هلال بن یساف اشجعی
این مدخل زیرشاخهٔ بحث صحابه است. هلال بن یساف اشجعی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: هلال بن یساف اشجعی در حدیث - هلال بن یساف اشجعی در تاریخ اسلامی - هلال بن یساف اشجعی در تراجم و رجال - پرسش مرتبط ندارد| هلال بن یساف اشجعی | |
|---|---|
 تصویر قدیمی از مسجد کوفه | |
| نام کامل | هلال بن یساف اشجعی |
| جنسیت | مرد |
| از قبیله | بنی‌اشجع |
| از اصحاب | |
مقدمه
ابوالحسن[۱] هلال بن یساف اشجعی (إساف)[۲] الاشجعی الکوفی[۳]، از بزرگان تابعین است[۴]، که احادیث بسیاری نقل کرده است[۵].
اهل سنت او را ثقه خوانده[۶]، و بسیاری نیز او را شیعه دانسته‌اند[۷]. او از یاران امام حسن مجتبی (ع) بوده است[۸] و از امام علی و امام حسن مجتبی (ع) و البته با واسطه‌هایی از پیامبراکرم (ص) نیز روایاتی نقل کرده است. وی هنگامی که مسلم بن عقیل، فرستاده امام حسین (ع)، در کوفه بود، همراه او بوده و برخی از حوادث قیام عاشورا را نقل کرده است[۹].
او از بسیاری از صحابه و تابعین مانند سوید بن مقرِن بن عائذ المزنی، مکنی به أبی عائذ[۱۰]، صهیب بن النعمان[۱۱]، زیاد بن أبی الجعد[۱۲]، فروة بن مالک الأشجعی[۱۳]، شمر بن عطیة[۱۴]، وابصة بن معبد[۱۵]، فروه بن نوفل[۱۶]، ربیع بن خثیم[۱۷]، مصدع أبویحیی اعرج، أبی الدرداء، سعید بن زید، عائشة، عمران بن حصین، سمرة بن جندب، براء بن عازب[۱۸]، ابی مسعود انصاری[۱۹]، ابومثنی حمصی[۲۰] و عوام بن حوشب[۲۱]حدیث نقل کرده است و خرشة بن حبیب سلمی، علی بن مدرک[۲۲]، حصین بن عبدالرحمن، عبدة بن أبی لبابة، منصور اعمش، سعید بن مسروق ثوری[۲۳] و منصور بن معتمر نیز از او حدیث نقل کرده‌اند[۲۴].[۲۵]
روایاتی که هلال بن یساف اشجعی نقل کرده است
- هلال بن یساف اشجعی از صهیب بن نعمان، از رسول خدا (ص) نقل می‌کند که آن حضرت فرمود: «برتری نمازی که شخص در منزل خود بخواند، در برابر نمازی که در مقابل چشم مردم به جا آورد، مانند برتری نماز واجب بر مستحب است[۲۶]».
- هلال بن یساف اشجعی از فروه بن نوفل نقل می‌کند: «روزی خدمت رسول خدا (ص) رسیدم و آن حضرت به من فرمود: «برایت چه اتفاقی افتاده است؟» گفتم: به محضرتان آمده‌ام تا مطالبی را به من تعلیم فرمایید که (هنگام خواب) در رختخوابم بر زبان آورم؛ پس آن حضرت فرمودند: «(سوره) ﴿قُلْ يَا أَيُّهَا الْكَافِرُونَ﴾[۲۷] را بخوان؛ همانا این سوره، سوره برائت از شرکت است»[۲۸].
- هلال بن یساف اشجعی با چند واسطه از ابوایوب، از رسول خدا (ص) نقل می‌کند که روزی آن حضرت فرمودند: «آیا کسی از شما می‌تواند در یک شب یک سوم قرآن را تلاوت کنید؟» پس همه ما ساکت شدیم؛ سپس آن حضرت فرمودند: «کسی که بگوید: « اللَّهُ الْوَاحِدُ الصَّمَدُ»[۲۹] «همانا یک سوم قرآن را خوانده است»[۳۰].
- قیس بن عباد و هلال بن یساف اشجعی می‌گویند: امام علی (ع) فرمود: «من، اولین کسی هستم که در قیامت سر از خاک برآورده، نزد خداوند (از ستم‌هایی که بر من شده است) شکایت می‌کنم»[۳۱].
