غرب‌ستیزی
غرب‌ستیزی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: غرب‌ستیزی در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
در نیم سدۀ اخیر، اندیشۀ جدیدی در جهان اسلام در مقابله با استعمار، سلطه و تهاجم فرهنگی بیگانگان دشمن با اسلام مطرح شد که شعار «نه شرقی و نه غربی» را به عنوان یک تفکر سیاسی ناب اسلامی ارائه و هر نوع اتهام گرایش به دو قطب جهان‌خوار را نفی کرد. ندای جدید سیاسی با برداشتن هر نوع برچسب از روی دشمن‌ستیزی شعار شعور زای «نه شرقی و نه غربی» را جایگزین شعارهای دو جبهه غرب‌ستیز و شرق‌ستیز کرد. این اندیشۀ نو را بیش از هر متفکر و شخصیت سیاسی مذهبی اسلام، رهبر کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام در سطح بین‌المللی مطرح کرد و جهان دو قطبی را در برابر جهان اسلام به مبارزه‌طلبید و اسلام را مستقل از هر دو قطب و سردمداران سیاست‌های دو قطبی در جهان را دشمن اسلام و ملل مسلمان قلمداد کرد و ماهیت استعماری و سلطه‌گرانه هر دو قطب را افشا و ضرورت مقابلۀ جهان اسلام با دشمنی‌های هر دو قطب را اعلام کردند[۱].[۲]
غرب‌ستیزی و دفاع مشروع
غرب‌ستیزی تنها یک خصلت روحی و حالت نفسانی و اخلاق سیاسی نیست. غرب‌ستیزی برای جهان اسلام رمز گویایی از یک سیاست عملی و دفاع مشروع است. مبنای نظری اندیشۀ غرب‌ستیزی مسئولیت بزرگ جهان اسلام در دفاع مشروع از حقوق خود در برابر غرب متجاوز است و به همین دلیل بوده که وقتی تجاوز از طرف غرب قطع می‌شود، ستیز و پیکار جای خود را به محبت و حتی احسان می‌دهد و قرآن در مورد بیگانگان غیر متجاوز، توصیه به نیکی و احسان نیز کرده است. ﴿أَنْ تَبَرُّوهُمْ وَتُقْسِطُوا إِلَيْهِمْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ﴾[۳]. با این لحاظ، غرب‌ستیزی چیزی جز عمل متناسب با دفاع مشروع نیست که در یک فرایند زنجیره‌ای به تناسب نوع تجاوز و خصومت غرب، در اشکال مختلف عملی و سیاست‌های خاص ظاهر می‌شود و در حقیقت این نوع عمل غرب است که عکس‌العمل مناسب آن، را جهان اسلام به دنبال دارد. دفاع مشروع در اسلام تنها به معنای مشروعیت دفاع نیست، بلکه به معنای ضرورت و لزوم هر نوع عمل جهادی مناسب و مشروع است که به قطع تجاوز می‌انجامد و با آن پایان می‌گیرد. بی‌گمان دفاع مشروع بدون حالت ستیزه‌گری یا تجاوزهای دشمن، ثمری مطلوب به دنبال ندارد و عملیات دفاعی با حالت روانی مناسب، می‌تواند ثمربخش باشد و آن را به هدف نهایی برساند که قطع تجاوز است[۴].[۵]
غرب‌ستیزی و مبانی نظری
اندیشۀ سیاسی غرب‌ستیزی صرف نظر از تاریخ پیدایش آنکه به اواخر سدۀ هجدهم و اوایل سدۀ نوزدهم باز می‌شود و به موازات نخستین علایم بیداری جهان اسلام در برابر تهاجم یغماگرانۀ غرب آغاز شد، اصولاً ریشه در اندیشۀ سیاسی قرآن و سیرۀ سیاسی پیامبر(ص) دارد. منظور از غرب‌ستیزی که ریشه در قرآن دارد، دشمن‌ستیزی است. روش مسالمت‌آمیز و صلح‌جویانۀ اسلام در برابر مخالفان و بیگانگانی که در صدد مخاصمه و توطئه نیستند امری مسلم و مورد تأکید در لابه‌لای نصوص مختلف اسلامی است. مواردی چون: اصل مقابله به مثل اصل تبرّا نسبت به دشمن، دفاع مشروع، ظلم‌نا‌پذیری و نفی سلطه‌گری را می‌توان از مبانی نظری اندیشه غرب‌ستیزی در اسلام دانست[۶].[۷]
منابع
پانویس
- ↑ فقه سیاسی، ج۱۰، ص۲۴۲.
- ↑ عمید زنجانی، عباس علی، دانشنامه فقه سیاسی ج۲، ص ۲۷۲.
- ↑ «خداوند شما را از نیکی ورزیدن و دادگری با آنان که با شما در کار دین جنگ نکرده‌اند و شما را از خانه‌هایتان بیرون نرانده‌اند باز نمی‌دارد؛ بی‌گمان خداوند دادگران را دوست می‌دارد» سوره ممتحنه، آیه ۸.
- ↑ فقه سیاسی، ج۱۰، ص۲۳۷.
- ↑ عمید زنجانی، عباس علی، دانشنامه فقه سیاسی ج۲، ص ۲۷۳.
- ↑ فقه سیاسی، ج۱۰، ص۲۳۳.
- ↑ عمید زنجانی، عباس علی، دانشنامه فقه سیاسی ج۲، ص ۲۷۳.