رأفت
- اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل رأفت (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
مقدمه
رقّت و نازک دلی[۱]، رحمت شدید[۲]، شفقت شدید[۳] و ترحّم[۴].
﴿وَجَعَلْنَا فِي قُلُوبِ الَّذِينَ اتَّبَعُوهُ رَأْفَةً وَرَحْمَةً وَرَهْبَانِيَّةً﴾[۵].
﴿لَا تَأْخُذْكُمْ بِهِمَا رَأْفَةٌ فِي دِينِ اللَّهِ﴾[۶].
"رئوف" از اسمای الهی است: ﴿إِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَءُوفٌ رَحِيمٌ﴾[۷]؛ همچنین قرآن کریم رسول اکرم(ص) را به عنوان رهبر جامعه اسلامی به این صفت ستوده است: ﴿عَزِيزٌ عَلَيْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِيصٌ عَلَيْكُمْ بِالْمُؤْمِنِينَ رَءُوفٌ رَحِيمٌ﴾[۸].
شفقت و نازکدلی در جامعه انسانی در رابطه میان خدا و انسان و نیز رهبران جامعه و مردم و میان انسان‌ها از اصول ارزشی اجتماعی قرآن است. این اصل مهم اجتماعی قرآن، زمانی که مسئله ناهنجاری و فساد اجتماعی پیش می‌آید، به‌صراحت نقض می‌شود و رأفت در برخورد با کسانی که قواعد ارزشی و هنجارهای اجتماعی را زیر پا گذاشته‌اند، در صورتی که مانع اجرای حدود الهی گردد، نفی شده است: ﴿الزَّانِيَةُ وَالزَّانِي فَاجْلِدُوا كُلَّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا مِائَةَ جَلْدَةٍ وَلَا تَأْخُذْكُمْ بِهِمَا رَأْفَةٌ فِي دِينِ اللَّهِ﴾[۹].
شفقت و مهربانی با همنوع و نوع‌دوستی از اوصاف نیک اجتماعی است که در قرآن کریم در مقابل صفت قساوت آمده است. حواریون حضرت(ع) در قرآن کریم به نازکدلی و رقت ستایش و یهود به عداوت نکوهش شده‌اند ﴿لَتَجِدَنَّ أَشَدَّ النَّاسِ عَدَاوَةً لِلَّذِينَ آمَنُوا الْيَهُودَ وَالَّذِينَ أَشْرَكُوا وَلَتَجِدَنَّ أَقْرَبَهُمْ مَوَدَّةً لِلَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ قَالُوا إِنَّا نَصَارَى ذَلِكَ بِأَنَّ مِنْهُمْ قِسِّيسِينَ وَرُهْبَانًا وَأَنَّهُمْ لَا يَسْتَكْبِرُونَ﴾[۱۰].[۱۱].[۱۲]
منابع
پانویس
- ↑ ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۲، ص۷۴۱.
- ↑ فخرالدین طریحی، مجمع البحرین، ج۵، ص۶۱.
- ↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۴، ص۵-۶.
- ↑ بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۵۵.
- ↑ «در دل پیروان او مهر و بخشایشی نهادیم » سوره حدید، آیه ۲۷.
- ↑ «نباید در دین خداوند بخشایشی بر آن دو به شما دست دهد » سوره نور، آیه ۲.
- ↑ «خداوند با مردم، به راستی مهربانی است بخشاینده» سوره بقره، آیه ۱۴۳.
- ↑ «بی‌گمان پیامبری از (میان) خودتان نزد شما آمده است که هر رنجی ببرید بر او گران است، بسیار خواستار شماست ، با مؤمنان مهربانی بخشاینده است» سوره توبه، آیه ۱۲۸.
- ↑ «به هر یک از زن و مرد زناکار صد تازیانه بزنید و اگر به خداوند و روز بازپسین ایمان دارید نباید در دین خداوند بخشایشی بر آن دو به شما دست دهد و هنگام عذابشان باید دسته‌ای از مؤمنان گواه باشند» سوره نور، آیه ۲.
- ↑ «بی‌گمان یهودیان و مشرکان را دشمن‌ترین مردم به مؤمنان می‌یابی و نزدیک‌ترین آنان در دوستی به مؤمنان کسانی را می‌یابی که می‌گویند ما مسیحی هستیم؛ این از آن روست که برخی از آنان کشیشان و راهبانی (حقجو) هستند و اینکه آنان گردنکشی نمی‌کنند» سوره مائده، آیه ۸۲.
- ↑ وهبة بن مصطفی زحیلی، المنیر، ج۲۷، ص۳۳۸.
- ↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص: ۲۹۷-۲۹۸.