶؛ محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، ص ۱۵۱.
- ↑ مقتل خوارزمی، ج۲، ص۲۳؛ و با اختصار، مناقب ابن شهرآشوب، ج۴، ص۱۰۴.
- ↑ مقتل خوارزمی، ج۲، ص۲۳؛ و با اختصار، مناقب ابن شهرآشوب، ج۴، ص۱۰۴.
- ↑ مقتل مقرم، ص۲۵۳؛ و ر.ک: مناقب ابن شهرآشوب، ج۴، ص۱۰۳؛ ابصارالعین، ص۱۳۵؛ تنقیح المقال، ج۱، ص۲۵۵ و قاموس الرجال، ج۴، ص۱۱۷.
- ↑ زیارت ناحیه مقدسه، بحارالأنوار، ج۴۵، ص۷۲.
- ↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام حسین، ص۳۸۶-۳۸۷؛ راجی، علی، مظلومیت سیدالشهداء ج۲، ص ۶۸؛ محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، ص ۱۵۱.