طاهریان

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

نسخه‌ای که می‌بینید نسخه‌ای قدیمی از صفحه‌است که توسط Heydari (بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ‏۱۷ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۲۳:۴۳ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوت‌های عمده‌ای با نسخهٔ فعلی بدارد.

اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

مقدمه

حکومت طاهریان به خواسته خلافت رشد کرد و طاهر بن حسین، از فرماندهان مأمون، آن را بنیان نهاد. طاهر از سوی مأمون در سال ۲۰۵ ق./ ۸۲۰ م. استاندار خراسان شد و کلیه شهرهای مشرق، از بغداد به بعد، به حوزه او ضمیمه شد[۱]. مأمون در پیروی و همکاری طاهر سخت‌گیری نکرد.

طاهر نیشابور را پایتخت خود کرد و از همان آغاز زمامداری، گرایش‌های جدایی طلبانه او را فریب داد؛ از این‌رو در سال ۲۰۷ ق./ ۸۲۲ م. مأمون را از خلافت خلع و تبلیغ به نفع او را قطع و لباس سیاه را از تن به در کرد و بدین وسیله جدایی خود را از بغداد اعلام نمود[۲]؛ طاهر پس از آن ناگهانی درگذشت و این تهمت درباره خلیفه پخش شد که وی با دسیسه طاهر را مسموم کرده است[۳]. مأمون با آگاهی بر چشم‌داشت‌های طاهر، حاکمیت پسرش، طلحه، را بر استان خراسان به رسمیت شناخت[۴].

از آن سو جانشینان طاهر، به ادامه سیاست همکاری با خلافت اصرار داشتند و قدرت آن را به رسمیت می‌شناختند. این سیاست در موارد زیر نمایان شد:

  1. به پا خاستن طلحه برای جنگ با خوارج سیستان.
  2. اقدام عبدالله بن طاهر در سرکوب آشوب‌های خوارج در مصر و جنبش‌های علوی مخالف با نظام در خراسان و همکاری با خلافت برای پیروزی بر حرکت مازیار در طبرستان.

عباسیان این خدمات را ارج نهاده، آل طاهر را به خود نزدیک کردند و در درگیری میان ایشان و صفاریان، جانب آنان را گرفتند. خراسان در دوران ایشان از امنیت، آسایش و شکوفایی برخوردار شد. آنان از کشاورزی حمایت کردند، آبیاری را سامان دادند، به آموزش توجه نمودند، به گونه‌ای که در دوران آنان نیشابور از مراکز فرهنگ اسلامی شد.

اما از جنبه روابط خارجی، آنان از استان‌های شرقی در مقابل تجاوزات ترکان محافظت کرده، حدود سرزمین خود را گسترش دادند و قدرت مسلمانان را با پیروزی بر بیگانه افزودند؛ اما آنان در برابر شدت حرکت‌های علویان عاجز ماندند و در نهایت زیر ضربات صفاریان نابود شدند.[۵]

اسامی امیران طاهری و مدت امارت هر یک از آنان

  1. طاهر بن حسین بن مصعب (۲۰۵ - ۲۰۷ ق/ ۸۲۰- ۸۲۲م)
  2. طلحة بن طاهر (۲۰۷ - ۲۱۳ ق/ ۸۲۲ - ۸۲۸م)
  3. عبدالله بن طاهر (۲۱۳۔ ۲۳۰ ق/۸۲۸- ۸۴۴م)
  4. طاهر بن عبدالله (۲۳۰ - ۲۴۸ ق/ ۸۴۴ - ۸۶۲م)
  5. محمد بن طاهر (۲۴۸ - ۲۵۹ ق/ ۸۶۲ - ۸۷۳م)

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

  1. تاریخ طبری، ج۸، ص۵۷۷، طاهریان بر خراسان و مناطق شرقی و شمالی آن تا مرزهای هند در سرحدات ترکان حکومت کردند.
  2. تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۴۱۳.
  3. تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۴۱۳.
  4. تاریخ طبری، ج۸، ص۵۹۵. املاک طاهریان گسترش یافت و استان جنوبی هرات و سواحل جنوبی در دریای خزر را از شرق تا غرب و مناطق بالای نهر جیحون واقع در قسمت سفلای کوه‌های شرق هندوکش را در بر گرفت و قدرت آنان در همه ماوراءالنهر گسترش یافت.
  5. طقوش، محمد سهیل، دولت عباسیان، ص ۲۳۹.