امامت در فقه سیاسی
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل امامت (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
مقدمه
امامت در لغت، پیشوایی و رهبری است[۱] و در اصطلاح، به زمامداری و سرپرستی جامعه در پرتو احکام الهی گفته می‌شود[۲]. امامت، یکی از مهمترین موضوعات اصلی در اسلام و محور تفکرات اجتماعی و سیاسی جامعه اسلامی بوده و از چنان اهمیتی برخوردار است که خداوند آن را تکمیل دین و اتمام نعمت الهی بر شمرده است[۳]. این مقام پیشتر، به پیامبرانی اطلاق می‌شد که علاوه بر مقام نبوت، دارای مقام امامت نیز بوده‌اند[۴]. بعدها این عنوان، از سوی خداوند، بر ائمه معصومین(ع) - علی(ع) و یازده فرزند آن حضرت - اختصاص یافت[۵]. برخلاف نظر شیعه، اهل سنت امامت و خلافت را در دو مقام جدا از هم دانسته و می‌گویند: "پیامبر(ص) که حائز هر دو مقام بوده است، در واقعه غدیر، علی(ع) را به مقام امامت منصوب نمود، اما مقام خلافت را بر عهده مردم گزارده است تا با آرای عمومی "اجماع" و بر مبنای شور کسی را برای حکومت برگزینند"؛ ولی شیعه، قایل به یکی بودن مقام خلافت و امامت و انتصاب امامت از سوی خداوند است[۶][۷].
منابع
پانویس
- ↑ لغت‌نامه دهخدا، ج۳، ص۳۳۰۷؛ لسان العرب، ج۱۲، ص۲۴.
- ↑ اصول کافی، ج۱، کتاب الحجة، باب نادر جامع فضل الامام، ص۲۰۰؛ وسایل الشیعه، ج۱۸، کتاب القضا، ابواب صفات القاضی، باب ۱۱، ص۷، حدیث ۳؛ سفینة البحار، ج۱، ص۳۲؛ تذکرة الفقها، ج۴، ص۳۰۵.
- ↑ ﴿الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا﴾ «امروز دینتان را کامل و نعمتم را بر شما تمام کردم و اسلام را (به عنوان) آیین شما پسندیدم» سوره مائده، آیه ۳.
- ↑ ﴿وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا وَأَوْحَيْنَا إِلَيْهِمْ فِعْلَ الْخَيْرَاتِ وَإِقَامَ الصَّلَاةِ وَإِيتَاءَ الزَّكَاةِ وَكَانُوا لَنَا عَابِدِينَ﴾ «و آنان را پیشوایانی کردیم که به فرمان ما راهبری می‌کردند و به آنها انجام کارهای نیک و برپا داشتن نماز و دادن زکات را وحی کردیم و آنان پرستندگان ما بودند» سوره انبیاء، آیه ۷۳.
- ↑ ینابیع الموده، ج۱، ص۹۳؛ مسند احمد، ج۶، ص۲۹۶، حدیث ام سلمه؛ مستدرک الصحیحین، ج۳، ص۱۰۸؛ وسایل الشیعه، ج۱۸، ص۱۳۷؛ صحیح مسلم، ج۶، ص۳؛ صحیح بخاری، ج۴، ص۱۶۵؛ کنزالعمال، ج۱۳، ص۲۷-۲۶.
- ↑ الغدیر، ج۱، ص۱۱؛ اصول کافی، ج۱، ص۳۶۲، حدیث امام صادق(ع)؛ شرح دیوان منسوب به امیرالمؤمنین، ص۱۶۹-۲۱۱.
- ↑ فروتن، اباصلت، مرادی، علی اصغر، واژه‌نامه فقه سیاسی، ص ۴۳.