ابوزعراء بلوی
- این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
مقدمه
ابن یونس[۱]، ابونعیم[۲] و جیزی[۳] او را از اصحاب شرکت کننده در فتح مصر نام برده‌اند و دیگران[۴] به استناد منابع یاد شده او را صحابی دانسته‌اند.
ابن حجر[۵] از اشتباه ابن منده خبر داده که با استناد به نقل ابن یونس، این کنیه را با تصحیف، ابوزهراء بلوی نقل کرده است. سخن ابن حجر اندکی قابل تأمل است؛ از این رو که ابونعیم[۶] هر دو کنیه را آورده، ولی تنها ذیل ابوزعراء می‌گوید: ابن منده (ابونعیم از او با تعبیر بعض المتأخره نام می‌برد) از او نام برده است. شاید هم مستند ابونعیم در نقل أبوزهراء بلوی، ابن منده بوده که ابن حجر بدان تصریح کرده است. به هر حال با مقایسه، معلوم می‌شود نظر ابن حجر در تصحیف این دو صحیح است؛ زیرا مستند حضور شرکت این دو در فتح مصر، تنها روایت ابن یونس است[۷]. دیگر اینکه مستند صحابه نگاران، نقل ابن یونس است که در تاریخ او[۸] و نیز جیزی[۹] تنها از ابوزعراء نام برده شده است [۱۰]. تنها روایتی که از رسول خدا(ص) نقل کرده، چنین است: در سفری به همراه پیامبر(ص) بودیم که او را خواب در ربود. من برای اینکه حضرت بیدار نشود، چهار پای خود را نگه داشتم، ولی شنیدم در همان حال پیامبر سه نوبت فرمود: "به چیزی غیر از مسیح دجال بر امتم می‌ترسم". چون بیدار شد، مرا صدا زد. نزد آن حضرت رفتم و گفتم شما در حال خواب، سه بار چنین مطلبی فرمودی. گفت: "آری، ای ابوزعراء". گفتم: آن چیست؟ فرمود: "پیشوایان گمراه"[۱۱]. در مجامع روایی اهل سنت، این روایت از نواس بن سمعان کلابی انصاری[۱۲]، ابوذر[۱۳] و امام علی(ع)[۱۴] نقل شده است. ابن کلبی[۱۵] از شخصی به نام ابو زعراء فقیه یاد کرده که نامش عبدالله بن هانی بن علقمه بوده و همراه علی در صفین شرکت داشته است.[۱۶]
منابع
پانویس
- ↑ ابن یونس، ج۱، ص۵۲۰.
- ↑ ابونعیم، ج۵، ص۲۹۰۱.
- ↑ سیوطی، ج۱، ص۲۰۳.
- ↑ دولابی، ج۱، ص۵۷؛ ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۲۵؛ ابن اثیر، ج۶، ص۱۱۸؛ ابن حجر، ج۷، ص۱۳۰.
- ↑ ابن حجر، ج۷، ص۱۳۰.
- ↑ ابونعیم، ج۵، ص۲۹۰۱ و ج۵، ص۲۹۰۴.
- ↑ ر.ک: ابونعیم، ج۵، ص۲۹۰۱ و ج۵، ص۲۹۰۴.
- ↑ ابن یونس، ج۱، ص۵۲۰.
- ↑ سیوطی، ج۱، ص۲۰۳.
- ↑ ابن حجر، ج۷، ص۱۳۰.
- ↑ ابن ابی حاتم، ج۹، ص۳۷۴؛ ابونعیم، ج۵، ص۲۹۰۲-۲۹۰۱؛ ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۲۵؛ ابن اثیر، ج۶، ص۱۱۸؛ ابن حجر، ج۷، ص۱۳۰.
- ↑ احمد بن حنبل، ج۴، ص۱۸۱.
- ↑ احمد بن حنبل، ج۵، ص۱۴۵.
- ↑ ابن ابی شیبه، ج۸، ص۶۵۳؛ ابویعلی موصلی، ج۱، ص۳۵۹.
- ↑ ابن کلبی، ج۱، ص۱۲۰.
- ↑ هدایت‌پناه، محمد رضا، مقاله «ابوزعراء بلوی»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۳۱۱.