دین در فقه سیاسی
این مدخل زیرشاخهٔ بحث دین است. دین از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: دین در لغت - دین در قرآن - دین در حدیث - دین در کلام اسلامی - دین در فقه سیاسی - دین در معارف دعا و زیارات - دین در معارف و سیره علوی - دین در معارف و سیره سجادی - دین در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
انقیاد، اطاعت[۱]، جزاء، عادت[۲] و به استعاره در معنای شریعت[۳]، ملّت (آیین)، اسلام[۴].
﴿وَمَنْ يَبْتَغِ غَيْرَ الْإِسْلَامِ دِينًا فَلَنْ يُقْبَلَ مِنْهُ﴾[۵].
دین به معنای اسلام، یک سلسله معارف علمی است که معارفی عملی را در پی دارد و جامع همه آن معارف یک چیز است و آن ایمان می‌باشد. اعتقاد و ایمان از امور قلبی است که اکراه و اجبار را بر نمی‌تابد؛ چون کاربرد اکراه تنها در اعمال ظاهری است[۶].
بحث مهمی که امروز مطرح است، جنبه فردی و اجتماعی دین است. در چارچوب مباحث اجتماعی دین، یکی موضوعات بسیار جنجال برانگیز و مناقشه‌آمیز، حکومتِ دین است که اساساً آیا حکومت اسلامی که در طول تاریخ وجود داشته است، دینی است یا دست‌ساختۀ بشر است؟
علامه طباطبایی به‌تفصیل در اثبات حکومت پیامبر (ص) به نص صریح قرآن استناد نموده به این نکته اشاره می‌کند که با مطالعه سیره رسول اللّه (ص) و بررسی مجموعه آیاتی که در زمینه اخلاق و قوانین تشریع شده و در احکام عبادی، معاملات، سیاست‌ها و سایر ارتباطات اجتماعی نازل شده است، شئون ولایت عامه پیامبر (ص) در جامعه اسلامی اثبات می‌شود؛ اما همه این آیات اجتماعی، سیاسی و اخلاقی خطاب عام دارند؛ یعنی پیامبر (ص) و مؤمنان در آن مشترک‌اند؛ به همین دلیل بعد از پیامبر (ص) جمهور مسلمین تصمیم بر انتخاب خلیفه حاکم در جامعه اسلامی گرفتند؛ ولی شیعیان به امامت منصوب از جانب خداوند قایل بودند که تفصیل آن در کتب کلامی شیعه آمده است؛ به‌هرحال حکومت اسلامی بعد از پیامبر (ص) تا زمان ما که عصر غیبت امام معصوم (ع) است خدشه‌ناپذیر است و آنچه از قرآن در تعیین حاکم بر اساس سیره رسول خدا (ص) قابل استفاده است، سنت امامت و حکومت امام است، نه پادشاهی و امپراتوری[۷].[۸]
منابع
پانویس
- ↑ ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۲، ص۳۱۹. ابن‌منظور، لسان العرب، ج۱۳، ص۱۶۹.
- ↑ خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۸، ص۷۳. ابن‌منظور، لسان العرب، ج۱۳، ص۱۶۹.
- ↑ حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۳۲۳.
- ↑ ابن‌منظور، لسان العرب، ج۱۳، ص۱۶۹.
- ↑ «و هر کس جز اسلام دینی گزیند هرگز از او پذیرفته نمی‌شود و او در جهان واپسین از زیانکاران است» سوره آل عمران، آیه ۸۵.
- ↑ سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۲، ص۳۴۲.
- ↑ سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۴، ص۱۲۰-۱۳۰.
- ↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص: ۲۸۶-۲۸۷.