- هلال بن یساف اشجعی و برخی از دانشمندان گویند: حزقیل پیامبر (ص) از خداوند خواست تا عده‌ای (از بنی اسرائیل که مرده بودند) را زنده کند، برای اینکه اگر زنده می‌شدند، سرزمین‌ها را آباد می‌کردند و عبادت خدا را به جای می‌آوردند؛ اما خداوند متعال به حزقیل فرمود: «آیا می‌خواهی چنین کنم (آنان را زنده کنم)؟» حزقیل گفت: «بله» و خداوند چنین کرد[۳۲].
- قبیصة بن عقبة از سفیان، از منصور، از هلال بن یساف اشجعی، از ابومثنی حمصی، از ابواُبّی (که پسر همسر عبادة بن صامت است) نقل کرده است که «روزی در محضر رسول خدا (ص) نشسته بودیم؛ پس فرمود: «به زودی امیرانی خواهند آمد که برخی چیزهای آنان را چنان سرگرم می‌دارد که نماز را در وقت خود به جا نمی‌آورند و آن را به تأخیر می‌اندازند؛ هان! شما نماز را در اول وقت به جا آورید!» مردی پرسید: «رسول خدا! آیا با آنان نماز بخوانیم؟» فرمود: «آری»[۳۳].
- هلال بن یساف اشجعی از سلمه، از رسول خدا (ص) نقل می‌کند که آن حضرت در حجه‌الوداع فرمودند: «همانا گناهان کبیره چهار مورد است: اینکه بر خدا شرک نورزید و کسی را که خداوند کشتنش را حرام کرده است، نکشید و زنا و سرقت نکنید»[۳۴].
- هلال با دو واسطه از رسول اکرم (ص) نقل می‌کند که آن حضرت فرمودند: «دوست داشتنی‌ترین سخنان نزد خداوند متعال چهار جمله است: ﴿لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ﴾، و ﴿اللَّهُ أَكْبَرُ﴾، و ﴿سُبْحَانَ اللَّهِ﴾، و ﴿الْحَمْدُ لِلَّهِ﴾، و با هر کدام شروع کنی، اشکالی ندارد»[۳۵].
- هلال بن یساف اشجعی از عمران، از رسول اکرم (ص) نقل می‌کند که آن حضرت فرمودند: «سه امر در این امت خواهد بود: خسف (فرو شدن در زمین)، قذف (پرتاپ شدن با شدت) و مسخ (زشت شدن قیافه‌ها)»؛ پرسیدند: «ای پیامبر خدا، این سه چه زمانی روی خواهد داد؟» آن حضرت فرمودند: «هر گاه تار و تنبور (آلات موسیقی)، زنان آرایشگر و شرب خمر آشکار شود»[۳۶].
- از هلال بن یساف اشجعی شنیده شده که گفته است: روزی حسن بن علی (ع) برای مردم خطبه‌ای خواند و پس از آنکه حمد و ثنای الهی را به‌جا آورد و بر پیامبر اکرم (ص) درود فرستاد، فرمود: «ای مردم کوفه! درباره ما تقوای الهی را مراعات کنید؛ همانا ما امیران و مهمانان شما هستیم و ما همان اهل بیتی هستیم که خداوند عزوجل درباره آنان فرمود: «همانا خداوند اراده کرده است که هرگونه ناپاکی را از شما اهل بیت دور و شما را چنان که باید، پاک سازد[۳۷]».[۳۸] هلال اضافه می‌کند: و هیچ روزی را ندیدم که حضرت آن گونه گریان باشد[۳۹].[۴۰]
جستارهای وابسته
- بنی‌اشجع (قبیله)
منابع
پانویس
- ↑ الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۶، ص۷۵۳.
- ↑ أصحاب أمیر المؤمنین (ع) و الرواة عنه، محمدهادی امینی، ج۱، ص۱۸۷ و ۲۹۹.
- ↑ تاج العروس، زبیدی، ج۱۲، ص۵۴۵.
- ↑ تاریخ الإسلام، ذهبی، ج۶، ص۴۹۴.
- ↑ الطبقات الکبری، ج۶، ص۲۰۸؛ تهذیب التهذیب، ج۱۱، ص۸۶؛ الأبرار و ربیع الأبرار و نصوص الأخیار، زمخشری، ج۳، ص۳۰.
- ↑ ربیع الأبرار و نصوص الأخیار، ج۳، ص۳۰؛ تاریخ الإسلام، ذهبی، ج۶، ص۴۹۴؛ الطبقات الکبری، ج۶، ص۷۳۵.
- ↑ المسترشد فی الإمامة، طبری، ص۱۹۱.
- ↑ مناقب آل أبی طالب، ابن‌شهرآشوب، ج۴، ص۴۰؛ شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، حسکانی، ج۳، ص۳۵۷.
- ↑ تاریخ الأمم و الملوک، طبری، ج۵، ص۳۹۱ و ۳۹۲.
- ↑ الإصابة، ابن حجر، ج۳، ص۱۹۰.
- ↑ الإصابة، ابن حجر، ج۳، ص۳۶۶.
- ↑ الإصابة، ابن حجر، ج۵، ص۲۳۱.
- ↑ الإصابة، ابن حجر، ج۵، ص۲۷۹.
- ↑ إمتاع الأسماع، مقریزی، ج۱۲، ص۲۵۵.
- ↑ تاریخ الإسلام، ج۴، ص۳۳؛ تاج العروس، زبیدی، ج۱۲، ص۵۴۵.
- ↑ تاریخ الإسلام، ج۵، ص۵۰۹.
- ↑ تاریخ الإسلام، ج۶، ص۶۱ و ۳۵۲ و ج۵، ص۱۱۵.
- ↑ تاریخ الإسلام، ج۶، ص۴۹۴.
- ↑ تاج العروس، زبیدی، ج۱۲، ص۵۴۵.
- ↑ الطبقات الکبری، ابن سعد (ترجمه: مهدوی دامغانی)، ج۷، ص۴۱۱.
- ↑ شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، ج۳، ص۳۵۷.
- ↑ إمتاع الأسماع، مقریزی، ج۱۲، ص۳۶۷.
- ↑ تاریخ الإسلام، ج۶، ص۴۹۴.
- ↑ تاج العروس، ج۱۲، ص۵۴۵.
- ↑ مرادی، حسین، مقاله «هلال بن یساف اشجعی»، اصحاب امام حسن مجتبی، ص۵۸۸-۵۸۹.
- ↑ الإصابة، ابن، ج۳، ص۳۶۶. البته این درباره نمازهای نوافل و مستحبات است. (یوسفی غروی).
- ↑ «بگو: ای کافران!» سوره کافرون، آیه ۱.
- ↑ همان، ج۵، ص۲۸۰.
- ↑ در روایتی دیگر می‌فرماید: هر کس (سوره) ﴿قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ * اللَّهُ الصَّمَدُ﴾ را بخواند. (تفسیر القرآن العظیم، ابن کثیر ۸: ۴۹۲).
- ↑ تاریخ الإسلام، ج۶، ص۳۵۷.
- ↑ إحقاق الحق، شوشتری، ج۳، ص۵۵۵.
- ↑ نهایة الأرب، نویری، ج۸، ص۱۴.
- ↑ الطبقات الکبری، ابن سعد (ترجمه: مهدوی دامغانی)، ج۷، ص۴۱۱.
- ↑ تفسیر القرآن العظیم، ابن کثیر، ج۶، ص۱۱۴.
- ↑ معالم التنزیل فی تفسیر القرآن، بغوی حسین بن مسعود، ج۳، ص۱۷۱.
- ↑ الأمالی الخمیسیة، شجری جرجانی، ج۲، ص۳۵۹.
- ↑ احزاب (۳۳)، ص۳۳.
- ↑ تاریخ مدینة دمشق، ابن عساکر، ج۱۳، ص۲۶۹ و ۲۷۰؛ شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، حسکانی، ج۲، ص۳۲؛ إحقاق الحق، شوشتری، ج۱۴، ص۶۱.
- ↑ إحقاق الحق، ج۱۱، ص۱۵۸ و ج۲۶، ص۴۸۳ و ۴۸۴؛ بشارة المصطفی لشیعة المرتضی، محمد بن أبی القاسم طبری، ص۲۶۳.
- ↑ مرادی، حسین، مقاله «هلال بن یساف اشجعی»، اصحاب امام حسن مجتبی، ص۵۸۹-۵۹۲.