حجاج بن مسروق جعفی در تراجم و رجال

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

مقدمه

حجاج فرزند مسروق[۱] (به قولی مرزوق)[۲] بن جعفی بن سعد از بزرگان شیعه و از اصحاب باوفای امیرالمؤمنین (ع) در کوفه بود. وی در اعتقاد به علی (ع) و فرزندانش راسخ و ثابت قدم بود، لذا پس از شهادت آن حضرت، با امام حسن مجتبی (ع) بیعت کرد و همواره دل در گرو خاندان رسالت داشت، و پس از امام مجتبی (ع) هنگامی که شنید امام حسین (ع) از مدینه عازم مکه است خود را در مکه به کاروان امام (ع) رسانید و از مکه به کوفه همراه با یاران آن حضرت بود. و زمانی که حر بن یزید ریاحی با هزار سوار در وسط راه کوفه در محلی به نام شراف جلو حرکت امام حسین (ع) و یارانش را گرفت، به موقع ظهر به دستور امام (ع) اذان گفت و حضرت با یاران خود و حر و لشکریان همراهش نماز اقامه کردند[۳]. و برخی گفته‌اند: حجاج مؤذن امام حسین (ع) در تمام مراحل و منازل سفر کربلا بوده است[۴]. و در برخی از مأموریت‌های قبل از عاشورا امام (ع) را یاری می‌کرد؛ از جمله پیام امام (ع) را به همراه یزید بن معقل (مغفل) در بین راه مکه به کربلا به عبیدالله حر جعفی رساند و او را به پیوستن به کاروان حسینی فراخواند، البته او زیر بار نرفت و حاضر نشد امام حسین (ع) را یاری کند.

حجاج در روز عاشورا شجاعانه و مردانه از امام و مولایش حضرت سید الشهدا (ع) دفاع کرد و در برابر یزیدیان جنگید، سپس به خیمه‌های امام حسین (ع) برگشت و این شعر را می‌خواند: "امروز جدت پیامبر (ص) است و سپس پدرت علی (ع) را که صاحب جود و کرم است ملاقات می‌کنم. آن علی که او را وصی پیامبر می‌شناسیم.[۵]

امام حسین (ع) به او فرمود: "برگرد به میدان که بعد از تو نیز من جدی و پدرم را ملاقات می‌کنم". حجاج به میدان بازگشت و جنگید تا ۲۵ نفر از لشکر عمر سعد را به هلاکت رسانید و خود به شهادت رسید و به خیل شهیدان راه خدا پیوست[۶].

در فضیلت و ایمان حجاج همین بس که در زیارت رجیبه (اول رجب) و شعبانیه (زیارت نیمه شعبان) و زیارت ناحیه مقدسه بر حجاج بن مسروق سلام و درود فرستاده شده است: «اَلسَّلاَمُ عَلَى حَجَّاجِ بْنِ مَسْرُوقٍ الْجُعْفِيِّ»[۷].[۸]

منابع

پانویس

  1. ارشد مفید، ج۲، ص۷۸.
  2. رجال شیخ طوسی، ص۷۳.
  3. تاریخ طبری، ج۵، ص۴۰۱ و مقتل مقرم، ص۱۸۳.
  4. قاموس الرجال، ج۳، ص۱۱۷.
  5. "اليوم القي جدك النبيا ثم اباك ذا الندى عليا ذاك الذي نعرفه الوصيا"
  6. مقتل مقرم، ص۲۵۴؛ مناقب ابن‌شهرآشوب، ج۴، ص۱۰۳ و قاموس الرجال، ج۴، ص۱۱۷.
  7. بحار الانوار، ج۱۰۱، ص۲۷۳ و ۳۴۰.
  8. ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۱، ص۳۸۳-۳۸۴.