بنی حکم بن سعد العشیره

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

نسخه‌ای که می‌بینید نسخه‌ای قدیمی از صفحه‌است که توسط Jaafari (بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ‏۶ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۸:۴۵ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوت‌های عمده‌ای با نسخهٔ فعلی بدارد.

(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

نسب طایفه

این قوم از اعراب قحطانی[۱] و از شاخه‌های قبیله سعدالعشیره‌اند که نسب از حَکَم بن سعد العشیرة بن مالک (مذحج) بن ادد می‌برند[۲]. حکم از مادری از قبیله بنی خزیمة بن مدرکه به نام «بهوره بنت یثیع بن هون بن خزیمة بن مدرکه» تولد یافت[۳]. حکم بن سعد، فرزندانی به اسامی جشم، سلهم و اسلم داشت[۴]. از جشم بن حکم، حعثمان، عامر و بکر تولد یافتند[۵] و از سِلهِم - مشهورترین فرزند حکم - نیز، سفیان و مظّه به دنیا آمدند[۶]. مظّه که نام اصلی‌اش را «سفیان» گفته‌اند[۷]، فرزندانی به اسامی محرب[۸]، حکم[۹]، قدح، فروه، صدقه و بندقه داشت[۱۰]. از حُرب (محرب) بن مظّه، علی، غنم، جدیله، کثیره و دوّه[۱۱] و از عبدالله بن مظه، صومعه، سعده، جرّاح، قید شراک، جعشنه و زید متولد شدند[۱۲] ضمن این که از قدح بن مظه هم، عامر، حمحم، سحل و عبدالشّا تولد یافتند[۱۳] و بدین ترتیب نسل بنی حکم، در زمین قوام یافت. بنی حکم بن سعدالعشیره از طوایف و شاخه‌های متعددی تشکیل یافتند که از مشهورترین آنها می‌توان از بنی سِلهِم بن حکم[۱۴]، بنی مظة بن سلهم[۱۵]، بنی جشم بن حکم[۱۶]، بنی حرب بن مظه[۱۷] و بنی بندقة بن مظه[۱۸] یاد کرد. از بنی سهم‌، بنی مرداس، بنی صبیح، بنی دوّه[۱۹]، بنی مطیر[۲۰]، قدح، هیس، حدقه، نمر، صومعه، عبس و بنی عبدالجد[۲۱] هم، به عنوان دیگر شاخه‌ها و بیوت معروف این قوم نام برده شده است.

لازم به ذکر است که برخی از رجال و مشاهیر بنام اسلامی به جهت انتساب به نام اجداد «حکم» نامشان، «الحکمی» خوانده شده‌اند که سلیمان بن عبدالحمید بن رافع حکمی[۲۲]، ابوعلی ناصر بن اسماعیل بن عامر حکمی - قاضی نوقان - طوس[۲۳]، ابوایوب احمد بن عبدالصمد بن علی بن عیسی بن رافع حکمی أنصاری[۲۴]، ابو عبداللّه محمد بن عبداللّه ابن ابراهیم بن وهب حکمی[۲۵] و به نقلی عبدالجد بن ربیعة بن حجر بن حکم حکمی از اصحاب پیامبر(ص)[۲۶]، جعفر بن عبدالله بن حکم بن رافع بن سنان انصاری حکمی[۲۷] و ابو نواس حسن بن هانی حکمی شاعر[۲۸] از این جمله‌اند. از این‌رو، عدم خلط مباحث و وقوع اشتباه، دقت مضاعف محققین محترم را بیش از پیش طلب می‌کند.[۲۹].

منابع

پانویس

  1. عمر رضا کحاله، معجم قبائل العرب، ج۱، ص۲۸۶.
  2. ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۰۰؛ ابن حزم، جمهرة أنساب العرب، ص۴۰۷؛ قلقشندی، نهایة الارب فی معرفة انساب العرب، ج۱، ص۵۱؛ سمعانی، الانساب، ج۴، ص۲۰۲-۲۰۳.
  3. ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۰۰.
  4. ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۰۱.
  5. ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۰۲.
  6. ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۰۱. ابن حزم و برخی دیگر از منابع، سفیان و مظه را یک نفر دانسته، از سفیان به عنوان نام اصلی مظه یاد کردند. (ابن حزم، جمهرة أنساب العرب، ص۴۰۸؛ مقریزی، امتاع الاسماع، ج۶، ص۱۵۳).
  7. ابن حزم، جمهرة أنساب العرب، ص۴۰۸؛ مقریزی، امتاع الاسماع، ج۶، ص۱۵۳. اما ابن کلبی، سفیان را شخصیتی جدا از مظه برشمرده، از سفیان و مظه به عنوان فرزندان سلهم بن سعدالعشیره یاد کرده است. (ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۰۱).
  8. حموی در المقتضب از او با نام «حرب» یاد کرده است. (حموی، المقتضب من کتاب جمهرة النّسب، ص۱۱۲).
  9. حموی در المقتضب نام او را «حکره» عنوان کرده است. (حموی، المقتضب من کتاب جمهرة النّسب، ص۱۱۲).
  10. ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۰۱.
  11. ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۰۱. ابن کلبی بر اساس نقلی، «دوّه» را از جرهم برشمرده است.
  12. ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۰۲.
  13. ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۰۲.
  14. ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۰۱؛ صحاری، الانساب، ج۱، ص۳۳۸؛ ابن درید، الاشتقاق، ج۱، ص۴۰۵.
  15. ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۰۰؛ ابن حزم، جمهرة أنساب العرب، ص۴۰۸.
  16. ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۰۱؛ صحاری، الانساب، ج۱، ص۳۳۸؛ ابن درید، الاشتقاق، ج۱، ص۴۰۵.
  17. ابن حبیب بغدادی، مختلف القبائل و مؤتلفها، ج۱، ص۱۰۱؛ دار قطنی، المؤتلف و المختلف، ج۲، ص۷۱۳؛ سمعانی، الانساب، ج۴، ص۱۱۷.
  18. ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۰۱؛ ابن حزم، جمهرة أنساب العرب، ص۴۰۸.
  19. صحاری، الانساب، ج۱، ص۳۳۸.
  20. عمر رضا کحاله، معجم قبائل العرب، ج۱، ص۲۸۶.
  21. اشرف الرسولی، طرفة الأصحاب فی معرفة الأنساب، ص۴۸.
  22. منسوب است به جد خود «حکم بن بهراء». سمعانی، الانساب، ج۴، ص۲۰۵؛ ابن اثیر، اللباب فی تهذیب الأنساب، ج۱، ص۳۷۸.
  23. سمعانی، الانساب، ج۴، ص۲۰۶؛ ابن اثیر، اللباب فی تهذیب الأنساب، ج۱، ص۳۷۸.
  24. سمعانی، الانساب، ج۴، ص۲۰۶؛ ابن اثیر، اللباب فی تهذیب الأنساب، ج۱، ص۳۷۸.
  25. منسوب است به جد خود «حکم بن عتیبه». ابن اثیر، اللباب فی تهذیب الأنساب، ج۱، ص۳۷۸.
  26. سمعانی، الانساب، ج۴، ص۲۰۴.
  27. سمعانی، الانساب، ج۴، ص۲۰۶؛ ابن اثیر، اللباب فی تهذیب الأنساب، ج۱، ص۳۷۸.
  28. سمعانی، الانساب، ج۴، ص۲۰۴.
  29. حسینی ایمنی، سید علی اکبر، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت.