اهداف قیام امام مهدی چیست؟ (پرسش)

اهداف قیام امام مهدی چیست؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاتر	مهدویت / عصر ظهور امام مهدی / قیام امام مهدی / ماهیت قیام امام مهدی
مدخل اصلی	هدف قیام

اهداف قیام امام مهدی(ع) چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

نصرت‌‏الله آیتی

حجت الاسلام و المسلمین نصرت‌‏الله آیتی، در مقاله «آیینه انتظار یاوران مهدی» در این‌باره گفته است:

«در قسمت‌هایی از دعای ندبه، به برخی از‌ این‌ اهداف، اشاره شده است‌. بدین‌ منظور، مروری کوتاه به دعای ندبه خواهیم داشت:

1. ستم‌سوزی: «أَيْنَ الْمُعَدُّ لِقَطْعِ دَابِرِ الظَّلَمَةِ »؛ یکی از آرمان‌های حضرت، ظلم‌ ستیزی‌ است. اصولاً، در روایات فراوانی، به عدالت گستری و ظلم ستیزی حضرت اشاره شده است: « يَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً ». کسانی خواهند توانست همراه او برای قطع ریشه‌های‌ ظلم‌ و بی‌عدالتی‌، کمر همّت بسته و در این مسیر استوار بمانند که خود، از ظلم گریزان بوده و از جور و ستم‌ پیراسته باشند؛ چرا که حضرت مهدی(ع)، از ظالمان به عنوان‌ بازوی‌ خود‌، استفاده نخواهد کرد. ظلم، مصادیق فراوانی دارد؛ مانند ظلم به خویشتن (فروختن خویشتن به ارزان‌تر از لقای ‌‌حق‌ و جهت مادّی و حیوانی دادن به استعدادها و توان‌مندی‌های خود) و ظلم به خانواده، دوستان‌، جامعه‌ و.... هم‌ چنین احتکار، اسراف، سلب آسایش، اهمال در حقوق دیگران، و... همه از مصادیق ظلم است و مرتکبان‌ آن، بیرون از محفل یاران حضرت خواهند بود.
2. احیای سنن: « أَيْنَ الْمُدَّخَرُ لِتَجْدِيدِ الْفَرَائِضِ وَ السُّنَنِ»؛ کجا است‌، آن‌ ذخیره‌ای که فریضه‌ها و سنّت‌ها را احیا می‌کند! از دیگر رسالت‌های حضرت، احیای فریضه‌ها و سنّت‌های الهی است. یاران او، در انجام دادن فرایض و سنّت‌های الهی اهتمام کامل خواهند داشت؛ زیرا نخستین قدم‌ برای انجام دادن این رسالت، رعایت آن از سوی احیا کنندگان آن است. از پیشوایان معصوم(ع) ما، سنت‌های نیکویی در رابطه با گفت و شنود، رفت و آمد‌، غذا‌ خوردن، لباس پوشیدن و... به جای مانده است؛ ولی متأسفانه بسیاری از آنها مهجور مانده است. آنان که رعایت شیوه‌ها و مدهای رایج جامعه را، بر خود فرض می‌دانند و سنّت‌ها و روش‌های پیشوایان‌ معصوم‌(ع) را فراموش کرده‌اند؛ در جمع یاران حضرت راهی نخواهند داشت.
3. احیای قرآن: « أَيْنَ الْمُؤَمَّلُ لِإِحْيَاءِ الْكِتَابِ وَ حُدُودِهِ»؛ کجا است آن که آرزو می‌رود قرآن و حدودش را زنده‌ کند‌. حضرت خواهد آمد تا قرآن، را از غربت به در آورد و گردهای نشسته بر رخش را بزداید. آن را از کنج مساجد، به متن زندگی انسان‌ها بیاورد و دردهایشان را‌ با‌ آن‌ تسکین بخشد و نابسامانی‌ها را به‌ سامان‌ رساند‌. بیگانگان از قرآن - که هفته‌ها و ماه‌ها قرآن را نمی‌گشایند و انس و الفت‌شان با اشعار، آثار ادبی و رمان‌ها، از انس با قرآن‌ بیش‌تر‌ است‌ - در بزم با صفای یاران حضرت جایگاهی نخواهند‌ داشت‌. اما یاران حضرت، نه تنها اهل قرائت قرآن‌اند؛ بلکه آن را در اعماق جان شان جریان بخشیده و با‌ آن‌ زندگی‌ می‌کنند و روح شان، را صفا می‌بخشند. «تُجْلي بِالتَّنزيلِ بَصائِرَهُمْ وَ يَرْمِي بِالتَّفْسِيرِ مَسَامِعَهُمْ »؛ با قرآن، دیدگان‌شان نورانی می‌شود و تفسیر آن، در گوش جان‌شان، جای می‌گیرد.
4. عصیان ستیزی: « أَيْنَ مُبِيدُ أَهْلِ الْفُسُوقِ وَ الْعِصْيَانِ وَ الطُّغْيَانِ »؛ کجا است آن بنیان کن اصحاب فسق و عصیان‌ و طغیان‌! از دیگر برنامه‌های امام مهدی(ع)، مبارزه با اهل فسق و نافرمانی است و زندگی یارانش از‌ این‌ آلودگی‌ها‌ پاک است. آنان، هم چنان که با خدای خود عهد بسته‌اند که‌ از‌ اطاعت‌ او سرنپیچند؛ با ولی او نیز بیعت بسته‌اند که از محارم الهی چشم بپوشند‌". امام‌ علی‌(ع) می‌فرماید: از اصحاب خود بیعت می‌گیرد که دزدی نکنند، دامن شان را به‌ آلودگی‌ نیالایند‌، مسلمانی را دشنام ندهند، کسی را به ناحق نکشند،... کسی را نزنند؛ مگر این که‌ مستحق‌ آن باشد،... مال یتیم را نخورند،... شراب ننوشند....؛
5. عزت دوستان: « أَيْنَ مُعِزُّ الْأَوْلِيَاءِ وَ مُذِلُّ الْأَعْدَاءِ»؛ کجا است عزت‌بخش دوستان و خوار کننده دشمنان! در طول تاریخ - به جز بعضی‌ از‌ زمان‌ها‌ - به سبب بهره مندی عده‌ای از زر و زور و به کاربردن حیله و تزویر‌، غلبه‌ و عزّت ظاهری برای جبهه باطل بوده است و مؤمنان و پارسایان واقعی، به ظاهر زبون و خوار و در چشمان‌ کوته‌ بین دنیا پرستان، کم ارزش و زبون بوده‌اند. و آن حضرت می‌آید تا به‌ این‌ ستم تاریخی پایان دهد و عزت واقعی مؤمنان‌ را‌ در‌ ظاهر نیز نمایان سازد و بی‌مایگی و بی‌‌پایگی‌ عزت ظاهری جبهه طاغوت را بر ملا کند. کسانی خواهند توانست با او‌ در‌ پیمودن این مسیر، همراه و هم‌ قدم‌ باشند که‌ به‌ عزت‌ واقعی پارسایان، با تمام وجود اعتقاد‌ داشته‌ باشند و باطل را - با تمام ظاهر فریبنده و پرهیاهوی خیره کننده‌اش - ذلیل و زبون‌ بدانند‌؛ نه این که در برابر اهل‌ دنیا و اربابان زر و زور‌، خاکسار‌ و فروتن باشند و در برابر مؤمنان‌ تهی‌ دست، متکبر و مغرور! امام علی(ع) در تفسیر ...أَذِلَّةٍ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ أَعِزَّةٍ عَلَى الْكَافِرِينَ... فرموده است: آنان، یاران‌ امام‌ قائم(ع) هستند‌».

