مراد از موانع بیرونی آزادی سیاسی چیست؟ (پرسش)
| مراد از موانع بیرونی آزادی سیاسی چیست؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ فقه سیاسی |
| مدخل اصلی | ؟ |
| تعداد پاسخ | ۱ پاسخ |
مراد از موانع بیرونی آزادی سیاسی چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث فقه سیاسی است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی فقه سیاسی مراجعه شود.
پاسخ نخست
حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید کاظم سیدباقری در کتاب «آزادی سیاسی از منظر قرآن کریم» در این‌باره گفته است:
«با همه اهمیتی که موانع درونی در آزادی سیاسی دارند، اما این قسم از آزادی، بیشتر با موانع بیرونی سروکار دارد؛ موانع بیرونی به سادگی قابل رصدند و با آنها اجازه حضور آزادانه و مشارکت فعالانه به شهروندان داده نمی‌شود و از اعمال آن جلوگیری می‌گردد. هرچند که آزادی درونی تأثیر انکارناپذیر در آزادی سیاسی دارد، اما آنچه در آزادی سیاسی ملموس است، بود یا نبود موانع بیرونی است، داده‌های تاریخی و بیرونی به ما می‌گویند که در بسیاری اوقات، مستبدان و زورگویان، از موانع عمده آزادی به شمار می‌روند؛ با وجود آزادی سیاسی، غالباً متفکران و صاحب‌نظران فرصت می‌یابند تا زیر و بالای قدرت آنان را به چالش کشند و رفتار، تصمیم، گفتار و اندیشه آنان را ارزیابی کنند و به شفاف کردن فرایند اعمال قدرت، یاری رسانند، بنابراین یکی از اولین افرادی که جلوی آزادی را سد می‌کنند، صاحبان قدرت نامشروع و پیروان منفعت‌جوی آنان هستند، مرحوم نانینی درباره چیرگی مستبدانه فرعون بر بنی‌اسرائیل می‌نویسد، با اینکه هرگز او را مانند قبطیان به الوهیّت پرستش ننمودند، اما آنان در مصر معذّب و محبوس و از رفتن به ارض مقدّسه ممنوع بودند، در سوره مبارکه شعرا از لسان حضرت کلیم - علی نبیّنا و آله و (ع) - به فرعون می‌فرماید ﴿وَتِلْكَ نِعْمَةٌ تَمُنُّهَا عَلَيَّ أَنْ عَبَّدْتَ بَنِي إِسْرَائِيلَ﴾[۱] و در آیه مبارکه دیگر از لسان قوم فرعون می‌فرماید ﴿وَقَوْمُهُمَا لَنَا عَابِدُونَ﴾[۲]، از آیه مبارکه دیگر هم که از لسان آنان می‌فرماید ﴿وَإِنَّا فَوْقَهُمْ قَاهِرُونَ﴾[۳]، ظاهراً عبودیّت اسرائیلیان عبارت از همین مقهوریّتی است که بدان گرفتار بودند[۴]. فرعون تلاش کرده بود مردم را به بند کشد، بر آنان غالب شود و کاری کند که او را پیروی مطلق کنند؛ اموری که شالوده آزادی را نابود می‌سازد. بیشتر موانع بیرونی در فرایند کاربری قدرت ظالمانه رخ می‌دهد و حاکم ستم‌پیشه و کارگزاران خودکامه آن، آزادی شهروندان را محدود می‌سازند»[۵]
منبع‌شناسی جامع فقه سیاسی
پانویس
- ↑ «و (آیا) این نعمتی است که آن را بر من منّت می‌نهی که بنی اسرائیل را به بردگی گرفته‌ای؟» سوره شعراء، آیه ۲۲.
- ↑ «در حالی که قوم آنها بندگان ما هستند؟» سوره مؤمنون، آیه ۴۷.
- ↑ «و بی‌گمان ما بر آنان چیره‌ایم» سوره اعراف، آیه ۱۲۷.
- ↑ ر.ک: میرزا محمدحسین غروی نائینی، تنبیه الأمة و تنزیه الملة، ص۵۱.
- ↑ سیدباقری، سید کاظم، آزادی سیاسی از منظر قرآن کریم، ص ۲۵۲.