مراد از موانع بیرونی آزادی سیاسی چیست؟ (پرسش)
مراد از موانع بیرونی آزادی سیاسی چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث فقه سیاسی است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی فقه سیاسی مراجعه شود.
| مراد از موانع بیرونی آزادی سیاسی چیست؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جمع پرسش و پاسخ فقه سیاسی |
| مدخل اصلی | ؟ |
پاسخ نخست
حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید کاظم سیدباقری در کتاب «آزادی سیاسی از منظر قرآن کریم» در این‌باره گفته است:
«با همه اهمیتی که موانع درونی در آزادی سیاسی دارند، اما این قسم از آزادی، بیشتر با موانع بیرونی سروکار دارد؛ موانع بیرونی به سادگی قابل رصدند و با آنها اجازه حضور آزادانه و مشارکت فعالانه به شهروندان داده نمی‌شود و از اعمال آن جلوگیری می‌گردد. هرچند که آزادی درونی تأثیر انکارناپذیر در آزادی سیاسی دارد، اما آنچه در آزادی سیاسی ملموس است، بود یا نبود موانع بیرونی است، داده‌های تاریخی و بیرونی به ما می‌گویند که در بسیاری اوقات، مستبدان و زورگویان، از موانع عمده آزادی به شمار می‌روند؛ با وجود آزادی سیاسی، غالباً متفکران و صاحب‌نظران فرصت می‌یابند تا زیر و بالای قدرت آنان را به چالش کشند و رفتار، تصمیم، گفتار و اندیشه آنان را ارزیابی کنند و به شفاف کردن فرایند اعمال قدرت، یاری رسانند، بنابراین یکی از اولین افرادی که جلوی آزادی را سد می‌کنند، صاحبان قدرت نامشروع و پیروان منفعت‌جوی آنان هستند، مرحوم نانینی درباره چیرگی مستبدانه فرعون بر بنی‌اسرائیل می‌نویسد، با اینکه هرگز او را مانند قبطیان به الوهیّت پرستش ننمودند، اما آنان در مصر معذّب و محبوس و از رفتن به ارض مقدّسه ممنوع بودند، در سوره مبارکه شعرا از لسان حضرت کلیم - علی نبیّنا و آله و(ع) - به فرعون می‌فرماید ﴿وَتِلْكَ نِعْمَةٌ تَمُنُّهَا عَلَيَّ أَنْ عَبَّدْتَ بَنِي إِسْرَائِيلَ﴾[۱] و در آیه مبارکه دیگر از لسان قوم فرعون می‌فرماید ﴿وَقَوْمُهُمَا لَنَا عَابِدُونَ﴾[۲]، از آیه مبارکه دیگر هم که از لسان آنان می‌فرماید ﴿وَإِنَّا فَوْقَهُمْ قَاهِرُونَ﴾[۳]، ظاهراً عبودیّت اسرائیلیان عبارت از همین مقهوریّتی است که بدان گرفتار بودند[۴]. فرعون تلاش کرده بود مردم را به بند کشد، بر آنان غالب شود و کاری کند که او را پیروی مطلق کنند؛ اموری که شالوده آزادی را نابود می‌سازد. بیشتر موانع بیرونی در فرایند کاربری قدرت ظالمانه رخ می‌دهد و حاکم ستم‌پیشه و کارگزاران خودکامه آن، آزادی شهروندان را محدود می‌سازند»[۵]
منبع‌شناسی جامع فقه سیاسی
پانویس
- ↑ «و (آیا) این نعمتی است که آن را بر من منّت می‌نهی که بنی اسرائیل را به بردگی گرفته‌ای؟» سوره شعراء، آیه ۲۲.
- ↑ «در حالی که قوم آنها بندگان ما هستند؟» سوره مؤمنون، آیه ۴۷.
- ↑ «و بی‌گمان ما بر آنان چیره‌ایم» سوره اعراف، آیه ۱۲۷.
- ↑ ر.ک: میرزا محمدحسین غروی نائینی، تنبیه الأمة و تنزیه الملة، ص۵۱.
- ↑ سیدباقری، سید کاظم، آزادی سیاسی از منظر قرآن کریم، ص ۲۵۲.