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

{{پاسخ پرسش | عنوان پاسخ‌دهنده = ۱. آقای تونه‌ای (پژوهشگر معارف مهدویت)؛ | تصویر = 13681078.jpg|100px|right|بندانگشتی|مجتبی تونه‌ای]]

آقای مجتبی تونه‌ای، در کتاب «موعودنامه» در این‌باره گفته است:

«در بین روایات مربوط‍‌ به ابعاد مسأله مهدویت، روایاتی عهده‌دار تبیین "هدف قیام امام عصر" (ع) می‌باشند که به‌طور کلی شاید بتوان این روایات را به دو دسته تقسیم کرد:

1. روایاتی که هدف ظهور آن حضرت را "پر کردن جهان از عدل و داد" "يَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا" و امور مربوط‍‌ به آن معرفی می‌کنند که برخی ۱۲۳ روایت و برخی دیگر ۱۳۲ روایت از مراجع شیعه و سنی در این‌باره شمرده‌اند.
2. روایاتی که هدف ظهور آن حضرت را "انتقام خون ابا عبدالله (ع)" یا انتقام پیامبران و... شمرده و آن حضرت را "الطَّالِبُ بِدَمِ الْمَقْتُولِ بِكَرْبَلَاءَ" و امثال آن معرفی می‌نماید. امام صادق (ع) در ذیل حدیثی طولانی در وصف یاران آن حضرت آورده است: "و شعار آنان این است ای خونخواهان حسین"! ("يَا لَثَارَاتِ الْحُسَيْنِ (ع)").

اکنون این سؤال مطرح است که هدف قیام آن عصاره هستی و یگانه عصر، کدام امر است‌؟ یکی از این دو، یا هردو؟

مدعا این است که آن یگانه عصر در هدف هم یگانه است؛ هدف او یک چیز بیشتر نیست، آن هم انتقام خون امام حسین (ع) که خود عین برقراری قسط‍‌ و عدل جهانی است! برقراری قسط‍‌ و عدل جهانی، همان انتقام خون حسین (ع) است و بالعکس.

آن‌چه در روایات درباره انتقام امام عصر (ع) از قاتلین ابا عبدالله (ع) آمده است مراد از انتقام، کشتن جانیان کربلا نیست که آنها را مختار ثقفی و امثال او کشتند و از آنها چیزی امروز باقی نمانده است تا کشته شوند. همانا انتقام او واژگونی مخروط‍‌ امارت جور است که تا عصر ظهور به شکل عظیمی تنومند شده و عالم را گرفته است و نشانه آن هم پر شدن دنیا از ظلم و جور و فساد و تباهی است که از نشانه‌های حتمی ظهور آن حضرت است.

از این‌رو خصوصیت اصلی "دولت کریمه" امام عصر (ع) "تُعِزُّ بِهَا الْإِسْلَامَ وَ أَهْلَهُ وَ تُذِلُّ بِهَا النِّفَاقَ وَ أَهْلَهُ" است. یعنی با قرار گرفتن امام عادل در رأس "مخروط‍‌ امامت جهانی عدل جامع" زیرمجموعه‌های این امام همام هم، عادل خواهند بود و آنها اهل واقعی اسلام‌اند و با این مخروط‍‌ امامت است که با سریان عدل اخلاقی در پیکره آن و درک صحیح قانون الهی عدل جامع (قرآن) و عمل به آن، کار دنیا به سوی عدل و قسط‍‌ ره خواهد پیمود و این نقطه جمع انتقام خون حسین (ع) و اقامه قسط‍‌ و عدل توسط‍‌ امام عصر (ع) می‌باشد».

|}

1. ماهیت قیام امام مهدی چیست؟ (پرسش)
2. اهداف قیام امام مهدی چیست؟ (پرسش)
3. برنامه‌های امام مهدی برای قیام چیست؟ (پرسش)
4. شیوه قیام امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
5. آیا قیام امام مهدی حتمی است؟ (پرسش)
6. عناصر قیام امام مهدی چیستند؟ (پرسش)
7. گستره فتوحات قیام امام مهدی چیست؟ (پرسش)
8. اساس و بنیان حرکت و نهضت حضرت مهدی آیا بر پایه معجزه است یا روندی عادی و طبیعی مانند انقلاب‌های دیگر جهان دارد؟ (پرسش)
9. آیا هنگامی که امام مهدی ظهور می‏‌کنند تجهیزات امروزی به همین شکل باقی می‏‌مانند؟ (پرسش)
10. بعضی می‏‌گویند وقتی که امام مهدی ظهور می‏‌فرمایند خیلی از علماء به مخالفت با ایشان برمی‏‌خیزند آیا سند روایی دارد؟ (پرسش)
11. آیا امام مهدی پس از ظهور از قاتلان امام حسین انتقام خواهد گرفت؟ (پرسش)
12. آیا قیام مسلحانه امام مهدی با آیه لا اکراه فی الدین منافات ندارد؟ (پرسش)
13. آیا امام مهدی با اجبار اسلام را در جهان برپا می‏‌کند یا عملکرد ایشان است که اسلام را جهانگیر می‌‏کند؟ (پرسش)
14. حضور و آمادگی چه تعدادی از یاران امام مهدی برای قیام وی کفایت می‌کند؟ (پرسش)
15. موانع قیام امام مهدی چیست؟ (پرسش)
16. موانع قیام امام مهدی چگونه رفع می‌شود؟ (پرسش)
17. آیا امام مهدی هنگام قیام سوار بر اسب است؟‌ (پرسش)
18. چه گروه‌هایی از مشرق‌ زمین برای یاری امام مهدی قیام می‌کنند؟ (پرسش)
19. پس از ظهور دشمنان چگونه به جنگ با امام مهدی می‌روند؟ (پرسش)
20. گستره فتوحات قیام امام مهدی چیست؟ (پرسش)
21. امام مهدی از چه گروه‌هایی انتقام می‌گیرد؟ (پرسش)
22. چه بشارت‌هایی در ادیان گوناگون به قیام امام مهدی داده شده است؟‌ (پرسش)
23. پاداش کشته شدن در رکاب امام مهدی چیست؟ (پرسش)
24. علل گرایش عمومی مردم به قیام امام مهدی چیست؟ (پرسش)
25. دلایل پیروزی قیام امام مهدی چیست؟ (پرسش)

منبع‌شناسی جامع مهدویت

• کتاب‌شناسی مهدویت؛
• مقاله‌شناسی مهدویت؛
• پایان‌نامه‌شناسی مهدویت.