هدایت

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

نسخه‌ای که می‌بینید نسخه‌ای قدیمی از صفحه‌است که توسط Wasity (بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ‏۱۵ فوریهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۶:۴۶ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوت‌های عمده‌ای با نسخهٔ فعلی بدارد.

این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل هدایت (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

هدایت: راهنمایی، ارشاد، راه را نشان دادن یا به مقصد رساندن. خداوند "هادی" است و برای هر قوم و امتی نیز هادی فرستاده تا راه حق و شیوه رسیدن به کمال و سعادت را به آنان نشان دهند. هدایت دو گونه است: تکوینی و تشریعی. هدایت تکوینی همان سرشت و فطرت و غریزه‌ای است که خدا در همه موجودات قرار داده است که راه تعیین شده خود را طی می‌‌کنند﴿قَالَ رَبُّنَا الَّذِي أَعْطَى كُلَّ شَيْءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدَى[۱]. هدایت تشریعی با فرستادن پیامبران و کتاب‌های آسمانی و تکالیف دینی است. خداوند، غیر از هدایت عمومی نسبت به همه، بعضی را هدایت ویژه می‌‌کند.خداوند، هم در نهاد انسان، هدایت به خیر و شر را قرار داده، هم از راه دین و پیامبران، حق و باطر را بیان کرده است. انسان هم موجودی مختار است. اگر پذیرای هدایت الهی باشد به سعادت و بهشت می‌‌رسد و اگر نپذیرد، گمراه و دوزخی می‌‌گردد. هدایت‌کننده را "هادی" گویند و هدایت یافته را "مهدی" و "مُهتدی" نامند. هدایت مردم به راه خیر و صحیح، وظیفه هر مسلمان است و در حدیث است که اگر به وسیله شما یک نفر هدایت شود، بهتر و ارزشمندتر از همه جهان است[۲].

مقدمه

چیستی هدایت

  • "هدایت" در مقابل "ضلالت" از ریشه "هـ د ی" مصدر و به معنای نشان دادن راه درست برای رسیدن به مقصد است.[۵] در جایی دیگر گفته شده است: "هدایت، راه نمودن با نرمی و لطف است و هدیه نیز از همین برگرفته شده است".[۶] بنابراین، "هدایت" به معنای مطلق راهنمایی نیست، بلکه نوعی نشان دادن راه است، توأم با لطف و مهربانی؛ چنان که "هدیه" فقط مطلق بخشش نیست، بلکه بخشش همراه با لطف است.[۷]. هدایت در فرهنگ عرب، به معنای "ارشاد و راه نمودن" است و به کسی که پیشاپیش مردم حرکت می‌کند و آنان را راه می‌نماید، "هادی" گفته می‌شود[۸][۹].
  • البته باید توجه داشت واژۀ هدایت ذاتاً دارای بار معنایی مثبت است، هر چند با قرینه در مصادیق منفی نیز به کار می‌‌‏رود، مانند: ﴿فَاهْدُوهُمْ إِلى‌ صِراطِ الْجَحِيمِ[۱۰][۱۱].
  • یکی از نام‌های خداوند الهادی است: "او کسی است که بینائی می‌دهد بندگانش را و شناخت می‌دهد راه معرفت و بینائی را به آنها تا این که اقرار به ربوبیت کند.و همچنین هدایت می‌کند هر مخلوقی را به آن چه از معرفت برای اوست"[۱۲]. هدایت به معنای ارشاد و راهنمایی[۱۳]، بیان راه رشد و کمال و بسترسازی برای رسیدن به قله کمال مطلوب است[۱۴] [۱۵].

کاربردهای هدایت در قرآن و حدیث

نتیجه گیری

آثار و نشانه‌های هدایت

هدایت به دین

هدایت به امر الهی

منابع

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. «گفت: پروردگار ما کسی است که آفرینش هر چیز را به (فراخور) او، ارزانی داشته سپس راهنمایی کرده است» سوره طه، آیه ۵۰.
  2. محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی، ص:۲۵۰.
  3. محمدی ری‌شهری، محمد، گونه‌شناسی هدایت الهی در قرآن و حدیث، فصلنامه علمی پژوهشی علوم حدیث، ش ش ۶۴، ص ۳ـ ۲۲
  4. محمدی ری‌شهری، محمد، گونه‌شناسی هدایت الهی در قرآن و حدیث، فصلنامه علمی پژوهشی علوم حدیث، ش ش ۶۴، ص ۳ـ ۲۲
  5. فراهیدی، خلیل بن احمد، العین، ج ۴، ص ۷۸
  6. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفرادت، ص ۸۳۵
  7. محمدی ری‌شهری، محمد، گونه‌شناسی هدایت الهی در قرآن و حدیث، فصلنامه علمی پژوهشی علوم حدیث، ش ش ۶۴، ص ۳ـ ۲۲
  8. طبرسی، مجمع البیان، ذیل«اهدنا».
  9. صفوی، سید صدرالدین، هدایت در قرآن.
  10. سورۀ صافات، آیۀ ۲۳
  11. محمدی ری‌شهری، محمد، گونه‌شناسی هدایت الهی در قرآن و حدیث، فصلنامه علمی پژوهشی علوم حدیث، ش ش ۶۴، ص ۳ـ ۲۲
  12. "مِن أَسمَاءِ اللهِ تَعالی سُبحَانَهُ: الهَادی؛ قَالَ اِبن الأَثیر: هُوَ الَّذی بَصَّرَ عِبادَه وعرَّفَهم طَریقَ معرفته حتی أَقرُّوا برُبُوبیَّته، وهَدی کُلِ مَخلوقٍ إِلی ما لا بُدَّ له منهإ‏‏"؛ لسان العرب، ج۱۵، ص۳۵۳، واژه هدی.
  13. ابن فارس، مقاییس اللغه، جلد ۶، ص۴۲، «هدی»
  14. مصطفوی، التحقیق، جلد ۱۱، ص ۲۴۷، «هدی»
  15. صفوی، سید صدرالدین، هدایت در قرآن.
  16. محمدی ری‌شهری، محمد، گونه‌شناسی هدایت الهی در قرآن و حدیث، فصلنامه علمی پژوهشی علوم حدیث، ش ش ۶۴، ص ۳ـ ۲۲
  17. محمدی ری‌شهری، محمد، گونه‌شناسی هدایت الهی در قرآن و حدیث، فصلنامه علمی پژوهشی علوم حدیث، ش ش ۶۴، ص ۳ـ ۲۲