مقام اهل حق
از جمله مقامات امامان معصوم(ع) مقام اهل حق که در زیارت جامعه کبیره با عبارت «أَنْتُمْ أَهْلُهُ وَ مَعْدِنُهُ» آمده است.
معناشناسی
زمانی چیزی یا کسی را «اهل دیگری» می‌شمارند که اُنس، همراه با تعلّق قلبی و وابستگی میانشان برقرار باشد، مانند: اهل کتاب، اهل ذکر، اهل تقوا و... «اهل حق» بودن؛ یعنی اینکه: «شما اُنس و تعلّق خاصّ قلبی با حق دارید، شما فانی در خداوندی هستید که حق است»: ﴿بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ....﴾[۱] و خاستگاه حق نیز اوست: ﴿الْحَقُّ مِن رَّبِّكَ...﴾[۲]. این ««مِن»» نشویّه است؛ یعنی: «حق، برخاسته از ربّ است». براین اساس است که فقط موضع شما (امامان معصوم(ع)) موضع حق است و بس و هر راهی و هر موضعی غیر موضع شما باطل است.
محور بود امامان معصوم
ممکن است کسی بگوید امامان معصوم(ع) نیز شخص هستند، پس چگونه می‌توانند محور باشند؟ پاسخ این است: با امضای خداوند عزّوجلّ و امضای پیامبر اکرم(ص) پای مواضع آنان، دیگر نباید آنان را یک شخص معمولی دید بلکه باید آنان را نماینده حضرت حق دید، آنان خلیفه خداوند در زمین هستند و مواضعشان مواضع خدایی است. آنان اهل حق‌اند و رهجویان راه حق‌اند و موضعی جز موضع حق ندارند. امروز هم که امام زمان (ع) در پس ابر غیبت، نورافشانی می‌کند، نایب عام آن حضرت، حجّت الهی است؛ آن نایب، ولىّ فقیه است و موضع او حجّت شرعی همگان است. حضرت ولی عصر (ع) در توقيع اسحاق بن يعقوب، به صراحت، «ولیّ فقیه» را حجت شرعی معرّفی کرده است، آنجا که می‌نویسد: «...وامّا الحوادث الواقعة، فارجعوا فيها إلى رواة حديثنا فانّهم حجّتی علیکم وانا حجّة الله عليهم»[۳]. در نقل دیگر آمده: «وانا حجّة الله عليكم»[۴]. در حوادثی که پیش می‌آید، به راویان حديث ما رجوع کنید که آنان حجّت من بر شما و من حجّت خدا بر شما هستم».
پر واضح است که مقصود از «روات حديث» ناقلان الفاظ حدیث همانند ضبط صوت نیستند؛ زیرا این‌گونه افراد، در شأن آن نیستند که امام(ع) مردم را در حوادث واقعه، به آنان ارجاع و آنان را حجّت خود قرار دهد بلکه مراد فقیهانی هستند که از روايات عترت(ع) استنباط می‌کنند و با الهام از روایات، می‌توانند نیازهای عصر خود را از روایات معصومین(ع) برطرف کنند.
معدن حق بودن امامان معصوم(ع)
«وَمَعْدِنُهُ»؛ «شما امامان، معدن حق هستید». باید زندگینامه و سیره و سنّت اهل بیت عصمت و طهارت(ع) متن درسی حوزه‌های علمیّه و دانشگاه‌های ما باشد که معنای «معدن» بودن اهل بیت(ع) همین است. معدن طلا، معدن نقره، معدن مس و... این ویژگی را دارند که باید کوه‌ها را کاوید تا به آنها رسید و البتّه که لازمه این کاوش، سختی و رنج هم هست اما باید در این مسیر، این رنج‌ها را به جان خرید[۵].
منابع
پانویس
- ↑ «این بدان روست که خداوند راستین است»؛ سوره حج، آیه ۶۲.
- ↑ «حق از (آن) پروردگار توست»؛ سوره بقره، آیه ۱۴۷.
- ↑ کمال الدین و تمام النعمه، ۲ - ۱ / ۴۸۴ / ح ۴.
- ↑ الغيبه، ۱۷۷.
- ↑ خاتمی، سید احمد، در آستان امامان معصوم، ج۱، ص۴۷۶.