حکمت الهی

اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

حکمت الهی در قرآن - حکمت الهی در حدیث - حکمت الهی در نهج البلاغه - حکمت الهی در معارف دعا و زیارات - حکمت الهی در کلام اسلامی - حکمت الهی در اخلاق اسلامی - حکمت الهی در عرفان اسلامی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل حکمت الهی (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

• معانی متعددی برای واژه "حکمت" در منابع لغوی و روایی آمده که مجموع آنها درباره حکمت الهی در دو معنای سلبی و ایجابی قابل جمع‌بندی است. معنای ایجابی، حکمت اتقان و استحکام در علم و فعل است و معنای سلبی آن، عدم صدور فعل قبیح و ناروا از سوی باری تعالی است.
• دو نکته مهم و اساسی درباره معنای سلبی، قابل دقت و توجه است:
• نخست اینکه این معنا بر حسن و قبح عقلی مبتنی است که اشاعره آن را قبول ندارند.
• نکته دوم اینکه عدل الهی از متفرعات مفهوم سلبی حکمت اوست؛ زیرا خداوند هیچ‌گاه مرتکب افعال قبیح و شر نمی‌شود؛ چرا که کمال وجودی‌اش مانع از انجام دادن چنین افعالی می‌‌شود؛ زیرا خداوند فقط مبدأ خیر است.
• حکمت در آیات قرآن و روایات نیز آمده است: كِتَابٌ أُحْكِمَتْ آيَاتُهُ و «قَدَّرَ مَا خَلَقَ فَأَحْكَمَ تَقْدِيرَهُ». البته اینها بیشتر به معنای ایجابی حکمت ناظر است.
• به تعبیر دیگر: حکمت الهی این است که نظام آفرینش، نظام احسن و اصلح و نیکوترین نظام ممکن است.
• لازمه حکمت و عنایت حق، غایت و معنا داشتن جهان و هستی است. آنچه موجود می‌‌شود یا خود خیر است و یا برای وصول به خیر است. حکمت از شئون علیم و مرید بودن است و مبین اصل علت غایی برای جهان می‌‌باشد.

منابع

• محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام