هجرت در معارف و سیره حسینی

این مدخل زیرشاخهٔ بحث هجرت است. هجرت از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: هجرت در قرآن - هجرت در معارف و سیره حسینی - هجرت در معارف و سیره نبوی - هجرت در فقه سیاسی - هجرت در معارف دعا و زیارات - هجرت در معارف و سیره سجادی - هجرت در سیره معصوم - هجرت در جامعه‌شناسی اسلامی - هجرت در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

در بسیاری از نهضت‌ها "هجرت"، نقش عمده داشته است. در نهضت عاشورا نیز سیدالشهدا (ع) از مدینۀ جدّش به مکه و از آنجا به کربلا هجرت کرد. همچنان که رسول خدا از مکه به مدینه هجرت نمود و آن هجرت، مبدأ تحوّل در وضع مسلمانان و سرآغاز تاریخ گشت، هجرت امام حسین (ع) نیز در زنده کردن دین پیامبر تأثیر بسزا داشت و محرم آغاز سال هجری قمری حساب شد و هر دو هجرت بخاطر دین و بقای رسالت بود. همچنان که حضرت موسی هجرت کرد و از مصر با حالت خوف بیرون رفت ﴿فَخَرَجَ مِنْهَا خَائِفًا يَتَرَقَّبُ﴾. چون گروه فرعونی در فکر کشتن موسی بودند، سیدالشهدا (ع) نیز مخفیانه و خائفانه از جوار قبر رسول خدا (ص) کوچید و راه مکه را در پیش گرفت، در حالی که همان آیه را می‌خواند. هجرت از مکه نیز برای فرار از مرگ تحمیلی بود که یزید می‌خواست بر او تحمیل کند و رو به شهادتی رفت که خونش ثمربخش باشد، آنگونه که هجرت رسول خدا (ص) نیز، خنثی‌کنندۀ توطئه کسانی بود که در “لیلة المبیت” به قصد کشتن او به خانه‌اش ریختند، اما آن حضرت راه غار ثور و سپس مدینه را پیش گرفته بود.

هجرت، لازمۀ هر نهضت عاشورایی و انقلاب مکتبی است، هم دل کندن از زندگی و حیات مادی و دست شستن از جان در راه هدف، هم کوچیدن از خاک، خانه، اقوام و همۀ دلبستگی‌ها و تعلّقات است. هجرت، هم مهاجر را پخته و آبدیده می‌کند، هم افق افکار را گسترده می‌سازد، هم مناطق هجرت را از تحوّل و دگرگونی برخوردار می‌کند. هجرت امام خمینی نیز از نجف به فرانسه، انقلاب اسلامی را در سطح جهان مطرح ساخت و پیام نهضت را به همه جا رساند. امام امت تصمیم داشت اگر هیچ کشوری اجازۀ ورود ندهد، سوار بر کشتی شده و دریاها را درنوردد و پیام مظلومیت ملت ایران را به گوش جهانیان برساند. سفر‌های تبلیغی مبلغان دینی در طول سال، به‌ویژه در ایام محرم و رمضان نیز نوعی هجرت است.

منابع

1. محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا