مستورد بن علفه تیمی
موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد
نام و نسب
غالب مورخین و نسب شناسان از او با نام و نسب مُستَورِد بن عُلَّفَة تیمی (از تیم الرباب) یاد کرده‌اند. [۱] لیکن در برخی منابع از او با نام مستورد بن علقمه [۲]، مستورد بن علقه[۳] و مستورد بن عقله[۴] نیز نام برده شده است که به نظر می‌‌رسد دست کم در بیشتر آنها تصحیف یا خطای نگارشی اتفاق افتاده باشد. در باب نسبت او نیز علاوه بر نظر مشهور که از او با نسبت تیمی از تیم الرباب[۵] و ضَباری تیمی[۶] یاد کرده‌اند برخی نیز او را از غطفان و از شاخه‌های قبیله قیس بن عیلان دانسته[۷] و برخی او را یربوعی -از شاخه‌های فروتر غطفان-[۸] خوانده‌اند. اما به نظر، نسبت تیمی مستورد بن علفه به واقع نزدیکتر می‌‌نماید.[۹]
قیام بر معاویه
در سال ۴۳، مستورد بن علقمه[۱۰] تَیْمی قیام کرد. وی از جمله مجروحان جنگ نهروان بود که پس از آن جنگ به ری رفته بود. یک سال پس از اینکه مغیرة بن شعبه حاکم کوفه یکی از هم‌فکران وی به نام حیان بن ظبیان را همراه با بیست تن از یارانش در کوفه دستگیر کرد، مستورد به حیره آمد. در این هنگام مغیره از قیام قریب الوقوع خوارج آگاه شد و مردم را به مقابله آنها دعوت کرد. مغیره سه هزار نفر را که عمدتاً از شیعیان حضرت علی(ع) بودند به فرماندهی معقل بن قیس ریاحی - سردار معروف امیرالمؤمنین علی(ع) - به سوی آنها روانه کرد. خوارج از حیره بیرون آمده بودند و پس از مدتی سرگردانی به نزدیکی مدائن رسیدند. پس از زدوخورد شدید و تعقیب و گریز در حدود ساباط مدائن، درگیری تن به تن میان معقل بن قیس و مستورد صورت گرفت که طی آن مستورد با نیزه ضربتی بر سینه معقل بن قیس زد که از پشت او درآمد؛ معقل در همان حال با شمشیر بر سر مستورد ضربتی وارد آورد و او را به هلاکت رساند و خود نیز به شهادت رسید. پس از آن سپاه معقل حمله‌ای سخت به خوارج بردند و همگی آنها را به قتل رساندند[۱۱].[۱۲]
مستورد بن علفه
از سران و خطیبان و جنگاوران خوارج، از فرقه اباضیه. وی پس از جنگ نهروان با گروهی از یارانش در نخیله خروج کرد اما از سپاه امام علی(ع) شکست خورد و گریخت و پنهان می‌زیست تا آنکه در سال ۴۲ مغیرة بن شعبه از سوی معاویه به حکومت کوفه منصوب شد. در این هنگام مستورد بار دیگر قیام کرد و ۳۰۰ تن از خوارج به گرویدند. مغیره نیز معقل بن قیس را با سه هزار سپاهی به جنگ او فرستاد و نبردهایی سخت میان دو طرف در گرفت و سرانجام مستورد و معقل هر دو در یک جنگ تن به تن در نزدیک نهر دجله کشته شدند.[۱۳].[۱۴]
منابع
پانویس
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ج۵، ص۱۶۸؛ ابن کلبی، جمهرة النسب، ص۲۱۶؛ یعقوبی، تاریخ، ج۲، ص۲۲۱؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۱۸۲ و....
- ↑ ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج۸، ص۲۴؛ ابن خلدون، تاریخ، ج۳، ص۲۱
- ↑ سمعانی، الانساب، ج۱۰، ص۲۱۲ و ترجمه‌های فارسی تاریخ طبری، ج۷، ص۲۷۳۰ و الکامل ابن اثیر، ج۱۰، ص۲۸۲
- ↑ ابن خلدون، تاریخ، ج۳، ص۱۷۹)
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ج۵، ص۱۶۸؛ ابن کلبی، جمهرة النسب، ص۲۱۶؛ یعقوبی، تاریخ، ج۲، ص۲۲۱؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۱۸۲؛ ابن اثیر، الکامل، ج۳، ص۴۲۱ و....
- ↑ از تیره‌های پایین‌تر تیم الرباب. سمعانی، الانساب، ج۸، ص۳۷۵-۳۷۶
- ↑ ابن اثیر، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۲، ص۳۵۲
- ↑ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۵۹، ص۳۶۸
- ↑ حسینی ایمنی، سید علی اکبر، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت.
- ↑ طبری نام پدر مستورد را، علفه و یعقوبی علقمه ضبط کرده‌اند.
- ↑ نک: تاریخ طبری، ج۴، ص۱۳۸-۱۶۱. باید دانست تعبیر «شیعیان» در این نقل طبری، به معنی شیعه اعتقادی که قائل به امامت بلافصل امیرمؤمنان(ع) پس از رحلت پیامبر اکرم(ص) است، نیست؛ بلکه تا مدت‌ها به هر کس که با امیرمؤمنان(ع) به عنوان خلیفه چهارم بیعت کرده و نسبت به آن حضرت عناد نداشت، شیعه می‌گفتند.
- ↑ رجبی دوانی، محمد حسین، کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی ص ۳۱۵.
- ↑ اعلام، ج ۷، ص۲۱۵.
- ↑ تهامی، سید غلام رضا، فرهنگ اعلام تاریخ اسلام، ج۲، ص ۱۹۱۰.