صفیه دختر عبدالمطلب
صفیه دختر عبدالمطلب از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: صفیه دختر عبدالمطلب در تراجم و رجال - صفیه دختر عبدالمطلب در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
او عمه رسول خدا (ص) و امام علی (ع) و دختر خاله رسول خدا (ص) نیز می‌باشد؛ زیرا صفیه و حضرت حمزه (ع) از یک مادر می‌باشند؛ یعنی هاله دختر وهب که خاله رسول خدا (ص) است[۱].
در کتاب‌های تاریخی آمده است که صفیه در زمان جاهلیت، با حارث بن حرب لیثی، برادر ابوسفیان[۲]، و بعد با عوام فرزند خویلد ازدواج کرد. فرزندان صفیه عبارتند از: زبیر، سائب و عبدالکعبه[۳]. سائب بن عوام از جمله صحابه است که در همه جنگ‌ها شرکت کرد و در زمان ابوبکر در جنگ یمامه کشته شد[۴].
از افتخارات صفیه آن است که وی از جمله افرادی است که در مکه مسلمان شد[۵] و با زبیر به طرف مدینه مهاجرت کرد[۶].[۷]
صفیه و شاعری
صفیه و دفاع از رسول خدا (ص)
صفیه و تولد امام حسین (ع)
صفیه و کشتن جاسوس یهودی
صفیه و همراهی با اهل بیت (ع)
سرانجام صفیه
صفیه بنت عبدالمطلب
صفیه دختر عبدالمطلب است. از زنان با شهامت صدر اسلام بود و در جریان جنگ احزاب، در داخل شهر، یک یهودی را که برای یهودیان بنی‌قریظه جاسوسی می‌کرد، به قتل رساند. عمه گرامی رسول خدا(ص) و مادر زبیر بن عوام در سال بیستم هجری از دنیا رفت. قبر او در بقیع، نزدیک در ورودی خانه «مغیرة بن شعبه» و متصل به دیوار شرقی بقیع بوده است. هنگامی که مغیره این خانه را از عثمان بن عفان هدیه گرفت، عمه رسول خدا(ص) رو به روی در این خانه مدفون بود. هنگامی که دیوار آن را می‌ساخت «زبیر بن عوام» با مغیره درگیر شد و به او گفت دیوار خانه‌ات را از قبر مادر من کنار ببر و او را با شمشیر تهدید کرد. مغیره نیز از روی ترس ناچار شد دیوار خانه را مقداری منحرف سازد[۸]. این قسمت در گذشته از بقیع جدا بوده و به سبب وجود قبر عمه رسول خدا(ص) به «بقیع العمات» مشهور شده است. قبر «صفیه» در شمال غربی بقیع و کنار دیوار شرقی است؛ یعنی سمت چپ کسی است که از در کنونی، وارد قبرستان می‌شود. قبر صفیه پس از قرن دهم دارای گنبد بوده است. به تصریح سمهودی تا زمان وی - اوائل قرن دهم - قبر صفیه گنبدی نداشته است[۹]. لکن از گفتار سید اسماعیل مرندی برمی‌آید که زمان او - اواسط قرن سیزدهم - این قبر دارای گنبد بوده، گرچه تاریخ دقیق بنای آن روشن نیست[۱۰]. و طبق گفتار رفعت پاشا این گنبد در آخرین سال زیارت او (۱۳۲۵ ه. ق) و ۱۷۵ سال پس از دیدار مرندی همچنان پابرجا بوده است[۱۱].[۱۲]
منابع
پانویس
- ↑ الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۲، ص۵۰۹ و ج۴، ص۱۸۷۳؛ الاصابه، ابن حجر، ج۸، ص۲۱۳؛ البدء و التاریخ، مطهر بن طاهر مقدسی، ج۵، ص۷؛ تاریخ الاسلام، ذهبی، ج۳، ص۲۲۱ (پاورقی).
- ↑ اسد الغابه، ابن اثیر، ج۲۶، ص۱۷۲.
- ↑ الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۸، ص۳۴؛ الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۴، ص۱۸۷۳؛ تاریخ مدینة دمشق، ابن عساکر، ج۳، ص۱۲۱. فرزندان صفیه دختر عبد المطلب عبارتند از: زبیر و سائب (ابن قتیبه در این باره می‌نویسد: فرزندان او زبیر، سائب، عبدالرحمن، اسود، اهرم و یعلی هستند. سائب در جنگ‌های احد و خندق حضور داشت و در جنگ یمامه کشته شد. البته فقط نسل زبیر باقی ماند. (المعارف، ص۲۲۰). و قد تزوجت أولا بالحارث بن حرب بن امیه ثم خلف علیها العوام بن خویلد فولدت الزبیر و عبدالکعبه و قیل تزوج بها العوام بکرا و الصحیح الأول (البدایة والنهایه، ابن کثیر ج۷، ص۱۰۴).
- ↑ دلائل النبوه، بیهقی، ج۳، ص۲۷۷.
- ↑ تاریخ الطبری، طبری، ج۲، ص۵۲۹؛ اسد الغابه، ابن اثیر، ج۶، ص۱۷۲.
- ↑ الاصابه، ابن حجر، ج۸، ص۲۱۳.
- ↑ روحانی، سید حمید، مقاله «صفیه دختر عبدالمطلب»، دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم، ج۵، ص:۴۸۶-۴۸۷.
- ↑ وفاء الوفاء، سمهودی، ج۳، ص۹۱۰.
- ↑ وفاء الوفاء، سمهودی، ج۳، ص۹۱۹.
- ↑ فصلنامه میقات حج، شماره ۵، ص۱۱۸.
- ↑ مرآت الحرمین، رفعت پاشا، ج۱، ص۴۲۶.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، محمدنامه، ص ۶۲۰.